Trzydzieści lat temu, latem 1977 roku, pracownicy Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego - asystenci mgr Jan Leszkiewicz i mgr Jerzy Wach - wzięli udział w wyprawie polarnej na Spitsbergen. Była to wyprawa zwana "szczecińską", gdyż uczestniczyli w niej również pracownicy Wyższej Szkoły Morskiej w Szczecinie oraz Akademii Rolniczej w Szczecinie.

Obszarem badań był rejon Lodowca Antonia (Antoniabreen) na południowym wybrzeżu Fiordu Van Keulen. Mgr Leszkiewicz zdobył już wcześniej doświadczenie polarne. Będąc studentem uczestniczył w roku 1975 w I Toruńskiej Wyprawie Polarnej w rejon Kaffiöyra na Ziemi Oskara II (NW Spitsbergen), organizowanej przez Instytut Geografii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Instytut Geografii i Przestrzen-nego Zagospodarowania PAN oraz Studenckie Koło Naukowe Geografów UMK.

II Wyprawa Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen (i pierwsza samodzielna) odbyła się latem 1978 roku. Kierownikiem był dr Jacek Jania, a w wyprawie uczestniczyli: dr Andrzej Kamiński, mgr Jan Leszkiewicz i mgr inż. Andrzej Kozik. Badania geomorfologiczne, meteorologiczne oraz hydrologiczne prowadzono w krasowym masywie Tsjebysjovfjellet na południowym wybrzeżu Fiordu Hornsund oraz na Lodowcu Nordfall. Bazą wyprawy był stary traperski domek stojący w pobliżu ruin stacji "Konstantinovka" w Gåshamna (Zatoce Gęsi). W tym samym roku geomorfolog, mgr Kazimierz Sendobry, brał udział w III Wyprawie Toruńskiej na Spitsbergen organizowanej przez Instytut Geografii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Obszarem badań wypraw toruńskich był rejon lodowców Irenebreen i Elisebreen na Ziemi Oskara II.

Zimowanie na Spitsbergenie 1979/80

W czerwcu 1979 roku do Zatoki Gęsi przypłynęła kolejna wyprawa UŚ pod kierownictwem dr Andrzeja Kamińskiego. Pozostali jej uczestnicy to: dr Tadeusz Szczypek, mgr Jerzy Wach i mgr Zbigniew Lentowicz, studenci geografii: Jan Maciej Waga i Romuald Ptaszny i pierwsza kobieta - mgr Wiesława Ewa Krawczyk, która organizowała laboratorium chemiczne w Polskiej Stacji Polarnej i wykonywała analizy próbek wody. Wyprawie towarzyszył Janusz Karkoszka, dziennikarz "Trybuny Robotniczej", który pełnił także obowiązki obserwatora meteorologicznego. Domek traperski był za mały dla tak dużej grupy, w jego pobliżu stanęły zatem dwa wojskowe namioty. Uczestnicy kontynuowali rozpoczęte w poprzednim roku badania, poszerzając ich zakres.

VII Wyprawa Glacjologiczna UŚ - 1986 r.

Latem 1979 przebywała w rejonie Fiordu Hornsund największa grupa naukowców ze Śląska. Kierownikiem II Wyprawy Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen był geograf z UŚ, doc. dr hab. Marian Pulina. Oprócz badań naukowych kontynuowano też remont i rozbudowę Polskiej Stacji Polarnej w Zatoce Białego Niedźwiedzia. W grupie letniej tej wyprawy uczestniczyli doc. dr hab. Andrzej Różkowski z Instytutu Geologicznego oraz mgr Stanisław Ćmiel z UŚ. Doc. Pulina przebywał w rejonie Hornsundu przez 12 miesięcy. Zimowanie w Polskiej Stacji Polarnej pozwoliło na przeprowadzenie badań denudacji chemicznej w niezlodowaconej zlewni Fuglebekken oraz zlodowaconej zlewni Werenskioldbreen w pełnym roku hydrologicznym. Z dalekiego Spitsbergenu przychodziły do współpracowników doc. Puliny karteczki z opisem prowadzonych badań a czytelnicy śląskich gazet otrzymywali barwne relacje red. Karkoszki uzupełnione zdjęciami białych niedźwiedzi.

