150 lat temu, 22 stycznia 1863 roku, wybuchło powstanie styczniowe. Z tej okazji Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2013 Rokiem Powstania Styczniowego i w przyjętej uchwale oddał hołd poświęceniu i ofierze jego uczestników. „Honorując patriotyczne oddanie i szlachetne poświęcenie powstańców styczniowych, spłacamy dług wobec wielu pokoleń Polaków, którzy nie wahali się stanąć do walki w obronie wolności” – czytamy w uchwale. Przypomniano w niej, że powstanie styczniowe skierowane było przeciwko rosyjskiemu zaborcy, a jego celem była restytucja Rzeczypospolitej Obojga Narodów. „Impulsem do podjęcia działań zbrojnych był manifest Tymczasowego Rządu Narodowego reprezentującego wszystkie warstwy ówczesnego społeczeństwa oraz ziemie leżące w historycznych granicach dawnej I Rzeczypospolitej. Powstanie było wyrazem sprzeciwu wobec carskiego ucisku i intensywnej polityki rusyfikacji. Pomimo poświęcenia i poniesionych ofiar, zryw zakończył się klęską, a w odwecie władze carskie nasiliły represje przeciwko ludności cywilnej oraz całkowicie zlikwidowały resztki odrębności państwowej Królestwa Polskiego”. Autorzy uchwały podkreślili ponadto, że trudna historia i bolesne doświadczenia były źródłem siły i wytrwałości w walce o niepodległość późniejszych pokoleń Polaków. „Legenda i etos powstania styczniowego legły u podstaw odrodzonej Polski, a poświęcenie powstańców doprowadziło do odrodzenia naszej państwowości po 123 latach niewoli w 1918 roku”.

4 stycznia 2013 roku również Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął stosowną uchwałę, uzasadniając swoją decyzję następującymi słowami: „Powstanie styczniowe, jako jedno z najważniejszych narodowych wystąpień na rzecz niepodległości Polski, zasługuje na szczególny szacunek współczesnych pokoleń Polaków i władz Rzeczypospolitej”. Sejm RP złożył hołd żołnierzom powstania styczniowego, przywódcom i współpracownikom Rządu Narodowego. Przypomniał o cierpieniach ofiar represji rosyjskiego zaborcy, powstańcach skazanych na śmierć, zesłanych na Sybir, uwięzionych i pozbawionych majątku. Ponadto oddał hołd walczącym przedstawicielom narodów Rzeczypospolitej oraz cudzoziemskim ochotnikom i wyraził przekonanie, że „tradycja wspólnej walki o wolność stanowi jeden z filarów naszej współpracy i solidarności z narodami Europy, szczególnie z Litwinami, Białorusinami i Ukraińcami”.

Z tej okazji zapraszam do lektury wywiadu pt. „Polskie Termopile”, przeprowadzonego przez Tomasza Okraskę z prof. UŚ dr. hab. Dariuszem Nawrotem, kierownikiem Zakładu Historii Nowożytnej XIX wieku.