Kilka miesięcy temu Archiwum Państwowe w Katowicach obchodziło 80-lecie swojego istnienia. Rocznica ta stała się impulsem do rozmowy na temat jego historii i roli w regionie. Zachęcam Czytelników naszej gazety do lektury wywiadu redaktor Marii Sztuki z dr Barbarą Kalinowską-Wójcik z Zakładu Archiwistyki i Historii Śląska UŚ.

Historia tej instytucji sięga 1932 roku, kiedy to wojewoda śląski dr Michał Grażyński podpisał „Tymczasowy Regulamin Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego”. Organizację tej placówki powierzono historykowi i archiwiście z Lwowa, dr. Michałowi Antonowowi. Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego, pierwsze polskie archiwum historyczne na Śląsku, do 1939 roku działało w związku z autonomicznym statusem województwa śląskiego, jako wewnętrzna komórka Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego. Dr Antonów kierował tą instytucją, z wojenną przerwą, do 1969 roku. W lutym 1945 roku reaktywowano działalność Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego. W związku z formalną likwidacją autonomii województwa śląskiego w lutym 1946 roku, placówkę włączono do ogólnopolskiej, sieci archiwów państwowych jako Archiwum Państwowe w Katowicach, obejmujące swym zasięgiem ówczesne województwo śląskie. Po ostatnim podziale administracyjnym kraju w 1998 roku, Archiwum w Katowicach obejmuje swym zasięgiem województwo śląskie (z wyjątkiem terenu dawnego województwa częstochowskiego, gdzie nadal funkcjonuje Archiwum Państwowe w Częstochowie) oraz niewielkie pograniczne obszary województwa małopolskiego.

Dr Barbara Kalinowska-Wójcik opowiada o Archiwum jako istotnej bazie źródłowej dostarczającej materiały do badań naukowych, będącej warsztatem pracy zarówno dla naukowców, studentów, jak i pasjonatów historii. Jest ono także niezbędnym zapleczem dydaktycznym dla pracowników Zakładu Archiwistyki i Historii Śląska UŚ. Badaczka mówi o długoletniej współpracy z tą instytucją, a także o wspólnych przedsięwzięciach podejmowanych obecnie. Wielu pracowników Archiwum to absolwenci Uniwersytetu Śląskiego, stąd tak ważne jest odpowiednie przygotowanie studentów na zajęciach z archiwistyki, nie tylko teoretyczne, ale również praktyczne, aby byli w stałym kontakcie z archiwami państwowym.

Na zakończenie warto dodać, że Archiwum Państwowe w Katowicach nie tylko przejmuje, konserwuje, a następnie udostępnia akta. Przygotowuje także ciekawe wystawy, prelekcje, wykłady oraz wydaje informatory, szkice archiwalno- historyczne i pomoce archiwalne.