Doc. dr hab. Marian Pulina na Spitsbergenie, maj 1980 rok

W roku 1980 Uniwersytet Śląski na Spitsbergenie reprezentowała tylko mgr Wiesława Ewa Krawczyk, która uczestniczyła w III Wyprawie Instytutu Geofizyki PAN. Kontynuowała ona rozpoczęte rok wcześniej badania denudacji chemicznej.

W roku 1981 wyprawa na Spitsbergen się nie obyła natomiast śląscy polarnicy zorganizowali ogólnopolskie VIII Sympozjum Polarne. Brak dużej sali wykładowej na Wydziale Nauk o Ziemi, zdolnej pomieścić trzystu badaczy polarnych z różnych ośrodków w Polsce spowodował, że uroczyste otwarcie Sympozjum odbyło się w auli Wydziału Nauk Społecznych UŚ. Natomiast tradycyjne spotkanie Klubu Polarnego miało miejsce w Planetarium Śląskim, pod rozgwieżdżonym północnym niebem.

Doc. Marian Pulina - Hornsund 1979 r.

Sprawozdania z tych pierwszych wypraw opublikowano w dwóch zeszytach, pod redakcją J. Jani i M. Puliny: "Field investigations performed during the Spitsbergen Expedition of the Silesian University in the summer of 1978" oraz "Field investigations performed during the Spitsbergen Expedition of the Silesian University in the summer of 1979". Wyniki badań ukazały się w tomie "Wyprawy Polarne Uniwersytetu Śląskiego 1977-1980" wydanym przez Wydawnictwo UŚ.

WIESŁAWA EWA KRAWCZYK

Dziekan Wydziału Nauk o Ziemi prof. dr hab. Jacek Jania w Hornsundzie (2005 rok)

Polarnicy z Uniwersytetu Śląskiego Budzik Tomasz; Bukowska-Jania Elżbieta; Burzyk Jerzy; Burzyk Maciej; Czylok Andrzej; Ćmiel Stanisław; Dobiński Wojciech; Dolnicki Piotr; Gawor Łukasz; Gądek Bogdan; Gibas Justyna; Głowacki Piotr; Grabiec Mariusz; Idziak Adam; Janeczek Janusz; Jania Jacek; Jania Jacek Grzegorz; Kamiński Andrzej; Klimek Kazimierz; Kolondra Leszek; Kozik Andrzej; Krawczyk Wiesława Ewa; Kropka Janusz; Leszkiewicz Jan; Małolepszy Zbigniew; Małuszyńska Jolanta; Moczadłowska Sylwia; Niedźwiedź Tadeusz; Opołka-Gądek Jolanta; Perski Zbigniew; Piechota Agnieszka; Piwowar Bogumiła; Puchejda Wojciech; Różkowski Andrzej; Salamon Tomasz; Sendobry Kazimierz; Szafraniec Joanna; Szczypek Tadeusz; Śnieszko Zbigniew; Tondera Agnieszka; Tyc Andrzej; Wach Jerzy; Waga Jan Maciej;

Wyprawy Polarne Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen

1977 Ustanowienie decyzją Rektora Uniwersytetu Śląskiego formalnych ram organizacji ekspedycji polarnych pod nazwą "Wyprawy Polarne Uniwersytetu Śląskiego" - kierownik naukowy: doc. dr hab. Marian Pulina, sekretarz - mgr Jacek Jania

1977 I Wyprawa Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen, we współpracy z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika i Wyższą Szkołą Morską
Malbukta, Fiord Van Keulen, lipiec - sierpień 1977
Uczestnicy wyprawy z UŚ: mgr Jan Leszkiewicz, mgr Jerzy Wach

1978 II Wyprawa Polarna Uniwersytetu Śląskiego
Gåshamna, czerwiec - wrzesień 1978
Uczestnicy: dr Jacek Jania, dr Andrzej Kamiński, mgr Jan Leszkiewicz, mgr Andrzej Kozik

1979 III Wyprawa Polarna Uniwersytetu Śląskiego
Gåshamna, czerwiec - wrzesień 1979
Uczestnicy: dr Andrzej Kamiński, dr Tadeusz Szczypek, mgr Jerzy Wach, mgr Zbigniew Lentowicz, mgr Wiesława Krawczyk, Jan Maciej Waga, Romuald Ptaszny, Janusz Karkoszka

1982 IV Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, sierpień 1982
Uczestnicy: dr Jacek Jania, mgr inż. Leszek Kolondra

