Pasja przekazywania wiedzy

Jego wykłady prowadzone są z dużą swadą i polotem, a dostosowanie języka przekazu do poziomu wiedzy odbiorcy sprawia, że nawet najtrudniejsze zagadnienia stają się zrozumiałe.

Rozstrzygnięty 15 grudnia 2006 roku konkurs został zorganizowany przez serwis Nauka w Polsce Polskiej Agencji Prasowej oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dr Jarosz zwyciężył w kategorii "naukowiec lub instytucja naukowa". Laureat od ponad 20 lat popularyzuje fizykę wśród dzieci, młodzieży i osób starszych. Na jego pokazowe lekcje przychodzą tysiące uczniów, ma też wiernych telewidzów i słuchaczy radiowych. Kilkakrotnie odnosił spektakularne sukcesy na międzynarodowych festiwalach naukowych. Prowadzi cotygodniowy program "Cogito" w TVP3 i współpracuje z Radiem Katowice. Jak powiedziała w czasie ogłoszenia werdyktu przewodnicząca jury, genetyk prof. Magdalena Fikus - doktor Jarosz jest wszechstronnym popularyzatorem, który potrafi dotrzeć do różnych środowisk.

Dr Jerzy Jarosz był jedynym kandydatem zgłoszonym aż przez cztery instytucje. Pokonał dr. Stanisława Bajtlika z Centrum Astronomicznego PAN w Warszawie i dr. hab. inż. Arkadiusza Orłowskiego z Instytutu Fizyki PAN i SGGW (wspólnie),

Foto: Jolanta Talarczyk
prof. Jerzego J. Langera z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, dr. Ryszarda Kowalskiego z Akademii Podlaskiej w Siedlcach, prof. dr. hab. Tomasza Twardowskiego z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN oraz Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana w Świerku.

Karierę zawodową rozpoczął w Instytucie Fizyki UŚ, pracując równocześnie w integracyjnej Szkole Podstawowej nr 25 w Katowicach, gdzie przez 5 lat był jednym z najbardziej lubianych nauczycieli. Do dziś niektórzy jego uczniowie odwiedzają go w Instytucie Fizyki, wspominają najbardziej ekscytujące eksperymenty i projekty.

Pracę doktorską z zakresu elektronowego rezonansu spinowego w stopach ziem rzadkich z metalami przejściowymi obronił w Instytucie Fizyki w 1983 roku. W latach 1983-89 pracował tu na etacie naukowo-technicznym, obecnie na stanowisku starszego wykładowcy. Od wielu lat pełni funkcję kierownika Pracowni Dydaktyki Fizyki. Prowadzi zajęcia z metodyki nauczania fizyki i przyrody, technologii informacyjnej, zajęcia w ramach pracowni fizycznych, ćwiczenia rachunkowe oraz wykład specjalistyczny. Pod jego kierunkiem wykonywane były prace licencjackie i magisterskie z fizyki ciała stałego i z zakresu dydaktyki fizyki. Prowadzi także wykłady i zajęcia laboratoryjne z fizyki dla uczniów szkół licealnych, m.in. z III LO w Jaworznie i LO im S. Batorego w Chorzowie. Dzięki jego osobowości młodzież nie waha się zadawać pytań, zauważać problemów i uczy się wspólnie rozwiązywać zadania.

Wiedza dr. Jarosza z zakresu nauk przyrodniczych jest nie tylko teoretyczna. Jako pilot szybowca dzieli się wskazówkami z zakresu aerostatyki i aerodynamiki, a podczas spotkań z młodzieżą chętnie odpowiada na pytania dotyczące akrobacji szybowcowych, praw nimi rządzących oraz zjawisk meteorologicznych sprzyjających lataniu. Jego takt i dusza organizatora sprawiły, że skupił wokół siebie osoby chętne do ukazywania fizyki w sposób interesujący i nietypowy. Tak powstał zespół "Osobliwości Świata Fizyki", który od wielu już lat popularyzuje tę dziedzinę wiedzy wśród uczniów szkół wszystkich stopni i mieszkańców regionu.

Jarosz jest autorem projektów i pomysłów z zakresu prezentowania zjawisk fizycznych. Dzięki niemu Pracownia Dydaktyki Fizyki posiada wiele nowatorskich przyrządów i urządzeń. Są to m.in.: układ do prezentacji sił bezwładności w układach wirujących, dzięki któremu można pokazać działanie siły odśrodkowej i przede wszystkim przybliżyć skutki działania siły Coriolisa, działającej na ciała poruszające się w układach nieinercjalnych, zasymulować pasaty i cyklony czy też pokazać ruch wahadła Foucault’a obserwowany z różnych układów odniesienia, układ do prezentacji fal na wodzie i zjawiska Dopplera, układ pozwalający śledzić zjawiska fizyczne i prawa rządzące układem krwionośnym człowieka oraz wiele innych przyrządów wykorzystywanych w czasie wykładów z fizyki.

