Spotkaniem 27 lutego 2006 roku o godzinie 17.00 w auli im. Kazimierza Lepszego w budynku Rektoratu Uniwersytetu Śląskiego uczczono zakończenie 15 roku istnienia Szkoły Języka i Kultury Polskiej UŚ.

Rok 2005 obfitował w różne wydarzenia mające w sposób szczególny podkreślić ten jubileusz. W maju z inicjatywy Szkoły przy współpracy z Międzyinstytutową Pracownią Badań nad Językiem Polskim i Literaturą Polską na Świecie odbyła się konferencja Literatura polska w świecie. Zagadnienia recepcji i odbioru, w której udział wzięli prelegenci z Polski i z zagranicy (Daugavpils, Debreczyn, Glasgow, Lublana, Mińsk, Moskwa, Ołomuniec, Skopje, Sofia, Sztokholm, Tokio, Uppsala, Wilno). Padło na niej wiele ważnych pytań, poruszono ogrom problemów, od tych najbardziej ogólnych: "czy istnieje jeden dla wszystkich kanon literatury polskiej?", po te najbardziej szczegółowe: "które pozycje z literatury polskiej i dlaczego są wybierane przez tłumaczy i czytelników w różnych krajach?" Zaowocowała ona wydaniem tomu pokonferencyjnego, w którym znalazły się wszystkie wygłoszone teksty.

Z-ca dyrektora Szkoły Języka i Kultury Polskiej dr Jolanta Tambor

Również XV letnia szkoła języka, literatury i kultury polskiej miała jubileuszowy charakter - studenci, przybyli z 32 krajów, mieli okazję zaprezentować na cieszyńskim Rynku, charakterystyczne dla nich zwyczaje i obrzędy. Taka impreza nazywana "Wieczorem Narodów" odbywa się podczas letniej szkoły co roku, ale ta była wyjątkowa właśnie przez fakt wyjścia studentów cudzoziemców do mieszkańców Cieszyna. Na scenie ustawionej na Rynku obcokrajowcy tańczyli, śpiewali, opowiadali dowcipy, przedstawiali swoje kraje, częstowali cieszynian swoimi narodowymi potrawami, przygotowanymi częstokroć wraz z kucharzami i właścicielami cieszyńskich restauracji i barów z produktów zafundowanych przez nich właśnie.

Na lutowe spotkanie jubileuszowe przybyły władze Uniwersytetu Śląskiego, przedstawiciele MEiN oraz Kancelarii Senatu RP, senatorowie RP, wykładowcy i pracownicy Uniwersytetu Śląskiego, Akademii Techniczno-Humanistycznej. Zgromadzili się slawiści, poloniści, kulturoznawcy. Przybyli wszyscy, którzy byli i są związani ze Szkołą. Oczywiście nie zabrakło też tych, bez których Szkoła nie mogłaby istnieć - studentów, na co dzień uczestniczących w kursach organizowanych przez Szkołę oraz absolwentów Podyplomowych Studiów Kwalifikacyjnych Nauczania Kultury Polskiej i Języka Polskiego jako Obcego. Zgromadzonych przywitał dr hab. Romuald Cudak - dyrektor Szkoły, wygłaszając "15 zdań na piętnastolecie Szkoły". Następnie głos zabrali m.in: JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. zw. dr hab. Janusz Janeczek, prof. dr hab. Wiesław Banyś, Prorektor ds. Nauki i Informatyzacji UŚ, dr Bogusław Szymański, dyrektor Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej MEiN, Artur Kozłowski, dyrektor Biura Polonijnego Kancelarii Senatu RP, prof. UŚ dr hab. Piotr Wilczek, Dziekan Wydziału Filologicznego, prof. zw. dr hab. Tadeusz Sławek, który 15 lat temu jako ówczesny dziekan uczestniczył w zakładaniu Szkoły, senator RP Kazimierz Kutz, który z kolei jako reżyser i senator przez 15 lat spotykał się ze studentami różnych kursów organizowanych przez Szkołę, prof. zw. dr hab. Włodzimierz Wójcik z sentymentem wspominający Profesor Alinę Kowalską, z którą wspólnie powoływali Szkołę do życia. Piękny list od Ministra Edukacji i Nauki przeczytała zgromadzonym Krystyna Petri z Wydziału ds. Polonii MEiN.

