Najbardziej istotnym elementem ochrony własności przemysłowej Uniwersytetu Śląskiego jest ochrona patentowa uzyskiwana na wynalazki, które są wynikiem pracy naukowej

Ochrona własności przemysłowej

Potrzebę ochrony innowacyjnych rozwiązań technicznych powstających w pracowniach czy laboratoriach UŚ oraz efektywnej komercjalizacji poprzez wdrożenie w przemyśle dostrzega z roku na rok coraz większa grupa naukowców. Efektywna komercjalizacja zależna jest zaś w dużej mierze od zapewnienia tym rozwiązaniom skutecznej ochrony prawnej.

Wzrost zgłoszeń do ochrony patentowej

Uniwersalny moduł do oznaczana faz kontaktu stopy z podłożem
Uniwersalny moduł do oznaczana faz kontaktu stopy z podłożem

Od kilku lat zauważalny jest wyraźny wzrost liczby zgłoszeń do ochrony różnych przedmiotów własności przemysłowej (głównie wynalazków). W poprzednich latach liczba zgłoszeń w Urzędzie Patentowym dochodziła do 10 na rok. Wzrost nastąpił od 2010 roku, w którym dokonano 13 zgłoszeń, w 2011 – 21 zgłoszeń, w 2012 – 24 zgłoszenia, a w 2013 – 28 (25 wynalazków, 1 wzór użytkowy, 2 znaki towarowe). W pierwszej połowie 2014 roku Uniwersytet Śląski dokonał już 9 zgłoszeń (8 wynalazków i 1 wzór użytkowy), a kolejnych kilkanaście jest w opracowaniu u rzecznika patentowego. W 2013 roku Urząd Patentowy RP udzielił na rzecz UŚ następujących praw wyłącznych: prawa ochronne na wzory użytkowe – 1, patenty na wynalazki – 4.

Tak duża liczba zgłoszeń oraz udzielanych praw wyłącznych plasuje nas w ścisłej czołówce krajowej wśród uczelni „nietechnicznych”, co potwierdził tegoroczny ranking szkół wyższych „Perspektyw”, według którego UŚ znajduje się na 5. miejscu w Polsce wśród uniwersytetów pod względem innowacyjności. Jednym z ważniejszych kryteriów był stopień prawnej ochrony innowacji, zwłaszcza liczba zgłoszeń patentowych na wynalazki.

W liczbie zgłoszeń na Uniwersytecie Śląskim przodują naukowcy z Instytutu Chemii, Instytutu Informatyki oraz Instytutu Nauki o Materiałach. Coraz częściej zgłoszenia dokonywane są też przez naukowców z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska.

Ciekawe rozwiązania

Wśród rozwiązań zgłoszonych do ochrony w 2013 roku można znaleźć wiele bardzo ciekawych przedmiotów własności przemysłowej z różnych dziedzin. Interesującym rozwiązaniem jest układ do oznaczania kontaktu stóp z podłożem przeznaczony dla elektromiografów, który znajduje zastosowanie głównie w badaniach ruchów lokomocyjnych, sportowych lub w medycynie. Rozwiązanie zostało zgłoszone do Urzędu Patentowego RP 25 lutego 2013 roku pod nr P.402888 na rzecz Uniwersytetu Śląskiego oraz Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach. Twórcami wynalazku są Paweł Janik, Grzegorz Sobota, Bogdan Bacik i Małgorzata Janik. Układ według wynalazku wykorzystuje zmianę przewodności czujników podczas kontaktu stopy z podłożem, co umożliwia transmisję sygnału z generatora do wejść opcjonalnego sumatora wagowego, a przy jego braku bezpośrednio do wejścia symetryzatora, którego wyjście dołączone jest do wejścia jednego z kanałów elektromiografu. Źródłem zasilania czujników jest generator. Podczas kontaktu stopy z podłożem następuje zwiększenie przewodności czujników i wzrost amplitudy rejestrowanego sygnału. Podczas odbicia stopy od podłoża następuje zmniejszenie przewodności czujników, a co za tym idzie zmniejszenie amplitudy rejestrowanego sygnału. Rozwiązanie według wynalazku posiada szereg zalet w stosunku do rozwiązań znanych z dotychczasowego stanu techniki, a zwłaszcza prostą konstrukcję układu, stosunkowo niski pobór energii przez układ umożliwiający wydłużenie czasu jego pracy, niskie koszty produkcji i inne.

Kolejne ciekawe rozwiązanie – „Ultrakondensator o ekstremalnej stałej dielektrycznej” – zostało zgłoszone w Urzędzie Patentowym RP 11 września 2013 roku pod nr P.405306 z wnioskiem o udzielenie patentu. Twórcami wynalazku są Beata Wodecka- -Duś, Małgorzata Adamczyk-Habrajska, Lucjan Kozielski i Dionizy Czekaj. Zaletą tego typu ultrakondensatorów jest bardzo duża wartość parametru gęstości mocy dochodząca do 10 kW na kilogram masy kondensatora. Pozwala to na bardzo szybkie wykorzystanie mocy ze zgromadzonej energii, np. w ogniwach paliwowych, do krótkotrwałego dostarczania mocy szczytowej lub do zwiększania dynamiki samochodów w czasie przyśpieszania w prototypach samochodów elektrycznych i hybrydowych. Dodatkową zaletą w stosunku do akumulatorowych źródeł zasilania jest duża dynamika cykli ładowania i rozładowania, mała degradacja pojemności przy wielokrotnym całkowitym rozładowaniu i ładowaniu sięgająca nawet do miliona cykli. Do budowy ultrakondensatora wykorzystano nietoksyczne materiały, niebazujące na ołowiu. Ultrakondensator może być stosowany wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba gromadzenia dużej ilości energii i impulsowego jej wykorzystania. W szczególności może zastępować akumulatorowe źródła zasilania w urządzeniach elektronicznych małej mocy, chociażby do podtrzymywania zasilania pamięci komputerowych lub filtrowania elektrycznego. Ultrakondensator może być również wykorzystywany w medycynie jako źródło zasilania defibrylatorów lub do produkcji paralizatorów używanych w obronie osobistej.

Mariusz Grzesiczak
rzecznik patentowy UŚ

Autorzy: Mariusz Grzesiczak
Fotografie: Paweł Janik