Podczas spotkania przedstawiono harmonogram prac nad projektem IPN dotyczącym środowiska naukowego Uniwersytetu Śląskiego i Politechniki Śląskiej. Efekty badań ukażą się w prasie lub w formie publikacji źródłowej w latach 2008-2009, a ich ostateczne podsumowanie nastąpi w 2009 roku.

W debacie, która odbyła się 14 listopada w auli im. Mikołaja Kopernika na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii, wzięli udział pracownicy IPN, członkowie Senackiej Komisji Historycznej, pracownicy i studenci UŚ. Inicjatorami spotkania były: NZS UŚ i Stowarzyszenie Pokolenia NZS i NSZZ "Solidarność" UŚ.

Adam Gorszanów (Stowarzyszenie Pokolenie NZS), prof. dr hab. Marek Zrałek, Adam Dziuba (IPN), dr Wacław Dubański (z-ca naczelnika oddziałowego Biura Lustracyjnego IPN), prokurator Andrzej Majcher (naczelnik oddziałowego Biura Lustracyjnego)

Organizatorzy założyli, że debata na temat "Aparat Bezpieczeństwa wobec środowiska akademickiego" będzie pierwszym w cyklu spotkań, prezentujących przebieg prac IPN i Komisji Historycznej oraz wiedzę środowiska na ten temat. Zapoczątkuje również dyskusję z dziennikarzami na temat sposobów informowania opinii publicznej.

Spotkania powinny stać się impulsem do wypracowania w środowisku akademickim metodologii porównawczej udokumentowanych źródeł okresu, który jeszcze nie jest historią, a już nie jest polityką oraz doprowadzenia do odpowiedniej oceny osób i zjawisk.

Debatę, na którą głównie przybyli pracownicy UŚ, a tylko nielicznie studenci, poprowadził Adam Gorszanów ze Stowarzyszenia Pokolenia NZS. Jako pierwszy zabrał głos prof. Marek Zrałek, przewodniczący Senackiej Komisji Historycznej, powołanej uchwałą Senatu UŚ w czerwcu br. Przedstawił on zadania i metody pracy Komisji, podkreślając, że jej celem jest pokazanie nie tylko niegodnych zachowań, ale również podawanie przykładów postaw heroicznych. Profesor podkreślił, że prace Komisji zakończą się przekazaniem materiałów rektorowi i Senatowi. Zaznaczył także, że wszystkie osoby, na których ciążą poważne zarzuty, powinny mieć ograniczony dostęp do awansu.

Prokurator Andrzej Majcher, naczelnik Oddziału Biura Lustracyjnego IPN w Katowicach, zwrócił uwagę na możliwość przeprowadzenia autolustracji, z której powinny skorzystać osoby pomówione. Następnie dr Adam Dziuba przedstawił harmonogram prac nad projektem IPN dotyczącym środowiska naukowego Uniwersytetu Śląskiego i Politechniki Śląskiej. Poinformował on o zakresie zagadnień będących przedmiotem badania, są to m.in. internowania, areszty prewencyjne, wyrzucenia z pracy, odmowy pozwolenia wyjazdu za granicę, inwigilacje. Efekty badań ukażą się w prasie lub w formie publikacji źródłowej w latach 2008-2009, a ich ostateczne podsumowanie nastąpi w 2009 roku.

Michał Luty, wiceprezydent Katowic, zwrócił uwagę na konieczność zainteresowania się aktami IPN, w których można znaleźć wiele ciekawych materiałów nie tylko na temat osób, ale również szczególnych metod pracy SB. Z akt tych wyłania się też informacja na temat środków zainwestowanych przez ówczesne władze w inwigilację uczelni.

Prof. Antoni Barciak podkreślił, że materiał IPN trzeba uzupełniać o badanie archiwów uczelni i przekazów ludzi, którzy przeżyli te czasy, gdyż problem nie dotyczy tylko agentów, ale i członków partii. Zaznaczył, że należy dążyć wszelkimi sposobami do sprawiedliwości historycznej.

Wypowiedzi przedstawicieli IPN i Komisji Historycznej pobudziły zebranych do zadawania szczegółowych pytań.

Dr Mirosława Błaszczak-Wacławik pytała o stosunek Komisji Historycznej do problemu osób usuniętych z uczelni z przyczyn politycznych. Przypomniała o istnieniu komisji wewnętrznych, które weryfikowały pracowników pod kątem poprawności politycznej.

Natomiast Przemysław Miśkiewicz ze Stowarzyszenia Pokolenia NZS pytał o stosunek do nauczycieli akademickich, którzy niewłaściwie zachowywali się w tych latach wobec studentów, a w dalszym ciągu pełnią ważne funkcje na uczelni.

Prof. Alicja Ratuszna wyraziła swoją negatywną opinię na temat zatrudnienia osób, których zachowanie w latach 1981-1989 nie licowało z rolą nauczyciela akademickiego.

Domagano się także sądu moralnego w środowisku, apelując między innymi do KZ NSZZ "Solidarność" o zajęcie stanowiska w tej sprawie.

Padło również pytanie pracowników Śląskiego Uniwersytetu Medycznego o powody ograniczenia projektu badawczego IPN tylko do dwóch śląskich uczelni.

Spotkanie nie zadowoliło wszystkich zebranych z powodu niemożności rozstrzygnięcia wielu kwestii, a także nieobecności dziennikarzy, autorów artykułów na temat uczelni. Organizatorzy mają nadzieję, że uda się wypełnić te luki przy okazji następnych spotkań.