Ponadczasowe cele Uniwersytetu Śląskiego wyznaczone są w jego Misji. Jednak zmieniające się uwarunkowania społeczne i ekonomiczne powodują konieczność określenia celów strategicznych i sposobów ich realizacji. Niezbędne zatem okazało się opracowanie średniookresowej strategii wyznaczającej kierunki rozwoju Uniwersytetu Śląskiego do roku 2020.

Strategia rozwoju naszej Uczelni skorelowana jest z zasadniczymi kierunkami rozwoju uniwersytetów nie tylko w Polsce i Europie, ale na całym świecie. Te zaś określane są przez wyzwania i zadania, które stoją przed społeczeństwami w krótszym i dłuższym okresie, a kierunki ich realizowania wpisane są w strategie rozwojowe poszczególnych krajów. Strategia rozwoju naszego Kraju do 2030 roku została określona w aktualnie dyskutowanych dokumentach – Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa strategia rozwoju kraju oraz w Krajowym Programie Reform. Europejski kontekst został przedstawiony w dokumencie strategicznym Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i równoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, który jest punktem odniesienia dla strategii Polska 2030 i Strategii rozwoju Uniwersytetu Śląskiego na lata 2012–2020.

Cele strategiczne nakreślone w Strategii rozwoju Uniwersytetu Śląskiego na lata 2012– 2020 wynikają z uwarunkowań globalnych, europejskich i krajowych. Są to:

• silne zespoły badawcze i badania naukowe na światowym poziomie;
• innowacyjne kształcenie i nowoczesna oferta dydaktyczna;
• aktywne współdziałanie Uniwersytetu z otoczeniem;
• systemowe zarządzanie Uniwersytetem.

Jednym z celów strategicznych naszej Uczelni jest zatem podniesienie jakości badań naukowych do poziomu światowego. Może to nastąpić dzięki prowadzeniu wysokiej jakości badań w nawiązaniu do światowych trendów rozwojowych różnych obszarów nauki, przez innowacyjne podejmowanie tematów istotnych dla naukowego poznania, a także ważnych społecznie i gospodarczo. Coraz większy nacisk kładziemy również na internacjonalizację, wskaźnik umiędzynarodowienia badań i zgłoszeń patentowych jest wciąż, niestety, zdecydowanie za niski. Aby móc prowadzić badania na poziomie światowym, należy stworzyć odpowiednie zaplecze naukowe – laboratoria wyposażone w nowoczesną aparaturę.

Oczywistym priorytetem jest także najwyższa jakość kształcenia. Zmienia się jednak paradygmat studiów. Na proces edukacyjny należy patrzeć z perspektywy studentów/absolwentów. Odpowiedzialność Uniwersytetu za ich losy nie kończy się przecież wraz z wręczeniem im dyplomów. Istotna jest nie tylko wiedza, ale i wyposażenie studenta w umiejętności, które pomogą mu zaistnieć na rynku pracy. Ten cel wymagać będzie zmiany w programach studiów, ale także innego podejścia – z biernego przyswajania wiedzy na aktywne uczestnictwo w procesie kształcenia z zachowaniem relacji mistrz-student i ukierunkowane na studenta.

Podejmowanie współpracy z gospodarką jest natomiast odpowiedzią na światowy trend praktycznego stosowania wiedzy i jej komercjalizacji. Ściślejsze więzi z szeroko rozumianym otoczeniem Uniwersytetu, w tym z gospodarką, będą służyć także naszym absolwentom poszukującym satysfakcjonującej pracy. Z uwagi na bardzo szerokie spektrum badań podstawowych oraz stosowanych, prowadzonych w Uniwersytecie, dysponuje on ogromnym potencjałem intelektualnym, który powinien być wykorzystany dla rozwoju gospodarczego Kraju.

Aby sprostać obecnym i przyszłym wyzwaniom, także zarządzanie Uniwersytetem musi być strategiczne i systemowe – zarówno na poziomie ogólnouczelnianym, jak i wydziałowym. Zarządzanie strategiczne odbywa się poprzez koordynację i integrację działań w różnych obszarach funkcjonowania Uczelni. Jego ważnym elementem jest planowanie średnio- i długookresowe, podporządkowane celom strategicznym i operacyjnym Strategii. Zarządzanie systemowe ułatwia proces decyzyjny, eliminując uznaniowość i intuicyjność podejmowanych decyzji. Zarządzanie strategiczne i systemowe pozwalają na łatwiejszą adaptację Uniwersytetu do zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych, w tym do oczekiwań odbiorców usług edukacyjnych i badawczych. Jednocześnie wymuszają pozytywne zmiany wewnętrzne: racjonalizację struktury organizacyjnej i zatrudnienia, uproszczenie i przyspieszenie procesu decyzyjnego na wszystkich szczeblach poprzez usprawnienie obiegu dokumentów i deregulację, modernizację systemu zarządzania kadrami. Monitoring wszystkich strategicznie ważnych działań w Uniwersytecie zapewni wdrażany Zintegrowany System Kontroli Zarządczej.

Strategia rozwoju Uniwersytetu Śląskiego na lata 2012–2020 zapewnia wytyczne dla planowania działalności poszczególnych jednostek organizacyjnych i administracyjnych UŚ. Sprzężenie strategii ogólnouczelnianej ze strategiami rozwojowymi jej jednostek gwarantuje w przyszłości spójność wszystkich inicjatyw i działań. Strategiczne myślenie i działanie w skali całej Uczelni przekłada się bowiem na konieczność strategicznego myślenia i działania w skali jej podstawowych jednostek, w stopniu uwzględniającym ich specyfikę. Kolejnym etapem będzie więc opracowanie strategii rozwojowych wydziałów, samodzielnych jednostek pozawydziałowych oraz działów administracji centralnej. Musimy mieć świadomość, że szybko zachodzące zmiany w otoczeniu Uczelni mogą powodować konieczność zmodyfikowania proponowanych zadań już za kilka lat. Strategię Uniwersytetu należy zatem traktować jako koncepcję otwartą.

Realizacja celów strategicznych przypadnie na czas trudnej sytuacji ekonomicznej oraz niżu demograficznego. Pierwsze może skutkować brakiem niezbędnych do rozwoju środków finansowych i rosnącymi trudnościami w ich pozyskiwaniu, a także wzrostem kosztów funkcjonowania Uczelni. Drugie – zmniejszającym się naborem na kierunki studiów, zwłaszcza te, które już obecnie są mniej popularne wśród kandydatów, a także mniejszym zainteresowaniem studiami niestacjonarnymi. Biorąc pod uwagę te czynniki oraz rosnącą konkurencyjność w szeroko rozumianym otoczeniu i chcąc uniknąć ewentualnych zagrożeń, Strategia proponuje nowy projekt prorozwojowy Uniwersytetu Śląskiego. Zakreślone w nim cele strategiczne, przełożone na cele operacyjne i zadania cząstkowe, służyć mają dynamicznemu rozwojowi Uczelni poprzez wyzwolenie kreatywności pracowników i studentów oraz doktorantów, stworzenie optymalnych warunków studiowania i prowadzenia badań naukowych, a także otwartość na potrzeby otoczenia Uczelni.

Nie jesteśmy najstarszą uczelnią, nie jesteśmy największą, ale możemy być najnowocześniejszą – i do tego dążymy.