25 marca 2006 roku w Zamku Królewskim w Warszawie wręczono młodym naukowcom stypendia Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Wśród 121 stypendystów znalazło się trzech przedstawicieli Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach: dr Andrzej Bąk - adiunkt Wydziału Matematyki Fizyki i Chemii, mgr Marcin Binkowski - doktorant i asystent Wydziału Informatyki i Nauki o Materiałach, mgr Michał Zatoń - doktorant Wydziału Nauk o Ziemi. Każdy z kandydatów musiał pokonać 7 uczestników.

Stypendium FNP jest pierwszym znaczącym wyróżnieniem u progu kariery naukowej. Program START jest kierowany do młodych pracowników nauki, którzy stanęli na początku ciężkiej drogi, ale już wykazali się dużymi sukcesami w fascynującej ich dziedzinie nauki. Stypendium jest dowodem uznania ich osiągnięć i pracy oraz zachętą do rozwoju swoich zamiłowań naukowych.

Wybrane dane statystyczne o tegorocznej edycji konkursu FNP:

• 820 kandydatów, 121 laureatów;
• średnia wieku kandydatów: 27,8, zaś stypendystów - 27,3;
• stypendia przyznano 80 mężczyznom i 41 kobietom;
• placówki naukowe, z którymi najczęściej związani są stypendyści to: uniwersytety (63 osób), instytuty PAN (19 osób) i uczelnie techniczne (18 osób);
• uczelnie, z których pochodzi największa liczba stypendystów: Uniwersytet Warszawski (16 stypendystów), Uniwersytet Jagielloński (12 stypendystów), Uniwersytet Gdański (8 stypendystów);
• dziedziny najczęściej reprezentowane przez laureatów: chemia (13 stypendystów), fizyka (11 stypendystów), prawo (9 stypendystów), literaturoznawstwo (8 stypendystów) oraz medycyna i biologia medyczna (po 7 stypendystów);
• najwięcej stypendystów rekrutuje się z takich miast, jak: Warszawa (39 stypendystów), Kraków (20 stypendystów), Wrocław (13 stypendystów), Gdańsk (11 stypendystów), Poznań (8 stypendystów) ¹ .

Sylwetki naukowe stypendystów UŚ Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej:

Dr Andrzej Bąk - adiunkt, Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii, Instytut Chemii, Zakład Chemii Organicznej

Dr Andrzej Bąk

Dr Andrzej Bąk jest adiunktem w Zakładzie Chemii Organicznej Instytutu Chemii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Swoją pracę naukową rozpoczął w Zakładzie Chemii Teoretycznej pod opieką prof. dr. hab. Stanisława Kucharskiego, gdzie zajmował się zastosowaniem metody sprzężonych klasterów w obliczeniach kwantowych. Stosunkowo szybko zainteresował się jednak praktycznymi aplikacjami obliczeń teoretycznych w chemii organicznej oraz projektowaniu leków.

Tematyka pracy dr. Andrzeja Bąka skupia się wokół problemów projektowania i syntezy substancji biologicznie czynnych, w szczególności matematycznych zależności pomiędzy aktywnością biologiczną a strukturą związków chemicznych (QSAR). Zainteresowania naukowe dotyczą sprzężenia metod 4D-QSAR z procedurami eliminacji zmiennych UVE, mUVE i IVE-PLS. Takie podejście pozwala nie tylko na poprawę jakości modelowania zależności QSAR, ale również umożliwia identyfikację obszarów specyficznych oddziaływań międzymolekularnych determinujących aktywność biologiczną szeregu związków chemicznych.

W Zakładzie Chemii Organicznej UŚ pod kierunkiem prof. dr. hab. Jarosława Polańskiego dr Andrzej Bąk zajął się praktycznym wykorzystaniem dynamiki molekularnej i samoorganizującej się sieci neuronowej Kohonena w modelowaniu zależności QSAR układów o potencjalnej aktywności biologicznej. Celem pracy było opracowanie neuronowego formalizmu analiz 4D-QSAR tzw. SOM-4D-QSAR oraz porównanie wyników z klasycznymi procedurami 4D (pierwotnie zaproponowanymi przez Hopfingera) i 3D-QSAR (CoMFA, CoMSA). Dynamika molekularna stanowi obecnie interesujące narzędzie badania oddziaływań ligand-receptor, szczególnie przydatne przy modelowaniu zależności QSAR układów konformacyjnie labilnych. Tego typu badania połączone z technikami dokowania cząsteczek w receptorze stanowić mogą przełom w projektowaniu nowych leków. Wykorzystanie neuronowego formalizmu 4D-QSAR do analiz podobieństwa trójwymiarowych związków chemicznych z uwzględnieniem struktur receptorowych może okazać się szczególnie przydatne przy modelowanie zależności QSAR inhibitorów integrazy wirusa HIV-1.

