Mgr Mateusz Korzec i prof. zw. dr hab. Jarosław Polański

W Zakładzie Chemii Organicznej (Instytut Chemii UŚ) od ponad dziesięciu lat prowadzone są badania nad związkami o potencjalnym działaniu przeciwnowotworowym. Cykl badań rozpoczął się od współpracy polskich naukowców z profesorem Desem Richardsonem z Uniwersytetu w Sydney. W prace zespołu badawczego kierowanego przez prof. zw. dr. hab. inż. Jarosława Polańskiego zaangażowani byli dr hab. Robert Musioł, dr Anna Mrozek-Wilczkiewicz oraz dr inż. Maciej Serda.

Jednym z realizowanych zadań była analiza właściwości chelatorów żelaza, którymi w ramach swojej rozprawy doktorskiej zajmował się dr inż. Maciej Serda. W ciągu czterech lat identyfikował dla tych związków cele molekularne o potencjalnym działaniu przeciwnowotworowym. Pierwszym celem molekularnym poszukiwanych związków było zablokowanie syntezy DNA, zatrzymujące proces namnażania komórek nowotworowych w organizmie. Drugi mechanizm działania polega na tworzeniu reaktywnych form tlenu. Chelator wraz ze skompleksowanym żelazem biorą udział w tak zwanej reakcji Fentona, w której wyniku tworzy się rodnik hydroksylowy, śmiercionośne indywiduum chemiczne, zabijające miejscowo to, co znajduje się w jego pobliżu, a więc także komórkę nowotworową. Trzecim elementem opisującym działanie chelatorów żelaza jest natomiast zaburzenie metabolizmu żelaza w komórkach rakowych, co także prowadzi do ich obumarcia.

Dr inż. Serda uzyskał około sześćdziesięciu różnych związków chemicznych, z których dwa zasługują na szczególną uwagę ze względu na najwyższą jak dotąd zaobserwowaną aktywność.

Przygotowane zostało również zgłoszenie patentowe. Grupa pracująca w Zakładzie Chemii Organicznej zaangażowana jest we wstępną fazę badań związaną z projektowaniem molekularnym. Aby jednak uzyskane związki mogły być w przyszłości wykorzystane w przemyśle farmaceutycznym, muszą zostać poddane dalszym, niezwykle kosztownym badaniom.