Próbując odpowiedzieć na pytanie, co tak naprawdę jest przedmiotem zainteresowania logopedii, przychodzą nam do głowy zagadnienia związane z rozwojem mowy lub problemami wynikającymi z różnych jej zaburzeń. Gdy jednak zastanowimy się, na co w największym stopniu ma wpływ jakikolwiek problem logopedyczny, na przykład opóźniony lub nieharmonijny rozwój mowy, wtedy bez wątpienia pomyślimy o komunikacji.

Dr hab. prof. UŚ Magdalena Pastuchowa, dyrektor Instytutu Języka Polskiego UŚ

Porozumiewanie się z drugim człowiekiem może być nieefektywne z wielu powodów. Młodzi poloniści, uczestniczący w projekcie „W świecie logopedii. ABC dobrej komunikacji”, udowodnili, że znajomość podstaw logopedii, dla której jednym z ważniejszych celów jest usprawnianie interakcji między ludźmi, może być kluczem do komunikacyjnego sukcesu dla każdego, bez względu na płeć lub wiek.

Pracownicy akademiccy, dyrektorzy placówek zaangażowanych w projekt, logopedzi, nauczyciele, studenci, a także licealiści przybyli na Wydział Filologiczny w Katowicach, by wziąć udział w III Studenckim Seminarium, którego koordynatorkami były dr Katarzyna Węsierska oraz mgr Kamila Kuros. Studenci II roku studiów magisterskich uzupełniających filologii polskiej wraz z członkami Koła Naukowego Doktorantów Językoznawstwa Wydziału Filologicznego UŚ dzielili się efektami swojej pracy, poprzedzonej kilkumiesięcznymi przygotowaniami. Licznie zgromadzone audytorium mogło odnieść wrażenie, że młodzi poloniści o zasadach dobrej komunikacji wiedzą prawie wszystko. Co więcej, podczas prezentowania nagrań filmowych z przeprowadzonych warsztatów, studenci udowodnili, że także w praktyce, komunikacja w ich wydaniu jest na najwyższym poziomie.

Spotkanie otworzyły trzy wystąpienia znamienitych gości seminarium – pracowników naukowych Uniwersytetu Śląskiego. Jako pierwsza o relacjach między wiedzą, informacją a komunikacją opowiedziała dyrektor Instytutu Języka Polskiego – prof. Magdalena Pastuchowa. Następnie, prof. Danuta Pluta-Wojciechowska jako logopeda, przytaczając historie swoich małych pacjentów, udowodniła, że język jest nie tylko sposobem poznania świata, komunikacji, ale przede wszystkim warunkuje udział w życiu społecznym. Pani profesor, na przykładzie dziecka z opóźnionym rozwojem mowy, pokazała, że w momencie, gdy jest ono w stanie powiedzieć choćby jeden wyraz, zaczyna uświadamiać sobie, że znacznie więcej można przekazać za pomocą słowa niż płaczu lub krzyku.

Z kolei, prof. Gabriela Besler z Wydziału Nauk Społecznych UŚ przygotowała wykład o filozoficznych koncepcjach znaku, w którym przypomniała, że na co dzień wykorzystujemy wiele znaków w celu dobrego komunikowania się, ale nie ma jednego komunikatu dobrego dla wszystkich i zawsze. Ważnym jest, by uwzględnić potrzeby i możliwości adresata komunikatu, zatem odbiorca naszych wypowiedzi musi wiedzieć, w jaką „grę” gramy.

Kolejną częścią seminarium były wystąpienia studentów filologii polskiej, którzy dzielili się w referatach oraz posterach naukowych swoimi doświadczeniami z przeprowadzonych badań sondażowych oraz z zajęć warsztatowych dla dzieci, uczniów, ich rodziców i nauczycieli z różnych placówek edukacyjnych na Śląsku i w Zagłębiu, m.in. z Będzina, Chorzowa, Katowic, Rybnika i Zabrza. Warsztaty w przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych pozwoliły wyodrębnić paletę różnorodnych tematów, o których studenci z pasją opowiadali podczas III Studenckiego Seminarium Naukowego. Wystąpienia dotyczyły zagadnienia komunikacji w rodzinie, w przedszkolu, w przypadku dzieci bilingwalnych, w warunkach wielokulturowości, w szkole podstawowej i gimnazjum, wśród uczniów liceum, którzy chcieliby zostać dobrymi mówcami, a także pośród nauczycieli, których rola w promowaniu dobrej komunikacji jest nieoceniona.

Mgr Monika Sobańska prezentuje poster „Proces komunikacji w opiniach uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum”, przygotowany wspólnie z mgr Natalią Moćko

We wszystkich prezentacjach powtarzały się hasła: empatia, tolerancja oraz dobra komunikacja. – Czy studenci chcieli tego czy nie, zostali uwrażliwieni, a to się prędzej czy później przełoży na fakt, że referenci, dzięki zaangażowaniu się w projekt, oprócz zysku poznawczego zostali wzbogaceni emocjonalnie oraz mentalnie – zwróciła uwagę prof. Iwona Loewe, która po raz trzeci uczestniczyła w kolejnej edycji logopedycznego seminarium. Pani profesor wyraziła żal i tęsknotę za tym, co już za nią, a co jeszcze jest przed większością młodych osób uczestniczących w wydarzeniu, a mianowicie za tematem zakładania rodziny, posiadania dzieci i mierzenia się ze związanymi z tym zagadnieniami. Omawiane problemy dotyczyły nie tylko zaburzeń mowy, ale i konkretnych zachowań dzieci, na przykład przejawów agresji (tupania, kładzenia się na ziemię, plucia). Wszystko, o czym opowiadali studenci, jest dopiero przed nimi, ale udowodnili, że zdobyli wiedzę, a co najważniejsze – mają „narzędzia w ręce”, które będą mogli wykorzystać praktycznie w swoim życiu.

Studenci, dzięki zaangażowaniu się w projekt, mieli okazję, między innymi, obalać stereotypy lub z nimi się zmierzyć, na przykład, prowadząc zajęcia wśród gimnazjalistów, którzy okazali się „nie tacy straszni, jak ich malują”. Młodym polonistom udało się wykształcić wśród osób, do których kierowali zajęcia, prawidłowe postawy tak słuchacza, jak i mówcy, w dodatku rozwinęli wrażliwość dzieci, młodzieży i dorosłych w kontaktach z osobami z zaburzeniami mowy. Wszystkim, którzy włożyli ogromny zapał i serce w projekt „W świecie logopedii. ABC dobrej komunikacji”, należą się ogromne podziękowania i gratulacje, ponieważ cel projektu, jakim było upowszechnianie profilaktyki logopedycznej, a zwłaszcza zagadnień związanych z promowaniem dobrej komunikacji w środowisku edukacyjnym, z całą pewnością został osiągnięty.

Krótka relacja filmowa z III Studenckiego Seminarium Naukowego dostępna jest na stronie Instytutu Języka Polskiego UŚ: http://www.fil.us.edu.pl/ijp/index.php?s=logopedia