Znaczenie tego kierunku badań podkreślają artykuły publikowane w znanych czasopismach chemicznych o cyrkulacji ogólnoświatowej. Wyniki tych pracy zostały opisane w cyklu 13 publikacji (o łącznym IF ponad 25), a także zaprezentowane na krajowych i międzynarodowych konferencjach naukowych. Dr Andrzej Bąk odbył staże naukowe w znanych europejskich ośrodkach m.in. w Erlangen (prof. Gasteiger). W 2003 roku dr Andrzej Bąk otrzymał grant promotorski KBN, zaś w 2004 obronił pracę doktorską Modelowanie zależności 4D-QSAR techniką samoorganizującej się sieci neuronowej; opracowanie nowego formalizmu; optymalizacja i wykorzystanie do badania grup związków biologicznie czynnych.

Mgr Binkowski Marcin - asystent, Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach, Instytut Informatyki, Zakład Komputerowych Systemów Biomedycznych, doktorant IV roku

Mgr Marcin Binkowski

Mgr Marcin Binkowski ukończył studia magisterskie na kierunku Wychowanie Techniczne o specjalności Technika i Informatyka, na Wydziale Techniki (obecnie Wydziale Informatyki i Nauki o Materiałach) w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Pracę magisterską Techniki modalne w analizie obiektów biomedycznych obronił z wyróżnieniem.

Mgr Marcin Binkowski jest aktywnym uczestnikiem badań prowadzonych w Zakładzie Komputerowych Systemów Biomedycznych, gdzie pracuje jako asystent od 1 października 2005. Obecnie jest słuchaczem IV roku studiów doktoranckich na Wydziale Informatyki i Nauki o Materiałach Uniwersytetu Śląskiego.

15 marca 2005 roku decyzją Rady Naukowej Instytutu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN w Warszawie został otwarty mgr Marcinowi Binkowskiemu przewód doktorski Komputerowa analiza wyników badań densytometrycznych tkanki kostnej. Jako promotor został powołany prof. dr hab. inż. Zygmunt Wróbel.

Dotychczasowe osiągnięcia naukowe mgr Marcina Binkowskiego, jego zapał, z jakim realizuje swoje badania oraz dotychczas uzyskane wyniki pozwalają przewidywać, że w roku 2006 powinna być przedstawiona końcowa wersja rozprawy doktorskiej. Mgr Marcin Binkowski posiada duży dorobek publikacyjny. Efekty swojej pracy naukowej prezentował na kilku konferencjach krajowych i międzynarodowych. Będąc na międzynarodowej konferencji pt. "International Congres Medical and Care Compunetics" w Hadze w Holandii oraz podczas Kongresu Europejskiego Stowarzyszenia Biomechaniki w ‘s-Hertogenbosch, mgr Marcin Binkowski nawiązał współpracę z firmą produkującą mikrotomografy, która zbadała próbki tkanki kostnej, co dało wyniki i możliwość zrealizowania dużej części pracy doktorskiej mgr Marcina Binkowskiego. Podczas kongresu w ‘s-Hertogenbosch mgr Marcin Binkowski zainteresował Laboratorium Biomechaniki z Nijmegen możliwościami współpracy z naszym Instytutem polegającym na realizacji wspólnych projektów. W efekcie rozmów mgr Marcin Binkowski otrzymał zaproszenie na półroczny staż w Radbound University Nijmegen.

