Zaszczytny tytuł Profesora Honorowego UŚ dla prof. zw. dr. hab. Maksymiliana Pazdana

Autorytet nie tylko naukowy

Prof. zw. Maksymilian Pazdan początkowo związany był z Uniwersytetem Jagiellońskim. Tam rozpoczął studia, po ukończeniu których rozpoczął pracę jako zastępca asystenta przy Katedrze Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego. Po uzyskaniu magisterium został asystentem, a następnie starszym asystentem.

 

prof. zw. dr hab. Maksymilian Pazdan prof. zw. dr hab. Maksymilian Pazdan

 

Od samego początku mentorem, mistrzem i patronem młodego wówczas uczonego był prof. Kazimierz Przybyłowski. Po obronie rozprawy doktorskiej, zatytułowanej "Zdolność do czynności prawnych osób fizycznych w polskim prawie międzynarodowym prywatnym" oraz po uzyskaniu stopnia doktora nauk prawnych, kontynuował pracę jako adiunkt. W 1974 r., po przedstawieniu rozprawy habilitacyjnej pt. "Dziedziczenie ustawowe w prawie prywatnym międzynarodowym. Metody regulacji właściwości prawa" oraz po przyjęciu kolokwium, uchwałą Rady Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego otrzymał stopień doktora habilitowanego nauk prawnych. W 1979 r. uzyskał tytuł i stanowisko profesora nadzwyczajnego w Uniwersytecie Śląskim, a w 1990 r. profesora zwyczajnego.

1 października 1968 r., na podstawie porozumienia między uczelniami, profesor przeniósł się do Uniwersytetu Śląskiego. Wespół z dziś już Śp. prof. Mieczysławem Sośniakiem, podjął trud i ryzyko budowania nowej uczelni. Profesor Pazdan stał się pionierem wśród tych, którzy oddali swoje siły, talenty i umiejętności mozołowi tworzenia nowego ośrodka akademickiego od podstaw. Wybitni uczniowie wielkiego mistrza prof. Przybyłowskiego przenieśli do Katowic doświadczenia szkoły lwowskiej, a następnie krakowskiej, w zakresie badań nad prawem prywatnym i kolizyjnym. Od podstaw zaczęli tworzyć ich kontynuację na Śląsku. Osobistą zasługą prof. Pazdana stało się zbudowanie nowoczesnej szkoły prawa prywatnego w Katowicach. Nikomu w Polsce - ani dawniej, ani współcześnie - to się nie udało. Z biegiem lat, dzięki tytanicznej pracy profesora, szkoła prawnicza według jego "receptury", przekształciła się w najsilniejszy w Polsce naukowy ośrodek prawa prywatnego międzynarodowego. Dotyczy to zarówno liczby zgromadzonych w nim uczniów, jak i jakości prowadzonych badań. Sam profesor jest powszechnie uznany za największy w Polsce autorytet w tej dziedzinie prawa. Jego autorytet naukowy jest też uznawany poza granicami kraju, czego dowodem jest ścisła współpraca międzynarodowa profesora z uczonymi z innych państw. O kontakt z nim zabiegają (najczęściej skutecznie) młodzi naukowcy z różnych stron świata. Współpraca profesora z zagranicą zawsze była i jest wielokierunkowa, od lat przynosząc wymierne efekty - zarówno w zakresie rozwoju indywidualnych karier naukowych jego polskich i zagranicznych uczniów, jak i szerzej - w ramach podejmowanych wspólnie przedsięwzięć naukowych.

Profesor zbudował trwały pomost pomiędzy światową i polską nauką prawa kolizyjnego. Jego budowę rozpoczynał w czasach trudnych dla tego rodzaju idei i konsekwentnie go umacniał oraz wzbogacał. Bez tej pracy nie byłoby współczesnych znakomitych wyników i ogromnych perspektyw na przyszłość. Jeżeli zatem obecnie głos polskich przedstawicieli na konferencjach międzynarodowych i w europejskich ciałach legislacyjnych jest z uwagą wysłuchiwany, to wielka w tym zasługa profesora Maksymiliana Pazdana.

Naukowe zainteresowania profesora nie ograniczają się do prawa prywatnego międzynarodowego. Należy on do elitarnego kręgu najznakomitszych znawców prawa prywatnego w Polsce. Jego dokonania obejmują liczne pola badawcze, spośród których szczególną uwagę zwracają: część ogólna prawa cywilnego, zobowiązania, spadki, jednak - tak naprawdę - trudno znaleźć zakres prawa prywatnego, któremu profesor nie poświęcił swojego zainteresowania badawczego.

Wielkie jest jego zaangażowanie w procesy europeizacji polskiego prawa prywatnego. Znaczący jest jego wkład - najpierw w prace dostosowawcze polskiego prawa prywatnego do wymogów prawa europejskiego - a od momentu uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej, w działania polegające na harmonizacji prawa polskiego z prawem unijnym.

Profesor jest uznanym autorytetem w dziedzinie sądownictwa arbitrażowego i znakomitością jako sędzia arbitrażowy. Wymienione prace badawcze, pola zainteresowań, ogromna wiedza prawnicza i doświadczenie wyniesione z praktyki prawniczej, pozwoliły profesorowi na podjęcie najtrudniejszego zadania: przygotowania projektu ustawy Prawo prywatne międzynarodowe. Jest to ukoronowanie studiów i badań, prowadzonych w ramach - stworzonego przez niego - ośrodka badawczego. Tworząc autorski projekt tej ustawy osiągnął w nauce prawa prywatnego międzynarodowego to, co było wcześniej udziałem jego wielkiego mistrza prof. Kazimierza Przybyłowskiego.

Zasługi profesora zostały docenione na wszelkich płaszczyznach. W strukturach Uniwersytetu pełnił funkcję prodziekana, dziekana, prorektora oraz rektora UŚ. Był wiceprzewodniczącym Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Jest członkiem Centralnej Komisji ds. Tytułu i Stopni Naukowych. Od wielu lat bierze udział we wszelkich inicjatywach legislacyjnych. Był członkiem Komisji Ekspertów, powołanej przez ministra handlu zagranicznego i gospodarki morskiej dla opracowania projektu kodeksu handlu zagranicznego i członkiem tzw. Komisji Resicha, która przygotowała projekt ustawy o szkolnictwie wyższym. Przez dwie kadencje uczestniczył w pracach Rady Legislacyjnej. Przewodniczył Komisji do Spraw Reformy Prawa Górniczego i Geologicznego. Od 22 października 1996 r. jest członkiem Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego. Wchodził w skład Rady Naukowej Instytutu Badania Prawa Sądowego przy Ministrze Sprawiedliwości. oraz Rady Międzyuczelnianego Instytutu Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej w Krakowie. Jest członkiem Rady Naukowej Instytutu Nauk Prawnych PAN w Warszawie. W 1974 r. wszedł w poczet członków Komisji Nauk Prawnych i Ekonomicznych oddziału PAN w Katowicach. Walne Zgromadzenie Polskiej Akademii Umiejętności 23 czerwca 2001 r. wybrało go na członka korespondenta. Z kolei w kwietniu 2003 r. na członka korespondenta wybrała go Międzynarodowa Akademia Prawa Porównawczego (Akademie International the Droit Compare) w Paryżu.

Ponadto profesor współpracuje z wieloma ośrodkami naukowymi. Był członkiem kolegiów redakcyjnych lub rad programowych czasopism "Studia Cywilistyczne", "Dront Polonaise Contemporain", "Polish Yearbook of International Law", "Przegląd Prawa Administracyjnego", "Nowe Prawo". Obecnie zaś w tej roli występuje w czasopismach: "Państwo i Prawo", "Kwartalnik Prawa Prywatnego", "Orzecznictwo Sądów Polskich", "Rejent". W latach 1987-2000 pod jego redakcją ukazywały się "Problemy Prawne Handlu Zagranicznego", a obecnie jest redaktorem "Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego".

Członek Sekcji Polskiej Towarzystwa Przyjaciół Francuskiej Kultury Prawniczej im. Henri Capitant, Polskiego Stowarzyszenia Sądownictwa Polubownego, Stowarzyszenia Przyjaciół Uniwersytetu Śląskiego, Polskiego Stowarzyszenia Prawa Europejskiego.

Jako znakomitość świata nauki, został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim oraz Oficerskim Orderem Odrodzenia Polski Polonia Restituta. Za zasługi w rozwijaniu współpracy polsko-francuskiej premier Republiki Francuskiej, dekretem z 21 lipca 1987 r., mianował go Kawalerem Orderu Palm Akademickich. W 1995 r. Uniwersytet w Rostowie nad Donem nadał profesorowi godność doktora honoris causa, a w 2008 r. Senat Uniwersytetu Śląskiego obdarzył go tytułem Profesora Honorowego UŚ.

Wśród wybitnych uczonych mało jest takich, którzy przez wiele lat aktywności zawodowej tak wspaniale potrafią łączyć rolę organizatora nauki, legislatora z rolą wzorowego nauczyciela akademickiego i uczonego. Każdą z wymienionych ról profesor wypełnia w stopniu wybitnym. Niewiele jest takich osobistości, którzy - rozwijając nauki prawne i szerząc świadomość prawną - tak wiele uczynili na rzecz rozwoju społeczeństwa.

Przy tak imponujących osiągnięciach, profesor jest niezwykle życzliwy każdemu człowiekowi, ujmuje wspaniałą wiedzą, połączoną z niespotykaną wręcz skromnością, zaskakuje gotowością służenia radą i pomocą. Jak wielkie grono osób pozostaje w kręgu jego naukowych słuchaczy, świadczy księga pamiątkowa wydana dla uczczenia pracy naukowej profesora. Jest swoistym rekordem - nie tylko w skali polskiej - zgromadzonio w jednym tomie prace przeszło stu autorów z kilku krajów.

W oczach wiernych przyjaciół, współpracowników i uczniów profesor jest człowiekiem godnym wszelkich zaszczytów, które i tak nie oddadzą w pełni tego, co zrobił dla nauki, wielu pokoleń prawników, szczególnie zaś dla Uniwersytet Śląskiego.

Autorzy: Wojciech Popiołek
Fotografie: Agnieszka Sikora