1983 V Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, lipiec - sierpień 1983
Stacja Glacjologiczna Uniwersytetu Wrocławskiego, lipiec - październik 1983
Uczestnicy: dr Jacek Jania, mgr Elżbieta Bukowska-Jania, mgr inż. Leszek Kolondra, prof. dr hab. Marian Pulina, mgr Piotr Głowacki, mgr Wiesława Ewa Krawczyk, dr Jacek Piasecki (UWr), dr Jerzy Pereyma (Uwr), Janusz Karkoszka - dziennikarz, oraz grupa speleologów: Stanisław Misztal, Bolesław Kapuściński, Bolesław Walawski

1984 VI Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, sierpień 1984
Uczestnicy: mgr inż. Leszek Kolondra

1985 VII Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Stacja Glacjologiczna Uniwersytetu Wrocławskiego, Barentsburg, Linnedalen, sierpień - październik 1985.
Uczestnicy: prof. dr hab. Marian Pulina, dr Jacek Jania, dr Juan R. Fagundo, dr Julio Valdes. Współpraca z Wyprawą Geologiczną ZSRR - dr Igor Postnov i zespół

1986 VIII Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Stacja Glacjologiczna Uniwersytetu Wrocławskiego, czerwiec - październik 1986
Uczestnicy: mgr inż. Leszek Kolondra, mgr Janusz Kropka, mgr Wiesława Ewa Krawczyk, Jolanta Opołka, Josef Rehak (Czechy)

1988 IX Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Stacja Glacjologiczna Uniwersytetu Wrocławskiego, lipiec - sierpień 1988
Uczestnicy: dr Jacek Jania, Wojciech Dobiński, Marek Zich, Jacek Trynda, Dariusz Mochnacki (studenci UŚ). Pierwsze głębokie wiercenia w lodowcach.

1989 X Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, kwiecień - maj 1989
Uczestnicy: prof. dr hab. Marian Pulina, dr Jacek Jania, mgr Dariusz Mochnacki, mgr Jacek Trynda Współpraca: dr A. Glazovsky i dr Yu. Moskalevsky - IG AN ZSRR, Instytut Geofizyki PAN oraz zimownicy - dr P. Głowacki i mgr D. Mochnacki.

1989 XI Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, wrzesień 1989
Uczestnicy: dr Jacek Jania, mgr Dariusz Mochnacki

1990 XII Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, kwiecień/maj 1990
Uczestnicy: prof. dr hab. Marian Pulina, dr Piotr Głowacki, mgr inż. Leszek Kolondra

1991 XIII Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, kwiecień/maj 1991
Uczestnicy: dr Piotr Głowacki, mgr inż. Leszek Kolondra

1992 XIV Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Uczestnicy: prof. dr hab. M. Pulina, doc. dr hab. J. Jania, dr Piotr Głowacki
Warsztaty Glacjologiczne w Hornsundzie - Glaciological Workshop in Hornsund organizowane przez UŚ

1993 XV Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, kwiecień-maj 1993
Uczestnicy: mgr Bogdan Gądek

1994 XVI Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, kwiecień-maj 1994
Uczestnicy: dr hab. J. Jania, dr Piotr Głowacki, mgr D. Mochnacki (doktorant ETH-Zurich), mgr Jacek Trynda

1996 XVII Wyprawa Glacjologiczno-Geomorfologiczna Uniwersytetu Śląskiego we współpracy z Uniwersytetem Adama Mickiewicza i Uniwersytetem Szczecińskim.
Hornsund, Polska Stacja Polarna oraz Stacja Glacjologiczna im. Baranowskiego, lipiec-sierpień 1996
Uczestnicy: dr hab. J. Jania, prof. dr hab. Kazimierz Klimek, mgr Krzysztof Wojcicki (UŚ), prof. dr hab. Andrzej Karczewski, mgr Grzegorz Rachlewicz (UAM); dr Wiesław Stochmal, mgr Janusz Mielnik (USz). Współpraca IGF PAN dr J. Giżejewski - kierownik wyprawy

1997 XVIII Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, kwiecień-maj 1997
Uczestnicy: mgr Bogdan Gądek, mgr Marzena Kaczmarska (doktorantka UŚ, stypendystka UNIS i NPI)

1998 XIX Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, lipiec-sierpień 1998
Uczestnicy: prof. dr hab. Marian Pulina, prof. dr hab. Jacek Jania, dr Elżbieta Bukowska-Jania, Łukasz Gawor (student), Piotr Dolnicki (student), Jacek Grzegorz Jania (woluntariusz), Stanisław Misztal Jr. (woluntariusz) oraz mgr Andreas Vieli (doktorant z ETH Zurich, Szwajcaria)