W okresie od 10 sierpnia do 18 września 2005 roku mgr Marcin Binkowski przebywał w Hightech-Forschungs-Zentrum der Kiefer- und Gesichtschirurgie, Universitatsspital Basel in Switzerland. Na zaproszenie prof. Hans-Floriana Zeilhofera odbywał tam staż naukowy, w ramach którego m. in. zrealizował projekt Modeling of X-ray propagation in bone microstructure. Artykuł opisujący wstępnie wyniki zrealizowanych prac został przyjęty do Journal of Medical Informatics & Technologies, a jego treść zaakceptowana do wygłoszenia podczas międzynarodowej X konferencji Medical Informatics & Technologies w Ustroniu. W efekcie nakreślonego planu współpracy naukowej do Szwajcarii, w bieżącym roku akademickim wyjechali studenci informatyki z naszej uczelni. Odbywali tam staż naukowy związany z ich końcowym etapem edukacji w ramach studiów zawodowych.

W 2005 roku mgr Marcin Binkowski jako jeden z dwóch Polaków uczestniczył w międzynarodowej konferencji w Regensburgu Applied Biomechanics-medicine meets engineering. W efekcie prezentowanej pracy i dyskusji została wstępnie omówiona możliwość badań mikropęknięć tkanki kostnej w jednym z wiodących w tym zakresie laboratoriów w Trinity College w Dublinie w Irlandii. Ponadto zainteresowanie współpracą z naszym Instytutem Informatyki w ramach akcji finansowanych z funduszy stypendiów instytucjonalnych programu Marii Curie wyraził zespół z Stuttgartu.

Mgr Marcin Binkowski obecnie przebywa na stażu naukowym w Radbound University w Nijmegen w Holandii. Pobyt w ośrodku badawczym (Ortopaedic Research Laboratory) pozwala mu rozwinąć swoje umiejętności badawcze w zakresie metod eksperymentalnych i symulacyjnych. Na uwagę zasługuje fakt, że doktorant zaproponował przeprowadzenie dodatkowych badań rozszerzających istniejący projekt. W efekcie realizuje on równolegle drugi projekt związany z walidacją modelu propagacji promieniowania rentgenowskiego przez tkankę kostna.

Swoją pracą przyczynia się do osiągnięć Zakładu Komputerowych Systemów Biomedycznych, ale także, po obronie doktoratu, stanie się godnym przedstawicielem młodego pokolenia Polskiej Nauki.

Mgr Michał Zatoń - Wydział Nauk o Ziemi, doktorant IV rok

Mgr Michał Zatoń

Mgr Michał Zatoń w roku 2001 ukończył studia magisterskie na kierunku Geologia, o specjalności Paleontologia i Stratygrafia, na Wydziale Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. Jeszcze jako student V roku, został zatrudniony na stanowisku technika w Katedrze Paleontologii i Stratygrafii. Po ukończeniu studiów, został zatrudniony na stanowisku asystenta naukowo-dydaktycznego w Katedrze Stratygrafii Ekosystemowej, prowadząc zajęcia ćwiczeniowe z przedmiotu paleontologia i podstawy stratygrafii oraz geologia historyczna dla studentów I roku geologii stacjonarnej.

Obecnie mgr Michał Zatoń jest słuchaczem IV roku studiów doktoranckich na Wydziale Nauk o Ziemi w Sosnowcu. 12 kwietnia 2005 roku, decyzją Rady Wydziału Nauk o Ziemi, został otwarty mgr. Michałowi Zatoniowi przewód doktorski. Dysertacja doktorska Amonity z iłów rudonośnych (bajos - baton) Jury Polskiej, pisana jest pod kierunkiem prof. dr. hab. Ryszarda Marcinowskiego z Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Zainteresowania mgr. Michała Zatonia ogniskują się wokół szeroko rozumianej paleontologii (taksonomia, paleoekologia, tafonomia, paleobiogeografia). Oprócz obecnie opracowywanej w ramach pracy doktorskiej, fauny amonitowej z osadów jury środkowej Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, jest on również zaangażowany w wiele innych projektów, realizowanych we współpracy z naukowcami z kraju i zagranicy. Dotyczą one zarówno zagadnień paleontologicznych (flora i fauna), jak również sedymentologiczno - geochemicznych. Wyniki dotychczasowej współpracy naukowej zostały już przedstawione na wielu konferencjach w Anglii (Oksford), Francji (Paryż), Hiszpanii (Sewilla), Polsce (Wrocław, Poznań) i Stanach Zjednoczonych (Salt Lake City). Dorobek naukowy mgr Michała Zatonia składa się z ośmiu abstraktów konferencyjnych i czternastu (z czego trzy są obecnie w druku) recenzowanych artykułów, opublikowanych w krajowych i zagranicznych periodykach naukowych. W siedmiu przypadkach są to periodyki z tzw. listy filadelfijskiej. Dobrym prognostykiem niesłabnącej działalności naukowej mgr Michała Zatonia jest fakt, iż kolejne cztery publikacje są obecnie na etapie recenzji w renomowanych periodykach światowych, a kolejne cztery są w przygotowaniu.

