Przemiany społeczne, jakie nastąpiły w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu, wyzwoliły ogromne zapotrzebowanie na wdrożenia osiągnięć naukowych do specyficznych sposobów gospodarowania w danym regionie i w związku z tym na popularyzację własnego dorobku naukowego. Dotyczy to nie tylko najmodniejszych dziedzin biologii, fizyki czy medycyny, lecz także wszystkiego, co dotyczy dorobku kultury danego regionu, jego historii i przyrody. Informacja naukowa nie jest już przeznaczona tylko dla "wtajemniczonych"; zaczęła funkcjonować w społecznej świadomości jako potężny czynnik zmieniający sposób codziennego życia.

Chyba właśnie coraz silniejszemu utożsamianiu się ludzi z ich miejscem życia można przypisać to, że wzorem państw rozwiniętych, także w Polsce zaczęto organizować festiwale nauki. Bardzo udane przedsięwzięcia tego typu zrealizowano już w Warszawie i Wrocławiu; tak jak można było się spodziewać, imprezy festiwalowe w obu tych miastach cieszyły się dużym zainteresowaniem zarówno młodzieży jak i osób w wieku dojrzałym, należących do różnych grup zawodowych.

W Katowicach i pobliskich miastach działa wiele liczących się w kraju placówek naukowych. Wprawdzie konurbacja górnośląska nie może poszczycić się tak dużymi tradycjami naukowymi jak niektóre inne ośrodki akademickie w kraju, jednak zdążyła już dochować się lokalnej elity intelektualnej, a w niej - liczących się, w skali kraju i Europy, luminarzy nauki i kultury. Uniwersytet Śląski, Instytut - Centrum Onkologii w Gliwicach, Śląska Akademia Medyczna, Politechnika Śląska, Główny Instytut Górnictwa, Polska Akademia Nauk-Oddział Śląski podpisały ostatnio porozumienie o zorganizowaniu we wrześniu 2000 roku "Festiwalu Nauki - Śląsk 2000".

Powołano Radę Programową Festiwalu, której przewodniczącą jest prof. dr Elżbieta Zipper, a wiceprzewodniczącym prof. dr Wiesław Włoch z Uniwersytetu Śląskiego. Dyrektorem Biura Organizacyjnego Festiwalu jest mgr Arkadiusz Samojedny z Centrum Onkologii, a wicedyrektorem dr Waldemar Szendera z Uniwersytetu Śląskiego.

Śląski Festiwal Nauki będzie pierwszą próbą wspólnej prezentacji dorobku tutejszych szkół wyższych i instytutów naukowych. Prezentacja ta skierowana będzie do ogółu społeczności, jednak w pierwszym rzędzie - do młodzieży. Dostarczy cennej informacji nie tylko o kierunkach studiów, atrakcyjnych miejscach pracy, ale także pozwoli pełniej docenić dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze regionu. Coraz powszechniejsze staje się u nas poczucie współodpowiedzialności za własne miejsce zamieszkania, jak i związana z tym chęć poznawania swojej "małej ojczyzny". Pomysł festiwalu powstał zatem we właściwym czasie - po prostu wychodzi naprzeciw społecznemu oczekiwaniu.

Proponujemy, aby naukowcy otworzyli laboratoria przed publicznością, pokazali, że nauka jest nie tylko ciekawa, ale i potrzebna. Chcemy udowodnić, że bez badań naukowych rozwój nowoczesnego kraju jest niemożliwy. Na skutek gwałtownego rozwoju nauki, a w ślad za tym zaawansowanych technologii, wiedza staje się przedmiotem obrotu gospodarczego wypierając z tworzenia dochodu narodowego produkcję przemysłową. Panuje powszechne przekonanie, że dynamiczny rozwój technologii jest przyczyną olbrzymiego wzrostu gospodarczego wielu krajów. Wiadomo na przykład, że inwestycja każdej złotówki w chemika zwraca się siedmiokrotnie, rozwój internetu - największego globalnego zbiornika wiedzy zrewolucjonizował wiele dziedzin życia, w tym przekaz informacji. W ostatnich dziesięcioleciach nastąpił olbrzymi rozwój i udoskonalenie metod diagnostyki i terapii medycznej. Przyczyn tych osiągnięć należy szukać w badaniach podstawowych m. in. w dziedzinie fizyki, elektroniki i informatyki.

