W roku akademickim 2010/2011 ruszył na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie cykl spotkań pod nazwą „Bliższe spotkania z edukacją penitencjarną”. W ramach projektu studenci I roku pedagogiki specjalności opiekuńczo-wychowawczej, pod opieką dr Anny Zawady i mgr Natalii Ruman, odbyli zajęcia w Zakładzie Karnym w Cieszynie. Ich celem było zapoznanie się z przebiegiem procesu resocjalizacji oraz edukacji w zakładach karnych.

Prelegenci sympozjum

Spotkania rozpoczęły się od poznania struktury, zasad funkcjonowania zakładu, jego statutu czy regulaminu. Studenci dowiedzieli się m.in. o zjawisku dotyczącym każdej placówki penitencjarnej – podkulturze więziennej, którą rozumie się jako nieformalną, społeczną stratyfikację skazanych. Wyjazd studyjny miał także przybliżyć prawdziwe oblicze nieformalnych relacji i uwarunkowań zakorzenionych w umysłach bipolarnej populacji więziennej – skazanych i personelu. Odwiedziny nie ograniczyły się tylko do refleksji wzbudzonych poprzez wykłady personelu więziennego, studentom umożliwiono również zwiedzenie oddziałów, sali rekreacyjnej, biblioteki oraz kaplicy więziennej.

Po wspólnie spędzonym dniu, zostali zaproszeni w ramach cyklu „Cała Polska czyta dzieciom” do zorganizowania Dnia Dziecka dla pociech rodziców osadzonych w zakładzie. Najmłodsi z zainteresowaniem obejrzeli przedstawienie pt. „Szczotka, pasta, kubek… wspaniała przygoda”. Uczestniczyły także w grach i zabawach, które niosły ze sobą głębokie przesłanie profilaktyczne, mające mocno zapaść w serca maluchów. Niezwykły klimat tego miejsca sprawił, że obudziły się myśli, które stały się źródłem twórczych inspiracji.

7 grudnia 2011 roku odbyło się seminarium naukowe podsumowujące dotychczasową realizację projektu. Dr Renata Stefańska-Klar wygłosiła referat pt. „Zdrowie psychiczne i psychologiczna jakość życia w więzieniu – profilaktyka i promocja”, w którym skategoryzowała pojęcie rozwoju w kierunku wszechstronnego rozumienia, przeżywania, odkrywania i tworzenia coraz wyższej hierarchii rzeczywistości i wartości, aż do konkretnego ideału indywidualnego i społecznego. Mówiono na temat aspektu teologicznego problemów etycznych związanych z karaniem, przybliżono tematykę kary w Piśmie Świętym, a także argumentację pozytywną i negatywną dotyczącą kary śmierci. Kara ta stanowi wieloletni temat dyskusji, polemik i rozważań teoretycznych oraz rozstrzygnięć praktycznych.

Przedstawiciele Zakładu Karnego w Cieszynie przybliżyli słuchaczom zadania osób pracujących ze skazanymi, wśród których najważniejszym jest pozyskiwanie osadzonych do współdziałania w wychowaniu, uspołecznianiu i formowaniu w nich umiejętności oraz postaw akceptowanych społecznie, jak również niesienie pomocy w zrozumieniu granic własnej wolności i jej uwarunkowań. Uświadomili słuchaczom, że służba więzienna realizuje swoje obowiązki zawodowe w warunkach szczególnych, które wywołują stres zawodowy. Na szczęście większość z nich odczuwa satysfakcję zawodową.

Uczestnicy seminarium mieli ponadto możliwość wzięcia udziału w wykładzie studentek II roku pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej Katarzyny Krasy i Aleksandry Matuszak pt. „Twórcze metody resocjalizacji”, dotyczącym przykładów interesujących programów resocjalizacyjnych, a także Magdaleny Olszar pt. „Prawa więźnia”. Studentki zwróciły uwagę na zagadnienie sięgania do sprawdzonych rozwiązań, usprawniajacych współczesną praktykę postępowania z osobami niedostosowanymi i przestępcami. Sympozjum zakończyła prezentacja studentek Marty Wawrzyczek i Kingi Kubis na temat Dnia Dziecka w Zakładzie Karnym w Cieszynie, urozmaicona pokazem e-albumu.

Pragniemy podziękować władzom Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji i dyrekcji Instytutu Nauk o Edukacji za pomoc w zorganizowaniu tego projektu oraz wsparcie i życzliwe słowa. Wyrazy szacunku składamy również kierownictwu Zakładu Karnego w Cieszynie za serdeczne przyjęcie, współpracę i chęć podjęcia dalszych działań.