Mgr Michał Zatoń jest dwukrotnym (2004 i 2005) zdobywcą grantu ufundowanego przez amerykańskie stowarzyszenie paleontologiczne (The Paleontological Society) i laureatem stypendium Marie Currie, w ramach którego w 2005 r. odbył czteromiesięczny staż w School of Earth & Environment, University of Leeds w Anglii. W trakcie pobytu, uczestniczył również w prowadzeniu terenowych praktyk z sedymentologii dla studentów II roku geologii tejże uczelni, które miały miejsce w zachodniej części Irlandii.

Uczestniczył w szeregu pracach terenowych na Krymie, w Rosji, Anglii i Szkocji. Jego zainteresowania pozanaukowe oscylują wokół muzyki metalowej.

Do tej pory stypendystami Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach byli ² :

• Rocznik 1993
  • Andrzej Podgórny - Wydział Mat. Fiz. Chem.
• Rocznik 1994
  • Dariusz Pawelec - Wydział Filologiczny
  • Dariusz Rott - Wydział Filologiczny
  • Maciej Szargot - Wydział Filologiczny
  • Beata Witkowska-Kita - Wydział Mat. Fiz. Chem.
• Rocznik 1995
  • Piotr Żmigrodzki - Wydział Filologiczny
• Rocznik 1996
  • brak
• Rocznik 1997
  • Janusz Ludwik Gluza - Wydział Mat. Fiz. Chem.
  • Marcin Mierzejewski - Wydział Mat. Fiz. Chem.
• Rocznik 1998
  • Paweł Majerski - Wydział Filologiczny
  • Marian Paluch - Wydział Mat. Fiz. Chem.
• Rocznik 1999
  • brak
• Rocznik 2000
  • Marcin Kostur - Wydział Mat. Fiz. Chem.
  • Michał Mierzwa - Wydział Mat. Fiz. Chem.
• Rocznik 2001
  • Zuzanna Bielec - Wydział Nauk o Ziemi
  • Michał Czakon - Wydział Mat. Fiz. Chem.
  • Jacek Górecki - Wydział Prawa i Administarcji
  • Mariusz Lisowski - Wydział Mat. Fiz. Chem.
  • Zbigniew Małolepszy - Wydział Nauk o Ziemi
  • Katarzyna Wyrwas - Wydział Filologiczny
• Rocznik 2002
  • Przemysław Marciniak - Wydział Filologiczny
  • Ewa Żarnowska - biofizyka
• Rocznik 2003
  • Tytus Bernaś - Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
  • Stella Hensel-Bielówka - Wydział Mat. Fiz. Chem.
• Rocznik 2004
  • Rafał Gieleciak - Wydział Mat. Fiz. Chem.
  • Sebastian Pawlus - Wydział Mat. Fiz. Chem.
• Rocznik 2005
  • Jerzy Dajka - Wydział Mat. Fiz. Chem.
  • Michał Daszykowski - Wydział Mat. Fiz. Chem.
  • Mariusz Salamon - Wydział Nauk o Ziemi

Wszystkich młodych pracowników nauki i doktorantów zachęcamy do udziału w Programie START. Termin składania wniosków o stypendia FNP na rok 2007 upływa 31 października 2006 r., a o przedłużenie stypendium - 15 grudnia tego roku, w którym uzyskano stypendium.

Więcej informacji uzyskać można na stronie Fundacji.: http://www.fnp.org.pl/

Opracowałą
Agata Kołodziejczyk

1 Dane otrzymane z Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, dzięki uprzejmości Pani Magdaleny Zuberek-Wąsińskiej z Zespołu ds. Informacji i Promocji
2 Źródło: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej