Sylwetka Jerzego Stuhra

Od Belzebuba do Shreka

Jerzy Stuhr - aktor, reżyser teatralny i filmowy. Pedagog. Jeden z najpopularniejszych i najbardziej wszechstronnych polskich aktorów. Urodził się 18 kwietnia 1947 roku w Krakowie. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (1970) i Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie (1972). Podczas studiów związany był z krakowskim Teatrem STU, po dyplomie został zaangażowany do Starego Teatru w Krakowie. Jednym z pierwszych przedstawień, w których zagrał były Dziady Mickiewicza w reżyserii Konrada Swinarskiego (1973), gdzie wcielił się w postać Belzebuba. W latach 70. Jerzy Stuhr stworzył znakomite kreacje w polskim kinie, m.in. w Wodzireju Feliksa Falka zagrał Lutka Danielaka (1977) - parweniusza i przebojowego dorobkiewicza. Wcześnie zaczął współpracować z Krzysztofem Kieślowskim. Zagrał w Bliźnie (1976) i w Spokoju (1976). W 1979 roku w Amatorze rewelacyjnie wcielił się w rolę zaopatrzeniowca Filipa Mosza - człowieka, w którym rodzi się i dojrzewa potrzeba sztuki. W tej dekadzie Stuhr wyrósł na aktora kina moralnego niepokoju, w którym ówczesne pokolenie odnajdywało swój portret. W latach 80. Stuhr grał w kultowych komediach Juliusza Machulskiego: Seksmisji (1983), Kingsajzie (1987) i Deja Vu (1989). Ważnymi kreacjami były również: rola w O-BI, O-BA. Koniec cywilizacji Piotra Szulkina (1984) i tytułowa postać w Obywatelu Piszczyku Andrzeja Kotkowskiego (1988).

Jerzy Stuhr

W latach 90. Stuhr poświęcił się także pracy pedagogicznej. Od 1990 do 1996 roku był rektorem w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, ponownie na to stanowisko został wybrany w roku 2002. W latach 1991-1993 zasiadał w Radzie ds. Kultury przy Prezydencie RP. W 1992 roku ukazała się jego autobiograficzna książka Sercowa choroba, w 2001 r. rozmowy z Markiem Mikosem Udawać naprawdę. W 1994 roku uzyskał tytuł profesora w dziedzinie sztuk teatralnych. Od wielu lat jest ponadto wykładowcą Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na Wydziale Radia i Telewizji im. K. Kieślowskiego.

Ostatnia dekada to przede wszystkim filmowe prace reżyserskie Jerzego Stuhra. Debiut kinowy Spis cudżołożnic (1994) zrealizowany został na podstawie powieści Jerzego Pilcha, film Historie miłosne (1997), dedykowany był Krzysztofowi Kieślowskiemu, w 1999 r. trafia na ekrany Tydzień z życia mężczyzny. Najnowszym filmem Jerzego Stuhra jest Korowód (2007), zrealizowany na podstawie własnego scenariusza, za który otrzymał Nagrodę Indywidualną na ostatnim 32. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Od 1998 roku Jerzy Stuhr jest członkiem Europejskiej Akademii Filmowej. W 2001 roku artysta został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Jest również laureatem Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie teatru w 2007 roku, dwukrotnym laureatem Nagrody Miasta Krakowa (1989, 1995) oraz laureatem Lauru Krakowa XXI wieku za rok 2004.

Opracowano na podstawie publikacji:
JERZY STUHR. DOCTOR HONORIS CAUSA
UNIVERSITATIS SILESIENSIS
Wydawnictwo Uniwersytetu ŚlĄskiego
Katowice, 2007

Scenariusz:

2007: Korowód; 2003: Pogoda na jutro; 2000: Duże zwierzę; 1999: Tydzień z życia mężczyzny; 1997: Historie miłosne; 1994: Spis cudzołożnic; 1986: Bohater roku, 1978: Seans

Reżyseria:

2007: Korowód; 2003: Pogoda na jutro; 2000: Duże zwierzę; 1999: Tydzień z życia mężczyzny; 1997: Historie miłosne; 1994: Spis cudzołożnic

Role aktorskie:

2007: Korowód; 2006: The Making of Parts; 2006: Kajman (Caimano, II); 2005: Doskonałe popołudnie; 2005: Persona non grata; 2004: Arie; 2003: Show; 2003: 19. Południk; 2003: Pogoda na jutro; 2001: Amator 2; 2000: Weiser; 2000: Down House; 2000: La vita altrui; 2000: Duże zwierzę; 1999: Jerzy Pilch. Wyznania człowieka piszącego; 1999: Kiler-ów 2-óch; 1999: Tydzień z życia mężczyzny; 1997: Historie miłosne; 1997: Kiler; 1996: Matka swojej matki; 1995: Opowieść o Józefie Szwejku i jego drodze na front; 1995: Opowieść o Józefie Szwejku i jego najjaśniejszej epoce; 1994: Spis cudzołożnic; 1993: Uprowadzenie Agaty; 1993: Trzy kolory: Biały; 1990: Życie za życie. Maksymilian Kolbe; 1989: DŽja Vu; 1988: Dekalog X; 1988: Obywatel Piszczyk; 1987: Śmierć Johna L.; 1987: Łuk Erosa; 1987: Kingsajz; 1987: Pociąg do Hollywood; 1986: Ucieczka; 1986: Bohater roku; 1985: Medium; 1985: Ga, ga: Chwała bohaterom; 1984: O-bi, o-ba: Koniec cywilizacji; 1984: Rok spokojnego słońca; 1983: Wir; 1983: Seksmisja; 1983: Przeznaczenie; 1982: Matka królów; 1981: Wojna światów - Następne stulecie; 1981: Z dalekiego kraju (From a Far Country); 1981: Przypadek; 1980: Wizja Lokalna 1901; 1980: Ćma; 1980: Z biegiem lat, z biegiem dni; 1980: Spokój; 1979: Amator; 1979: Szansa; 1979: Po drodze (ňtkšzben); 1978: Aktorzy prowincjonalni; 1978: Bez znieczulenia; 1978: Seans; 1977: Wodzirej; 1976: Zezem; 1976: Blizna; 1976: Próba ciśnienia; 1975: Strach; 1973: Odejścia, powroty; 1973: Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy; 1972: Na wylot; 1971: Milion za Laurę; 1971: Trzecia część nocy

Polski dubbing:

2007: Shrek 3 jako Osioł; 2004: Shrek 2 jako Osioł; 2004: Mulan II jako Mushu; 2003: Shrek 3-D (Shrek 4-D) jako Osioł; 2001: Shrek jako Osioł; 1998: Mulan jako Muszu

Autorzy: Foto: Agnieszka Sikora