Chcemy umożliwić społeczeństwu Śląska spotkanie z autorytetami w wielu dziedzinach nauki, aby mogli dowiedzieć się o najnowszych osiągnięciach myśli ludzkiej nie tylko z przekazów prasowych i medialnych.

Organizatorzy przygotowują bardzo szeroką ofertę imprez festiwalowych. Jedną z form będą oczywiście wykłady, tyle że nie w "tradycyjnym" akademickim stylu, lecz często połączone z pokazami, bądź prowadzone w formie multimedialnej oraz dni otwarte laboratoriów. Dorobek kultury będzie prezentowany w formie koncertów, wystaw, itd. Nieodłączną częścią festiwalu będą także kiermasze, okolicznościowe wydawnictwa, wycieczki przyrodnicze, zwiedzanie ośrodków naukowych, imprezy z udziałem sławnych mieszkańców regionu.

Można oczekiwać, że przygotowywana impreza zaowocuje także nowymi formami współpracy między śląskimi placówkami naukowymi - a w tej dziedzinie jest jeszcze bardzo dużo do zrobienia.

Śląsk to szczególny region w kraju, silnie zdewastowany i przeludniony, gdzie ludzie doświadczają skutków klęski ekologicznej w wyniku jednoznacznie rabunkowej gospodarki. Nie chcemy hałd, dymiących kominów, cuchnących wód powierzchniowych i zatłoczonych ulic. Są to problemy, które drażnią większość Ślązaków, którzy jednak nie bardzo wiedzą jak można je rozwiązać. To właśnie na Śląsku ludzie chcą szanować przyrodę i poznać możliwości jej ochrony lub ratowania tych miejsc, które są jeszcze względnie niezniszczone. Gdzie indziej bowiem ludzie są tak spragnieni obcowania z przyrodą jak nie tutaj?

Festiwal nauki na Śląsku ma wzbudzić chęć zmiany na lepsze w najbliższym otoczeniu i pokazać, że nauka nie jest wyłącznie sztuką dla sztuki, ale kryje ogromne możliwości w zakresie ochrony środowiska, medycyny i ekonomii, poprawy tego co na dzisiejszym etapie wydaje się być nieodwracalne. Festiwal pozwoli ludziom otworzyć się na problemy które ich otaczają. Liczne imprezy festiwalu mają za zadanie uświadomić ludziom, a szczególnie młodzieży, że warto poświęcać się nauce, pokazać jak fascynującą sprawą jest poznawanie tajemnic Wszechświata, przyrody i życia ludzkiego. Mamy nadzieję przekonać młodych ludzi, że studia i wynikające z nich możliwości pracy w rozwoju nauki i nowoczesnych technologii mogą być receptą na ciekawe, dające ogromną satysfakcję, życie oraz stanowić alternatywę dla modelu życia nasiąkniętego doraźnym konsumpcjonizmem.

Na obecnym etapie Festiwal jest organizowany przez niewielką grupę ludzi. W okresie trwania Festiwalu i tuż przed nim będziemy musieli poszerzyć to grono, aby zapewnić sprawny przebieg imprezy. Dlatego zwracamy się z prośbą do osób, które chciałyby uczestniczyć w organizacji Festiwalu o zgłaszanie się do Biura Organizacyjnego Festiwalu mieszczącego się pod adresem:

Mgr A. Samojedny
Centrum Onkologii
44-101 Gliwice, ul. Armii Krajowej 15
tel/fax 278-96-38