1999 XX Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, lipiec-sierpień 1999
Uczestnicy: prof. dr hab. Marian Pulina, prof. dr hab. Jacek Jania, dr Elżbieta Bukowska-Jania, Jacek Grzegorz Jania (woluntariusz)

2000 XXI Międzynarodowa Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, Hornbreen - Brepollen, kwiecień - maj 2000
Uczestnicy wyprawy: prof. dr hab. Jacek Jania, dr Piotr Głowacki (IGF PAN), dr John Moore + 2 doktorantki (University of Lapland, Rovaniemi Finlandia).

2000 XXII Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Kaffiöyra, lipiec 2000
Uczestnicy: prof. dr hab. Marian Pulina, prof. dr hab. Jacek Jania, dr Elżbieta Bukowska-Jania, Jacek Grzegorz Jania Współpraca z Wyprawą Polarną Uniwersytetu Mikołaja Kopernika - kierownik dr Krzysztof Lankauf

2000 XXIII Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, sierpień 2000
Uczestnik: mgr inż. Leszek Kolondra

2001 XXIV Międzynarodowa Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego GEOCALVEX
Ny Ålesund - Kaffiöyra, marzec - maj 2001
Uczestnicy: prof. dr hab. J. Jania, dr Zbigniew Perski, mgr Agnieszka Lulek, mgr Mariusz Grabiec oraz Prof. Manfred Stober (Technical University of Stuttgart, Niemcy) i prof. dr hab. Marek Grześ (UMK Toruń)

2002 XXV Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Kaffiöyra, kwiecień - maj 2002
Uczestnicy: mgr Mariusz Grabiec, mgr Tomasz Budzik

2003 XXVI Międzynarodowa Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, lipiec - sierpień 2003
Uczestnicy: prof. dr hab. J. Jania, mgr B.A. Piwowar, dr Andrey Glazovsky, dr Evgeny Vasilenko, dr Yuriy Macheret (IG RAN, Moskwa), dr P. Glowacki (IGF PAN) i dr Adam Baułut (AGH, Kraków)

2004 XXVII Międzynarodowa Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna, sierpień 2003
Uczestnicy: mgr Bogumiła Piwowar (UŚ), prof. Francisco Navarro (Technical University, Madrid), badacze rosyjscy, dr Piotr Głowacki (IGF PAN)

2005 XXVIII Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna; Bellsund, Calypsobyen
Uczestnicy: prof. dr hab. J. Jania, dr M. Grabiec, dr P. Głowacki (IGF PAN), mgr D. Puczko (IGF PAN), mgr Grzegorz Gajek (UMCS)

2006 XXIX Międzynarodowa Wyprawa Glacjologiczna Uniwersytetu Śląskiego
Hornsund, Polska Stacja Polarna (Hansbreen, Amundsenisen, Renardbreen)
Uczestnicy: prof. dr hab. J. Jania, dr M. Grabiec, Prof. Garry Clarke (UBC Vancouver, Canada), dr Evgeny Vasilenko, dr Yuriy Macheret (IG RAN, Moskwa), dr John Moore (University of Lappland, Finlandia), prof. J.O. Hagen i student (University of Oslo), dr P. Głowacki (IGF PAN), mgr D. Puczko (IGF PAN), mgr Grzegorz Gajek (UMCS)

OPRACOWANIE
WIESŁAWA EWA KRAWCZYK

Udział w wyprawach Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen

II Wyprawa Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen 1979/1980
Hornsund, czerwiec - wrzesień 1979 (wyprawa letnia)
Uczestnicy z UŚ: doc. dr hab. Marian Pulina (kierownik wyprawy), doc. dr hab. Andrzej Różkowski, mgr Stanisław Ćmiel
Hornsund, czerwiec 1979 - lipiec 1980 (zimowanie)
Uczestnik z UŚ: doc. dr hab. Marian Pulina (kierownik wyprawy),

III Wyprawa Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen 1980/1981
Hornsund, czerwiec - wrzesień 1980
Uczestnik z UŚ: mgr Wiesława Ewa Krawczyk

VIII Wyprawa Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen 1985/1986
Hornsund, czerwiec 1985 - lipiec 1986 (zimowanie)
Uczestnicy z UŚ: dr Piotr Głowacki, dr Jerzy Wach

