Najnowszym dużym projektem

Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem działającym na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska było zorganizowanie I Biennale Fotograficznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach "Nauka w obiektywie".

Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem zostało powołane w 1992 roku przez Rektora Uniwersytetu Śląskiego jako jednostka wspólna Uniwersytetu Śląskiego, dla zintensyfikowania i zintegrowania działań Uczelni na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego i edukacji ekologicznej. Jego powstanie było możliwe m.in. dzięki międzynarodowemu programowi TEMPUS/PHARE, obejmującemu kooperację z Uniwersytetami: w Aarhus (Dania), Greenwich (Wielka Brytania) i Warszawskim. Również obecnie Centrum współpracuje z wieloma krajowymi i zagranicznymi ośrodkami zajmującymi się edukacją ekologiczną.

Swoje cele polegające na promowaniu działań dla osiągnięcia zrównoważonej środowiskowo aktywności człowieka Centrum realizuje poprzez trzy główne filary działalności. Pierwszym ważnym elementem są cykliczne wykłady interdyscyplinarne odbywające się już od 15 lat (w każdy czwartek o godzinie 16-tej) pod hasłem "Wybrane problemy ekologii i ochrony środowiska". Skierowane są one przede wszystkim dla studentów i młodzieży szkolnej, ale również pracowników naszej Uczelni (mają charakter otwarty i są bezpłatne).

Dr Mirosław Nakonieczny pełniący obowiązki Dyrektora Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem

- Tematyka wykładów jest bardzo zróżnicowana - mówi dyrektor Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem dr Mirosław Nakonieczny. - Generalnie, w centrum naszego zainteresowania stoi człowiek i jego środowisko. Dlatego poruszamy tematy z zakresu nauk przyrodniczych, ekologii, techniki, ale także dotykamy spraw związanych z filozofią czy psychologią, nie uciekając również od problemów dotyczących bezpośrednio człowieka. Ponadto staramy się pamiętać o tzw. tematach interwencyjnych, czyli chcemy mówić o ważnych, najbardziej aktualnych sprawach, często niepokojących. Stąd w tym semestrze zaplanowaliśmy wykład mgr. inż. Jana Jakiela (ze Stowarzyszenia SISKOM w Warszawie) o Dolinie Rospudy, ale także o innych błędach, jakie popełniono i popełnia się przy wytyczaniu dróg, w tym Via Baltica.

Dr Monika Tarnawska prowadzi badania nad prosionkiem szorstkim (Porcellio scaber), o którym mówiła w ramach IV cyklu wykładów CSnCiŚ

Centrum stara się także promować pracowników naukowych, którzy wyjeżdżają w ciekawe regiony świata i realizują ważne projekty. Są to nie tylko uznani profesorowie z dużym dorobkiem naukowym, ale także doktoranci, którzy pod okiem swoich promotorów prowadzą oryginalne i ciekawe badania.

- Chcemy prezentować pracowników, którzy mają osiągnięcia na polu popularyzacyjnym - twierdzi dr Nakonieczny. - Dlatego w tym semestrze zaplanowano wykład dr. hab. Piotra Skubały (Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŚ) i dr. Ryszarda Kulika (Wydział Pedagogiki i Psychologii UŚ), którzy byli zaproszeni do Dubaju na Globar Environmental Youth Convention, gdzie prowadzili warsztaty naukowe.

Dyrektor Centrum podkreśla, że co roku odbywa się osiem wykładów pod hasłem "Forum Natura" (patrz: program XV cyklu),sponsorowanych przez

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska, co daje możliwość zaproszenia wielu ciekawych gości spoza naszej Uczelni. Ponadto w tym roku akademickim zainaugurowano jeszcze jeden cykl. Centrum rozpoczęło bowiem współpracę z kinem Oragne IMAX w Katowicach, co umożliwia prowadzenie wykładów związanych tematycznie z filmem, którego projekcja (w wersji 3D) odbywa się po spotkaniu. Warto także dodać, że istotnym "pokłosiem" wykładów są publikacje wydawane w serii "Problemy środowiska i jego ochrony".

Drugim ważnym elementem działalności Centrum są "Międzynarodowe i Krajowe Szkoły Ochrony Środowiska". W ich ramach odbyło się już 10 Szkół Polsko-Duńskich. Organizatorzy ze strony duńskiej wspominają, że oficjalna współpraca z Polską "ruszyła" latem 1988 roku, gdy Mogens Gissel Nielsen, przekraczając Sudety od strony byłej Czechosłowacji zobaczył przygnębiający widok ginącego lasu w Górach Izerskich.

"Wkrótce zdaliśmy sobie sprawę, że Polska to kraj, który powinniśmy odwiedzić. Leży ona w naszym sąsiedztwie i jest "krajem kontrastów" z najpiękniejszą i niezniszczoną przyrodą w Europie, jak i z terenami zanieczyszczonymi w bardzo dużym stopniu. Dlatego też skontaktowaliśmy się w Polsce z dr Anną Kalinowską z Uniwersytetu Warszawskiego oraz z prof. Pawłem Migulą z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach" - napisali w artykule wspomnieniowym Dorthe Birkmose i prof. Mogens Gissel Nielsen.

Wśród gości zapraszanych przez CSnCiŚ było wiele postaci znanych i lubianych z ekranu telewizyjnego. Na zdj. państwo Hanna i Antoni Gucwińscy

Podczas dziesięcioletniej współpracy z Centrum naukowcy z Danii odwiedzili wiele pięknych, choć zagrożonych degradacją regionów Polski, w tym: Tatry, Pieniny czy Szklarską Porębę, gdzie szokujące wrażenie wywarł na nich wymarły las w górach. Także pracownicy naszej Uczelni gościli w Danii, gdzie zwiedzali parki narodowe, laboratoria i instytuty naukowe oraz zakłady przemysłowe. Zdobyte w czasie organizacji "szkół" doświadczenie obecnie pozwala nam organizować nie tylko szkolenia i wyjazdy terenowe, ale także konferencje oraz warsztaty naukowe - co znajduje się w stałej ofercie Centrum.

