O kluczowych zagadnieniach energii atomowej i interesującym, zwłaszcza dla Śląska, projekcie połączenia przemysłu węglowego i energii jądrowej z dr. hab. Ludwikiem Pieńkowskim ze Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów Uniwersytetu Warszawskiego dyskutowano w Śląskiej Kawiarni Naukowej.

Dr hab. Ludwik Pieńkowski

Rok 2003 - Nowy Jork zamiera na tydzień. Cały stan pozbawiony jest elektryczności. System nie wytrzymał włączonych klimatyzatorów. Wcześniej podobny problem dotknął Kalifornię. Po tych przykrych doświadczeniach Amerykanie uchwalili Energy Policy Act i po latach przerwy wznowili budowę elektrowni atomowych.

Uczestnicy spotkania nie mieli wątpliwości - o zapobieganiu podobnym katastrofom należy nie tylko rozmawiać, należy przede wszystkim im przeciwdziałać i to zanim pojawi się zagrożenie.

Dla rozwijającej się polskiej gospodarki jest to właściwy moment - stwierdził dr hab. Ludwik Pieńkowski - eksportujemy nadwyżkę energii, do naszych domów płynnie dostarczany jest prąd i gaz ale nowoczesne technologie stale wymuszają zwiększone zapotrzebowania na energię elektryczną i o bezpieczeństwie energetycznym kraju trzeba rozmawiać właśnie teraz.

Niezmiennie istotnym surowcem pozostaje węgiel kamienny. Wydobycie 100 mln ton rocznie jest i będzie opłacalne, ale należy pamiętać, że połowa wytwarzanej energii pochodzi z bełchatowskich pokładów węgla brunatnego, których zasoby są ograniczone, i jeśli nie ruszymy złoża legnickiego, wystarczą zaledwie do 2030. Nie bez znaczenia pozostaje zanieczyszczenie środowiska naturalnego, któremu nie są w stanie zapobiec kosztowne instalacje.

Możemy sięgnąć po inne źródła energii? Na przykład - ogniwa słoneczne - niestety, w naszym klimacie to ryzykowne przedsięwzięcie, nie zaspokoją także potrzeb elektrownie wiatrowe, wykorzystanie biomasy czy geotermii.

W mroźny dzień Polska zużywa ok. 25 - 30 GW. Już w 2021 roku będziemy potrzebowali dodatkowe 2-3 gigawaty, niecałą dekadę później może zabraknąć już kilkanaście. W tej sytuacji właściwym rozwiązaniem będzie wykorzystanie energii jądrowej.

Wiele uwagi dr hab. Ludwik Pieńkowski poświęcił atomowym reaktorom wysokotemperaturowym, przedstawił koncepcję reaktora, którą w latach 1958-1962 opracował Rudolf Schulten, a eksperymentalne jednostki powstały w latach 60. Koncepcja ta została sprawdzona w ciągu 20 lat działania testowego reaktora o mocy 30 megawatów w Centrum Badań Jądrowych w Julich w Niemczech.

Jednostki badawcze pracują obecnie w Chinach i Japonii, trwają prace nad budową kolejnych sześciu.

Od 7 lat istnieje program badawczy Unii Europejskiej Raphael i to jest szansa dla Polski - i dla Śląska. Tu bowiem może powstać zaplecze dla całej Europy.

Naszym atutem - stwierdził Pieńkowski - są świetni eksperci w poszczególnych dziedzinach związanych z węglem. Teraz musimy przygotować ekspertów jądrowych, nie tylko ich wykształcić ale - zatrzymać. Potrzebujemy pomostu, który połączy polskich fachowców ze światową czołówka naukową. Profesor Stefan Taczanowski z Zakładu Problemów Energetycznych Wydziału Fizyki iĘInformatyki Stosowanej krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej ocenia: symbioza węgla z energią jądrową dla produkcji płynnych i gazowych jest pożądanym, długofalowym wariantem energetyki polskiej.

notował Antoni Trzmiel