Do 15 marca Uniwersytet Śląski umieścił w ŚBC 172 publikacje, czyli blisko 31 tys. stron. Materiały te zostały wyświetlone ok. 24 tys. razy. Te skromne statystyki obrazują, jak ważna dla użytkowników stała się możliwość dostępu do zasobów bez konieczności odwiedzenia murów biblioteki.

Śląska Biblioteka Cyfrowa (www.sbc.org.pl) działa na mocy porozumienia podpisanego 20 lipca 2006 roku przez Uczestników-Założycieli, czyli Uniwersytet Śląski oraz Bibliotekę Śląską. Z czasem przystępowały do niego inne instytucje (większość uczelni państwowych, uczelnie niepaństwowe i największe biblioteki publiczne regionu). Obecnie jest ich 24. Projekt jest otwarty; w każdej chwili może zostać poszerzony o kolejne. Każdy z uczestników porozumienia działa autonomicznie - sam decyduje co publikować i w jakiej kolejności, sam także rozwiązuje kwestię praw autorskich (stwierdza wygaśnięcie lub podpisuje odpowiednią umowę z właścicielem praw autorskich).

Śląska Biblioteka Cyfrowa działa od niedawna (pierwsza publikacja została dodana 19 sierpnia 2006 r.), ale zyskała ważne miejsce wśród bibliotek cyfrowych. Od tego czasu uczestnicy projektu dodali 2619 publikacji (dane z 15 marca br.), a w ciągu pół roku bibliotekę odwiedziło już milion użytkowników.

Biblioteka językowo wyposażona jest (oprócz wersji polskiej i angielskiej) w dwie nowe wersje - czeską oraz niemiecką, a w przygotowaniu jest francuska. Tłumaczenie wykonane zostało przez pracowników Biblioteki Śląskiej oraz Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego. Obcojęzyczne interfejsy z pewnością ułatwiają poruszanie się i wyszukiwanie informacji przez czytelników, którzy nie znają języka polskiego. Pewnie dlatego ŚBC ma stale kilkuset odwiedzających, a najpopularniejsze publikacje otwierane były w ciągu paru miesięcy ponad 1000 razy.

Ze względu na ograniczenia wynikające z Ustawy o prawie autorskim, większość opublikowanych materiałów to druki XIX-wieczne i z początku XX wieku. Ale nie ma żadnych przeszkód w umieszczaniu publikacji nowych, pod warunkiem podpisania odpowiedniej umowy między właścicielem praw autorskich a instytucją, która wprowadza zasób do ŚBC.

Z ramienia Uniwersytetu Śląskiego pracami w tworzeniu Śląskiej Biblioteki Cyfrowej zajmuje się Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego. Jej pracownicy typują książki do digitalizacji, skanują je, przetwarzają na potrzeby ŚBC, wreszcie umieszczają publikacje na odpowiedniej platformie. Oprogramowanie dLibra, na którym działa ŚBC oraz większość bibliotek cyfrowych realizowanych w Polsce, stworzone zostało przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe.

Do 15 marca Uniwersytet Śląski umieścił 172 publikacje, czyli blisko 31 tys. stron. Materiały te zostały wyświetlone ok. 24 tys. razy. Te skromne statystyki obrazują, jak ważna dla użytkowników stała się możliwość dostępu do zasobów bez konieczności odwiedzenia murów biblioteki.

Biorąc pod uwagę te oczekiwania Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego będzie się starała umieszczać także książki i czasopisma publikowane przez Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego oraz inne materiały ważne z punktu widzenia kultury, nauki i edukacji.

Zainteresowaniem użytkowników cieszą się także prace doktorskie. Dostęp do nich jest utrudniony i wymaga uzyskania stosownych pozwoleń. Sytuację tę na pewno poprawi obowiązujące od 8 grudnia 2006 roku Zarządzenie nr 57/2006 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w sprawie publicznego udostępniania niepublikowanych prac dyplomowych i rozpraw doktorskich zgromadzonych w Archiwum Uniwersytetu Śląskiego oraz rozpraw doktorskich zgromadzonych w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego). Zgodnie z nim autor pracy doktorskiej może udzielić licencji na "rozpowszechnianie pracy poprzez publiczne udostępnianie pracy w wersji elektronicznej w sieci internet w domenie us.edu.pl oraz w innych serwisach internetowych, tworzonych z udziałem Uniwersytetu Śląskiego". W najbliższym czasie pierwsze prace doktorskie dostępne będą w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej. Udzielenie licencji dotyczyć może także starszych prac doktorskich. Zachęcamy ich autorów do wyrażenia pisemnej zgody na ich umieszczenie. Na stronie Uniwersytetu Śląskiego znaleźć można wzór takiej zgody (http://www.us.edu.pl/uniwersytet/prawo/tekst/zal20065701.doc).

Zapraszamy także wszystkich autorów do publikowania w ŚBC materiałów dydaktycznych, wykładów, artykułów oraz wszelkich innych prac przydatnych w edukacji i prowadzonych badaniach.

W tworzeniu Śląskiej Biblioteki Cyfrowej jesteśmy otwarci na wszelkie sugestie naszych czytelników. W miarę naszych możliwości będziemy je realizować. Zachęcamy do wymiany myśli na forum internetowym Biblioteka 2.0 (http://forum.biblioteka20.pl/).

ANETA DRABEK