Kandydaci na nauczycieli i logopedów aktywnie przygotowują się do wejścia na rynek pracy – uczą się łączyć wiedzę nabywaną w salach wykładowych z doświadczeniami zdobywanymi w „laboratorium” życia codziennego. Promują interdyscyplinarność logopedii, łącząc teorię z praktyką i zgłębiając komunikację międzyludzką w różnych jej aspektach…

Studenci czwartego i piątego roku filologii polskiej mieli w ostatnich semestrach możliwość uczestniczenia w wielu wydarzeniach prezentujących swoje zainteresowania i umiejętności. Pod egidą Instytutu Języka Polskiego UŚ studenci brali udział w licznych konferencjach logopedycznych, podejmowali współpracę z przedstawicielami środowisk pedagogicznych, medycznych, w końcu zaś sami zorganizowali otwarte seminarium naukowe na temat różnych aspektów logopedii, postrzeganych z perspektywy adeptów polonistyki. Tym samym młodzi filolodzy utwierdzili się w przekonaniu, że logopedia, którą się zainteresowali – a wielu z nich zdecydowało studiować podyplomowo – to dziedzina interdyscyplinarna, powiązana z wieloma innymi naukami.

Wszystko zaczęło się bardzo niewinnie – zapisem studentów przedostatniego roku jednolitych studiów magisterskich na fakultet logopedyczny. Tematyka okazała się niezwykle ciekawa, a same zajęcia pobudzały aktywność i kreatywność uczestników. Młodzi ludzie, zainteresowani tematyką komunikacji międzyludzkiej, mieli okazję przyjrzeć się teoretycznej i praktycznej logopedii w różnych jej odsłonach. Początkowo uczestnicy fakultetu pomagali w pracach badawczych nad standaryzacją nowego narzędzia do badań przesiewowych – instrumentu testowego do badań przesiewowych mowy dzieci w wieku przedszkolnym. Zadanie okazało się trudniejsze, niż sądzili, ale szybko okazało się, że warto trenować przeprowadzanie skriningów – nawet na najbliższych członkach rodziny. W efekcie, rzetelnie przygotowani do wstępnego identyfikowania zaburzeń mowy, profesjonalnie diagnozowali prawdziwych przedszkolaków. Te działania zaowocowały przygotowaniem studenckiej publikacji na temat procedur przesiewowych badań mowy oraz zorganizowaniem warsztatów dla nauczycieli i pedagogów. Zajęcia te, poprowadzone przez studentki czwartego roku filologii polskiej, miały miejsce podczas konferencji naukowej „Profilaktyka logopedyczna w systemie edukacji” (listopad 2010 roku).

Studentka Marzena Nagrodzka prowadzi badanie przesiewowe mowy (Miejskie Przedszkole nr 94 w Katowicach)

Warto zasygnalizować kilka ważnych inicjatyw, podejmowanych w ramach współpracy filologiczno-logopedycznej. Prężnie funkcjonują Kwalifikacyjne Studia Podyplomowe Logopedii i Medialnej Emisji Głosu, kierowane przez dr Olgę Przybylę. Owocem efektywnej współpracy różnych środowisk naukowych są, organizowane co roku w marcu, Logopedyczne Dni UŚ, w ramach których logopedzi i specjaliści z wielu innych dziedzin prezentują najnowsze doniesienia badawcze w obszarze – usuwania wad i kształtowania właściwej mowy. Również cyklicznie – zawsze w październiku – odbywają się na Wydziale Filologicznym konferencje z okazji Światowego Dnia Jąkania. W związku z tym wydarzeniem zrodził się pomysł reaktywacji Klubu Ludzi Mówiących Płynnie – społecznej inicjatywy od wielu lat funkcjonującej przy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 1 w Katowicach. Ta grupa samopomocowa zrzesza osoby, które na co dzień walczą ze swoim zaburzeniem mowy. Spotkanie z klubowiczami było dla studentów okazją do poznania tzw. drugiej strony medalu – pod bacznym okiem członków Klubu próbowali oni odnaleźć się w roli pacjentów gabinetu logopedycznego, wykonywać trudne ćwiczenia i poznawać bariery, z jakimi każdego dnia zmagają się osoby o zaburzonej zdolności mowy. Ciekawą inicjatywą jest również nawiązanie przez Instytut Języka Polskiego współpracy z The Michael Palin Centre for Stammering Children w Londynie. Dzięki temu na stronie internetowej Instytutu można obejrzeć – za zgodą twórców – film Wait, wait, I’m not finished yet…, promujący postawy tolerancji i akceptacji wobec problemu jąkania. W prace tłumaczeniowe również byli zaangażowani uczestnicy fakultetu logopedycznego. Takie inicjatywy mają szczególne znaczenie nie tylko dla tych studentów, którym marzy się kariera w zawodzie logopedy – ale również dla adeptów filologii polskiej wiążących swą przyszłość z profesją nauczyciela. Uczestnicy fakultetu kontynuowali prace nad wdrażaniem projektu „Profilaktyka logopedyczna w systemie edukacji”. W ramach tych działań studenci poprowadzili cykl zajęć na temat dobrej komunikacji dla przedszkolaków i uczniów różnego typu szkół oraz zorganizowali warsztaty dla rodziców małych dzieci. Śmiało można powiedzieć, że pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę! Niezwykle pozytywne opinie zwrotne, uzyskane od rodziców oraz pracowników instytucji biorących udział w projekcie, wykazały uczestnikom fakultetu, jak ważna jest umiejętność praktycznego dzielenia się zdobytą wiedzą.