Dr Jerzy Jarosz podczas prezentacji odbywających się w ramach ''Osobliwości Świata Fizyki 2006''
Dr Jerzy Jarosz podczas prezentacji odbywających
się w ramach "Osobliwości Świata Fizyki 2006"

Osiągnięcia popularyzatorskie i dydaktyczne:

  • organizowanie od 23 lat "Osobliwości Świata Fizyki", wykładów z pokazami z fizyki dla szkół średnich, gimnazjów oraz szkół podstawowych, Festynów Fizyki dla mieszkańców Katowic, zajęć laboratoryjnych dla szkół;
  • organizowanie i prowadzenie w Instytucie Fizyki UŚ środowiskowych wykładów "Z najlepszymi przez fizykę" oraz "Wykładów na zamówienie" prowadzonych przez pracowników Instytutu Fizyki (oferta skierowana jest do nauczycieli szkolnych);
  • realizacja specjalnych pokazów i zabaw dla dzieci z najmłodszych klas szkół podstawowych i z przedszkoli (zabawy z fizyką!);
  • zorganizowanie w Katowicach w 2002 r. "Ogólnopolskiego Spotkania Demonstratorów Fizyki" - drugiej z konferencji zapoczątkowanych w Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu, związanych z dydaktyką fizyki w polskich uczelniach wyższych;
  • od 2003 roku dr Jarosz przewodniczy "Ogólnopolskiemu Klubowi Demonstratorów Fizyki", który co roku przygotowuje konferencje w uczelniach (w ub. roku na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, w bieżącym konferencje odbędą się na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie);
  • reprezentowanie Polski w europejskich festiwalach "European Week for Science and Technology". Jerzy Jarosz zdobył m.in. międzynarodową nagrodę "EIROFORUM Teachers Award" - Jerzy Jarosz, Aneta Szczygielska, przyznawaną przez siedem największych laboratoriów naukowych: CERN, ESA, ESO, EMBL, ILL, ESRF, EFDA, za cykl eksperymentów związanych "z fizyką ukrytą w jajku" oraz III Główną Nagrodę Festiwalu "EIROFORUM Science Teaching Award" - Jarzy Jarosz, Aneta Szczygielska, za doświadczenia związane z fizyką układu krążenia człowieka. W przygotowaniu jest nowy projekt na kolejny festiwal "Science on Stage2", który odbędzie się w Grenoble w kwietniu 2007;
  • udział, na zaproszenie EIROFORUM, w szkoleniu nauczycieli w Europejskim Laboratorium Biologii Molekularnej w Heidelbergu w 2004 r.;
  • wykłady i pokazy podczas zjazdów Polskiego Towarzystwa Fizycznego;
  • nagroda ZG PTF im. Krzysztofa Ernsta za wybitne osiągnięcia w popularyzowaniu fizyki - Zjazd Fizyków Polskich w Gdańsku w 2003 r. (dr J. Jarosz, mgr J. Pawlik, dr A. Szczygielska);
  • trzykrotna Nagroda Indywidualna Rektora Uniwersytetu Śląskiego oraz dwie zespołowe (prof. dr hab. W. Zarek i twórcy "Osobliwości Świata Fizyki") za działalność dydaktyczną;
  • inicjatywa realizacji serii filmów dydaktycznych "Najpiękniejsze Eksperymenty Wszech Czasów", zrealizowanie w Uniwersytecie Śląskim popularnonaukowego filmu (35 minut) - "Ewolucja koncepcji ruchu od Arystotelesa do czasów obecnych";
  • nagranie kilkudziesięciu (około 40) wyemitowanych w Radio Katowice krótkich popularnonaukowych wywiadów - audycji radiowych w ramach programu "Nauka na UKaeFie";
  • udział w audycjach telewizyjnych o charakterze edukacyjnym; - prowadzenie autorskiego, cyklicznego programu edukacyjnego "Cogito" w programie 3 TVP w Katowicach (dotychczas wyemitowano 29 odcinków);
  • współpraca z wydawnictwami szkolnymi - realizacja wspólnie z Wydawnictwem ZamKor z Krakowa cyklu krótkich filmów dydaktycznych, ilustrujących eksperymenty fizyczne w szkole, w wersji polsko- i anglojęzycznej;
  • opracowanie projektu utworzenia Parku Nauki na terenie Centrum Dydaktycznego dla Regionu Górnośląskiego w Chorzowie;
  • tworzenie interaktywnych programów i filmów dydaktycznych z fizyki dla każdego;
  • organizacja konkursów popularnonaukowych z fizyką w tle dla młodzieży szkół średnich, gimnazjalnych, podstawowych a także dla przedszkolaków.
Autorzy: Foto: Jolanta Talarczyk