XI Wyprawa Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen 1988/1989
Hornsund, czerwiec 1988 - lipiec 1989 (zimowanie)
Uczestnicy z UŚ: dr Piotr Głowacki, dr Jan Leszkiewicz

XII Wyprawa Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen 1989/1990
Hornsund, czerwiec - wrzesień 1989 (wyprawa letnia)
Uczestnik z UŚ: mgr Andrzej Tyc
Hornsund, czerwiec 1989 - lipiec 1990 (zimowanie)
Uczestnik z UŚ: prof. dr hab. Tadeusz Niedźwiedź

XV Wyprawa Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen 1992/1993
Hornsund, czerwiec 1992 - lipiec 1993 (zimowanie)
Uczestnik wyprawy z UŚ: dr Jan Leszkiewicz

XVI Wyprawa Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen 1993/1994
Hornsund, czerwiec 1993 - lipiec 1994 (zimowanie)
Uczestnik z UŚ: dr Jerzy Burzyk

XXI Wyprawa Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen 1998/1999
Hornsund, czerwiec 1998 - lipiec 1999 (zimowanie)
Uczestnik z UŚ: mgr Maciej Burzyk

XXIII Wyprawa Instytutu Geofizyki PAN na Spitsbergen 2000/2001
Hornsund, czerwiec 2000 - lipiec 2001 (zimowanie)
Uczestnik z UŚ: mgr Piotr Dolnicki
Hornsund, czerwiec - wrzesień 2000
Uczestnik z UŚ: dr Jerzy Burzyk

Udział w wyprawach PAN na Antarktydę

III Wyprawa Antarktyczna PAN do Stacji im. H. Arctowskiego
King George, 1979/1980
Uczestnik z UŚ: mgr inż. Andrzej Kozik

XX Wyprawa Antarktyczna do Stacji im. H.Arctowskiego
King George, 1995/1997
Uczestnik z UŚ: mgr Zbigniew Caputa

Udział w badaniach na Spitsbergenie w ramach projektów w 5PR UE

Projekt Large Scale Facility Ny-Ålesund 2000 "Chemical denudation rates in Arctic"
Ny- Ålesund, Kongsfjord, sierpień - wrzesień 2000
dr Wiesława Ewa Krawczyk (kierownik), mgr Maciej Burzyk

Projekt Large Scale Facility Ny-Ålesund 2001 "Calving intensity of tidewater glaciers in NW Spitsbergen and its importance for contemporary evolution of glacier system"
Ny- Ålesund, Kongsfjord, maj 2001
Uczestnicy: prof. dr hab. Jacek Jania (kierownik), dr Zbigniew Perski, mgr Mariusz Grabiec, mgr Agnieszka Lulek

Udział w wyprawach innych ośrodków:

2001 VII Wyprawa Uniwersytetu Adama Mickiewicza na Spitsbergen
Petuniabukta, Billefjorden, lipiec 2001
Uczestnik z UŚ: mgr Maciej Burzyk

2002 VIII Wyprawa Uniwersytetu Adama Mickiewicza na Spitsbergen, 2002
Petuniabukta, Billefjorden, lipiec 2002
Uczestnik z UŚ: mgr Maciej Burzyk

2003 IX Wyprawa Uniwersytetu Adama Mickiewicza na Spitsbergen, 2003
Petuniabukta, Billefjorden, lipiec 2003
Uczestnik z UŚ: mgr Justyna Gibas

2007 Dry Valleys, Antarctica: 3-D dynamics of the Ferrar Magmatic Mush Column
31 grudnia 2006 - 28 stycznia 2007
Uczestnik z UŚ: dr Zbigniew Małolepszy

Udział w warsztatach

2003 Warsztaty Geomorfologiczne "Spitsbergen 2003"
10-21 lipiec 2003
Uczestnicy z UŚ: prof. dr hab. Jacek Jania, prof. dr hab. Marian Pulina, dr Zbigniew Perski, dr Wiesława Ewa Krawczyk, mgr Joanna Szafraniec, mgr Tomasz Salamon

2004 Warsztaty Glacjologiczne "Spitsbergen 2004"
lipiec 2004
Uczestnicy z UŚ: prof. dr hab. Marian Pulina, prof. dr hab. Janusz Janeczek, prof. dr hab. Jacek Jania, prof. dr hab. Andrzej Czylok, prof. dr hab. Jolanta Małuszyńska, dr hab. Elżbieta Bukowska-Jania, mgr Agnieszka Piechota, dr Maciej Burzyk