Kolejnym elementem działalności Centrum są kursy organizowane we współpracy z Uppsala University w ramach międzynarodowego programu "The Baltic University Programme": "The Baltic Sea Environment" oraz "A Sustainable Baltic Region". The Baltic University jest projektem współpracy międzynarodowej ponad 150 uniwersytetów z 14 państw regionu Morza Bałtyckiego.

Celem kursu "Środowisko Morza Bałtyckiego" ("The Baltic Sea Environment") jest wskazanie podstawowych faktów i zrozumienie przyczyn pogorszenia stanu środowiska regionu bałtyckiego. W ramach tego międzynarodowego programu Centrum przygotowało publikację pod redakcją Mirosława Nakoniecznego i Pawła Miguli, będącą suplementem do serii "The Baltic Sea Environment" zatytułowaną Śląsk - integralny element środowiska zlewni Morza Bałtyckiego. Autorzy zauważyli, że sprawy Śląska i jego oddziaływania na Morze Bałtyckie w wielu zeszytach tej serii potraktowano marginalnie lub nawet pominięto. Stąd zaistniała potrzeba osobnego opracowania tego tematu. Częstokroć po raz pierwszy zostały tu nakreślone pewne uwarunkowania funkcjonowania środowiska w aspekcie globalnym poprzez pryzmat zmian zachodzących na niewielkim obszarze, jakim jest Górny Śląsk. Autorzy podkreślali także, że środowisko przyrodnicze nie zna granic, które tak często są wytyczane.

Najnowszym dużym projektem Centrum było zorganizowanie I Biennale Fotograficznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach "Nauka w obiektywie". Jego zadaniem była promocja osiągnięć naukowych pracowników naszej Uczelni. Pierwszej jego edycji, związanej tematycznie z Górnym Śląskiem i województwem śląskim, towarzyszyło hasło "Śląsk okiem naukowca". Trzeba podkreślić, że do konkursu najwięcej prac zgłoszono właśnie z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska.

Gacek brunatny (Plecotus auritus) - zdjęcie brało udział w konkursie fotograficznym "Nauka w obiektywie"

Kolejna edycja będzie miała miejsce w 2008 roku i zgodnie z życzeniem organizatorów do konkursu dopuszczone zostaną także prace naukowców spoza naszej Uczelni. Szczegóły regulaminu II Biennale poznają Państwo podczas inauguracji nowego roku akademickiego 2007/08.

AGNIESZKA SIKORA

Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem Uniwersytetu Śląskiego zaprasza w semestrze letnim na drugą część XV cyklu wykładów: WYBRANE PROBLEMY EKOLOGII I OCHRONY ŚRODOWISKA 08.03.2007 Mgr Dominika Stygar, mgr Maria Żaak, dr hab. Bogdan Doleżych, prof. dr hab. Paweł Migula, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŚ. "Mały zabójca wielkich drzew - historia naturalna szrotówka kasztanowcowiaczka" 15.03.2007 Forum Natura Mgr inż. Jan Jakiel, Stowarzyszenie SISKOM (Stowarzyszenie Integracji Stołecznej Komunikacji), Warszawa. "Via Baltica - beton w bagnie" 22.03.2007 Dr hab. Piotr Skubała, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŚ; dr Ryszard Kulik, Wydział Pedagogiki i Psychologii UŚ. "Dokąd zmierza świat? Refleksje z »Global Environmental Youth Convention« w Dubaju" 29.03.2007 Dr Jagna Karcz, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŚ. "Nowoczesna mikroskopia elektronowa w diagnostyce środowiska" 12.04.2007 3W - Widzieć i Wiedzieć Więcej; kino Orange IMAX w Katowicach. Mgr Aleksandra Jabłońska, Uniwersytet Łódzki; Piotr Jabłoński "Rafa koralowa - zagrożone bogactwo"; film "Życie oceanów 3D" 19.04.2007 Forum Natura Prof. dr hab. inż. Stefan Kozłowski, Komitet "Człowiek i środowisko" PAN. "Rozwój zrównoważony - wyzwanie wspólnej Europy" 26.04.2007 Dr hab. Irena Bielańska-Grajner, Wydz. Biologii i Ochrony Środowiska UŚ. "Niestrudzeni wędrowcy podwodnego świata wszechoceanów i... naszych śląskich zbiorników " 10.05.2007 Dr Magdalena Tkacz, Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach UŚ. "Sztuczna inteligencja a modelowanie geośrodowiskowych układów dynamicznych " 17.05.2007 Forum Natura Dr Jerzy Parusel, Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice. "Reliktowa kolonia roślin górskich w rezerwacie »Ochojec« - 25 lat koegzystencji z miastem Katowice" 24.05.2007 3W - Widzieć i Wiedzieć Więcej; kino Orange IMAX w Katowicach. Mgr Karol Sabath, Instytut Paleobiologii PAN, Warszawa. "Tyranozaur - od skamieniałości do kariery w filmie"; film "T-Rex 3D. Powrót do okresu kredowego" 31.05.2007 Dr Maria Augustyniak, dr Elżbieta Głowacka, prof. dr hab. Paweł Migula, dr Mirosław Nakonieczny, mgr Tomasz Sawczyn, dr Monika Tarnawska, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska UŚ. "Przyroda Południowej Afryki - przedwakacyjne reminiscencje z 6 lat badań naukowych"