Uniwersytet Śląski jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się polskich uczelni. To miejsce, w którym stykają się ze sobą tradycja i nowoczesność. Tradycję stanowi dorobek ponad 40 lat pracy naukowej i dydaktycznej, ugruntowana pozycja ośrodka akademickiego i kulturotwórczego, kuźnia kadr i talentów, a także wyspecjalizowane w pracach badawczych jednostki, unikatowe kierunki i specjalności, wybitni naukowcy, mistrzowie i autorytety. Nowoczesność uczelni natomiast wiąże się ze sposobem myślenia i funkcjonowania, podejmowaniem kształcenia i badań o charakterze interdyscyplinarnym. Jest to również aktywna współpraca międzynarodowa, ścisłe współdziałanie z gospodarką, innowacyjność i otwartość na nowe technologie, a także wrażliwość na zmieniające się warunki rynku pracy.

Uniwersytet Śląski kształci prawie 40 tys. studentów, doktorantów i słuchaczy studiów podyplomowych, a także Uniwersytetu Śląskiego Dzieci, Młodzieży, Maturzystów i Trzeciego Wieku. Uczelnia nieustannie uatrakcyjnia swoją ofertę edukacyjną, uruchamiając co roku nowe kierunki i specjalności. W roku akademickim 2014/2015 uruchomiliśmy 12 nowych kierunków: muzykę użytkową, sztukę pisania, doradztwo polityczne i publiczne, informację w instytucjach e-społeczeństwa, animację społeczno-kulturalną z edukacją kulturalną, oligofrenopedagogikę z arteterapią, mediteranistykę, informatykę stosowaną, studia regionalne, bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe, stosowane nauki społeczne oraz indywidualne studia międzyobszarowe. W roku akademickim 2014/2015 Uniwersytet Śląski oferuje studia na 65 kierunkach, 211 specjalnościach, w tym 6 w języku angielskim.

Nowoczesny uniwersytet XXI wieku to uczelnia odpowiedzialna, która zakłada otwarcie się na otoczenie społeczne oraz pracę na rzecz innych. Poza wykonywaniem możliwie najlepiej swoich oczywistych funkcji podstawowych Uniwersytet nieustannie rozszerza sferę swego oddziaływania, aby budować zróżnicowane powiązania z instytucjami i organizacjami. Dążąc do wyławiania talentów, już na etapie edukacji szkolnej jest obecny w placówkach edukacyjnych. Patronuje projektom kulturalnym, inicjuje istotne debaty społeczne oraz akcje charytatywne.

„Uniwersytet ma za zadanie prowadzenie badań naukowych i tworzenie nowych form opisu świata oraz poszukiwanie praw i prawidłowości nim rządzących” – takie słowa czytamy w Misji Uniwersytetu Śląskiego. To właśnie badania naukowe stanowią filary każdego uniwersytetu. Dlatego tak ważne jest docenienie Centrum Studiów Polarnych, które w maju 2014 roku zwyciężyło w drugiej edycji konkursu o nadanie statusu Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego. Centrum Studiów Polarnych tworzą: Wydział Nauk o Ziemi UŚ (jednostka wiodąca), Instytut Geofizyki PAN w Warszawie i Instytut Oceanologii PAN w Sopocie. Funkcję przewodniczącego Centrum pełni prof. zw. dr hab. Jacek Jania. Ośrodek dysponuje niezwykle bogatymi danymi o procesach zachodzących w Arktyce, decydujących o reakcji lodowców na przyszłe zmiany klimatu.

Szkoły wyższe to nie tylko dydaktyka, laboratoria badawcze, inkubatory przedsiębiorczości, centra transferu wiedzy itp. Wokół nich powstają parki naukowotechnologiczne, firmy odpryskowe, rozwija się przedsiębiorczość akademicka. Otoczenie społeczno-gospodarcze i uczelnie są zależne od siebie i wzajemnie się stymulują. Uniwersytet Śląski nieustannie dąży do zwiększenia liczby sieci trwałych relacji ze światem gospodarki poprzez pełne wykorzystanie swego potencjału. Już dziś możemy powiedzieć, że Uniwersytet łączą znakomite relacje z otoczeniem gospodarczym, które świadczą o jego innowacyjności, przedsiębiorczości i nowoczesności. Przykładem takiej współpracy może być członkostwo UŚ m.in. w Śląskim Klastrze ICT i Multimediów HUBCLUB, Śląskim Klastrze Wodnym, Śląskim Klastrze NANO, Śląskim Klastrze Lotniczym, Klastrze 3x20 oraz Śląskim Klastrze Dizajnu. Warto również wspomnieć o sukcesie projektu „Zintegrowany system wspomagający zarządzaniem i ochroną zbiornika zaporowego” (ZiZOZap), realizowanego przez konsorcjum naukowe, w skład którego wchodzą Uniwersytet Śląski (koordynator projektu), Politechnika Krakowska, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach i Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN w Zabrzu, oraz przez partnerów strategicznych – Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągowe SA i Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach. Rady Gospodarki Wodnej Regionów Wodnych: Małej Wisły i Górnej Odry w drodze uchwały w maju 2014 roku wyraziły pozytywną opinię o projekcie ZiZOZap, rekomendując wykorzystanie jego wyników i doświadczeń na innych zbiornikach.

Przy Uniwersytecie Śląskim powstaje spółka celowa, której zadaniem będzie komercjalizacja wiedzy i technologii UŚ. Działają również spółki odpryskowe spin off / spin out. Firmy pracowników naukowo- dydaktycznych UŚ są odpowiedzią na potrzebę aktywności biznesowej naszych naukowców – inicjatywy takie sprzyjają rozwojowi procesu tworzenia innowacji, będących przedmiotem transferu do gospodarki i motorem wzrostu gospodarczego regionu, wspierają komercjalizację wyników badań naukowych oraz zacieśniają współpracę nauki z gospodarką. Przykładem takiej przedsiębiorczości są takie firmy, jak: abtow biotechnology, OFF Science, K12, Konsultanci 24, Pracownia Dobrych Zmian Jarosław Polak oraz n-LAB Marcin Binkowski.

Rolą uczelni jest bycie intelektualnym, badawczym, edukacyjnym oraz kulturalnym zaczynem tworzenia i centrum każdej aglomeracji. Szkoły wyższe, w szczególności uniwersytety, stanowią esencję miasta – stają się jego mózgiem i sercem, tworzą rdzeń przyszłościowego Creative and Smart City.