Jedyne w Polsce spotkanie z prof. Nullo Minissim

rys. Lello Scorzelli

z Neapolu - doktorem honoris causa Uniwersytetu Śląskiego, slawistą, językoznawcą i antropologiem - odbyło się 14 października w sali Rady Wydziału Filologicznego w Katowicach. Inicjatorem wydarzenia było Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, którego nakładem ukazała się niezwykle inspirująca, ale i kontrowersyjna książka Profesora: A człowiek wybrał słowo (w przekładzie Beaty Badyńskiej-Lipowiczan). To już czwarty tom serii BIBLIOTHECA ALIA UNIVERSA naszej oficyny wydawniczej (wcześniej ukazały się: Nagrobek ciotki Cili dr. hab. Stefana Szymutki, Który jest. Rafał Wojaczek w oczach przyjaciół, krytyków i badaczy pod redakcją dr. Romualda Cudaka i Macieja Meleckiego oraz Antygona w świecie korporacji. Rozważania o uniwersytecie i czasach obecnych autorstwa prof. dr. hab. Tadeusza Sławka).

W trakcie spotkania, na którym nie zabrakło władz Uczelni (a zarazem przyjaciół Profesora, w osobach: ustępującego właśnie z funkcji Rektora prof. Tadeusza Sławka oraz Dziekana Wydziału Filologicznego dr. hab. Piotra Wilczka) oraz najbliższych współpracowników (których godnie reprezentował prof. Aleksander Wilkoń, jeden z trojga redaktorów - obok prof. Ireneusza Opackiego i Jolanty Żurawskiej - poświęconej osobie i badaniom Profesora zbiorowej książki: Studia slavistica et humanistica in honorem Nullo Minissi, wydanej w 1997 roku w ramach serii Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego), ani tym bardziej prof. Marka Pytasza - Dyrektora Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego.

Dziękując Wydawcy za publikację i umożliwienie promocji książki, a obecnym za przybycie, zwrócił się prof. Nullo Minissi do zebranych z osobliwym przesłaniem:

W dziedzinie, zdominowanej przez metodę badawczą naturalistyczną, wprowadziłem metodologię historyczną, otwierając nową perspektywę, potwierdzoną odkryciem dokonanym już po ukazaniu się włoskiego wydania książki. Niebawem, u tego samego wydawcy, ukaże się moja nowa publikacja na temat pochodzenia języków romańskich, która powstała na podstawie cyklu wykładów wygłoszonych w Uniwersytecie Śląskim na zaproszenie prof. Abłamowicza i napisana została na prośbę młodych romanistów i profesorów rzymskiego uniwersytetu "La Sapienza".

Dotychczas językoznawstwo porównawcze ukazało w sposób definitywny kontynuację fonetyczna i morfologiczną, zachodząca między łaciną a językami romańskimi, lecz na tym się zatrzymała. Jej przesłanki nie pozwalały na wykroczenie poza te ramy. Moja książka idzie dalej. Ukazuje jasno, że obok owej kontynuacji materialnej istnieje również psychologiczna przerwa, która sprawia, iż typologia języków romańskich jest nie do pogodzenia z typologią łacińską.

Obie moje książki maja na celu rozwinięcie dyskursu krytycznego, który uległ zablokowaniu - przez trzy czwarte pod wielką presją i na skutek różnych form lingwistyki hipotetyczno-indukcynej i przesłanek dogmatycznych. Książki te chcą spowodować nową, głębszą refleksje krytyczną, która jest nie tylko metodą badawczą, lecz również - i przede wszystkim - warunkiem niezbędnych dla ducha wolności.

Dlatego chciałbym zakończyć, mówiąc młodym: Uczcie się! Uczcie się nie w zniewoleniu umysłów (metodami hipotetyczno-indykcyjnymi), lecz drogą rygoru metody krytycznej, gdyż tylko ona może zrobić z was ludzi wolnych.

Jak widać, prof. Nullo Minissi (z natury porywczy, zażarty polemista o wyrazistej gestykulacji i mimice twarzy) całkowicie zasłużenie piastuje miano "zagończyka w nauce", osiągając przy tym znakomite rezultaty badawcze - wynik intelektualnej odwagi i... wolności myśli.

KATARZYNA BYTOMSKA

Jedynie uznając w każdym przejawie niszczenia

środowiska, którego dokonujemy, wpływ wyłącznie instynktu zwierzęcego, możemy zdać sobie sprawę, że ta sama refleksja, dzięki której i poprzez którą narodził się język, i która przekształciła nasze społeczeństwo z typy etologicznego (zwierzęcego) w kulturowy ("ludzki"), żąda od nas zachowań nie tylko zgodnych z naturą, a więc zgodnych z egoizmem destrukcyjnym i w końcu również autodestrukcyjnym, ale także zgodnych z kulturą, refleksją i odpowiedzialnością. Jest to wybór sposobu zachowania w stosunkach między nami a środowiskiem. Zrozumienie sposobu, w jaki narodził się język, jego rzeczywistej funkcji i implikacji kulturowych umożliwi nam dokonanie właściwego wyboru.

Nullo Minissi
(fragment ze Wstępu do wydania polskiego)

Profesor Nullo Minissi jest Dyrektorem Dipartimento di Studi dell'Europa Orientale w Neapolu, doktorem honoris causa Uniwersytetu Śląskiego oraz uniwersytetów w Sofii i Skopje, członkiem założycielem Association Internationale des Études du Sud-Est Européen (UNESCO) oraz członkiem Kommission für Sprachfragen der Europaichen Einigung, Macedońskiej Akademii Nauk, fińskiej Kalevalaseura i Polskiej Akademii Umiejętności. Prowadził badania z zakresu historii tekstualnej, tworząc teorię "wariantu katastroficznego". W latach 1950-1970 podjął cykl badań dotyczących historii języków słowiańskich, bałtyckich, aryjskich i drawidyjskich, a w latach 1970-1980 typologii antycznej języków uralskich, ałtańskich oraz "neohistorycznej" interpretacji wspólnoty bałkańskiej. Od 1980 roku tworzy teorię lingwistyki "neohistorycznej" i w ramach badań ugrofińskich ogłasza prace na temat fińskiej epopei Kalevala. Prowadzi badania z zakresu fonetyki eksperymentalnej.