„Jestem pod wrażeniem, że tacy młodzi ludzie wiedzą już tak wiele na temat rozwoju małych dzieci i możliwości stymulowania mowy”; „…co najważniejsze nie było nudnego teoretyzowania – wszystko pokazano praktycznie!”; „…żałuję, że nie było ze mną mojego męża i moich teściów – powinni wziąć udział w tym warsztacie, zrozumieliby jak ważne jest to, jak się mówi i co mówi się do małego dziecka!” – to tylko niektóre z opinii rodziców i opiekunów, wyrażone w ankietach ewaluacyjnych po warsztatach.

Tradycyjnie studenci angażowali się w organizację konferencji logopedycznych. Wykorzystując swoje filologiczne uzdolnienia, pomagali w tworzeniu plakatów reklamujących zasady dobrej komunikacji, przygotowywali sprawozdania, które potem ukazywały się na stronach internetowych wielu instytucji. Gratyfikacją dla nich była możliwość uczestnictwa w wykładach i warsztatach. Zwieńczeniem dwóch lat trwania zajęć fakultetu logopedycznego było zorganizowanie, pod egidą IJP UŚ, 1 czerwca seminarium naukowego pod tytułem „W świecie logopedii…” Tego dnia studenci piątego roku zamienili się miejscami z wykładowcami i to oni stali się prelegentami. Przedstawianiu kolejnych, profesjonalnie przygotowanych, wystąpień towarzyszyły ogromne emocje. Zaskakiwała różnorodność omawianej tematyki oraz fakt, że wiele referatów zostało napisanych na podstawie analizy własnych obserwacji. Młodzi badacze nie wystraszyli się żmudnego procesu prowadzenia badań. Nie zniechęciły ich również próby przygotowujące do wystąpień. Dla wielu osób prezentacje te były debiutem w roli mówcy – z mikrofonem w ręku, przed dużym audytorium. Warto było jednak podjąć to wyzwanie i doprowadzić pracę do końca. Najwytrwalsi, mimo wakacji, pracowali dalej – przygotowując artykuły naukowe, które w przyszłości zostaną opublikowane.

– Udało się przenieść na cały jeden dzień prelegentów i ich słuchaczy w świat małych i dużych z przeróżnymi dysfunkcjami mowy. Składam gratulacje wszystkim prelegentom za perfekcyjnie przygotowane wystąpienia (najczęściej pierwsze publiczne), podziękowania za pomysł i jego doskonałe wykonanie” – podsumowała przedsięwzięcie dr hab. Iwona Loewe, dyrektor do spraw dydaktycznych IJP UŚ.

Młodego człowieka, który po maturze staje na drodze wyboru kierunku studiów, czasem frapuje myśl: Co mają tak naprawdę wspólnego godziny przesiedziane na wykładach i ćwiczeniach z realnym światem? Czy wymarzony kierunek studiów gwarantuje znalezienie w przyszłości pracy? Fakultet logopedyczny zdaje się idealną propozycją dla osób, które chcą już w czasie studiów nabywać doświadczenie zawodowe – tak potrzebne w przyszłej pracy. Uczestnicy fakultetu logopedycznego niewątpliwie ciężko pracowali w ciągu ostatnich lat. Oprócz zdobytej wiedzy i umiejętności, mają także ogromną satysfakcję z udziału w ważnych przedsięwzięciach logopedycznych, dzięki którym mogli zajrzeć głębiej w fascynujący świat komunikacji międzyludzkiej. Czują się pewniej na rynku pracy – wiedzą, że dzięki zaangażowaniu mogą osiągnąć bardzo wiele. Mają w swoim dorobku spore dokonania, ciekawe pomysły, są otwarci i kreatywni, gotowi do działania. Przyszłość należy do nich.

Wspomniane inicjatywy zostały szerzej opisane przez studentów na stronach internetowych Instytutu Języka Polskiego UŚ: www.fil.us.edu.pl/ijp oraz Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Logopedycznego: www.ptl.katowice.pl.