Senator RP Kazimierz Kutz i JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Janusz Janeczek

Szczególnie wzruszającym momentem, było odczytanie przez dr Jolantę Tambor, wicedyrektor Szkoły listów gratulacyjnych. Padło wiele ciepłych i ważnych słów skierowanych do tych wszystkich, którzy przez te lata współtworzyli Szkołę, poświęcali jej swój czas, siły, energię i serce, którzy rezygnowali z części wakacyjnego wypoczynku, by w sierpniu w Cieszynie czy we wrześniu w Katowicach być razem ze studentami-obcokrajowcami, wybierającymi właśnie Katowice i Uniwersytet Śląski jako miejsce, w którym chcą poznać nasz kraj i jego język oraz kulturę. Im wszystkim dziękowali Panowie Rektorzy. Do nich zwracał się w swym liście Profesor Andrzej Stelmachowski, prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", pisząc:

"Czym jest misja pedagogiczna wiedzą najlepiej Ci, którzy poświęcają jej swoje życie - nauczyciele. Trudno wyrazić w słowach treść tej misji. Można ją jedynie porównać do pracy artysty-rzeźbiarza. Z tą jedynie różnicą, że artysta zawsze może poprawić swoje dokończone dzieło, natomiast pedagog kształtujący człowieka tworzy dzieło skończone, nie do poprawienia. Za ten trud i odpowiedzialność chylę przed Państwem głowę".

Prof. zw. dr hab. Włodzimierz Wójcik

Z Brukseli list przysłał dr Jan Olbrycht, dziś eurdeputowany, przedtem Marszałek Województwa Śląskiego, wcześniej Burmistrz Cieszyna, jeszcze wcześniej adiunkt w Uniwersytecie Śląskim - zawsze zwolennik idei Szkoły, który nigdy, pomimo swych rozlicznych obowiązków, nie odmówił spotkania studentom Szkoły. Opowiadał im o Cieszynie, o fenomenie miasta na granicy, tłumaczył zawiłości polskiej drogi do Unii Europejskiej i odpowiadał nie niezliczone studenckie pytania. Listy przysłali dyrektorzy zaprzyjaźnionych szkół, centrów i studiów języka polskiego jako obcego, pracownicy katedr polonistycznych na zagranicznych uniwersytetach, z którymi Szkoła utrzymuje bliskie kontakty, pracownicy i współpracownicy, którzy nie mogli być na Bankowej z różnych powodów. Były listy od lektorów-pracowników Szkoły, którzy obecnie przebywają na zagranicznych uniwersytetach: od Katarzyny Bytomskiej z Mińska, Anety Banasik z Florencji, Agnieszki Szol z Turynu.

Jeden z listów przyszedł z bardzo daleka, nadesłany przez Jagnę Malejkę z Pekinu. Jagna pisała:

"Właśnie rozpoczyna się semestr na Pekińskim Uniwersytecie Języków Obcych, gdzie obecnie pracuje i przeżywam największą przygodę mojego życia. Nie znalazłabym się tu zapewne, gdybym kiedyś nie trafiła do Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach - a było to dokładnie 10 lat temu. Współpracując z Szanowną Jubilatką, przeszłam przez całe studia magisterskie i doktoranckie, a wiedza i doświadczenie, które przy tej współpracy zdobyłam, procentują teraz i procentować będą jeszcze przez długie lata. Dzięki Szkole poznałam wielu wspaniałych ludzi, wybitnych naukowców, postaci ze świata kultury i sztuki oraz znalazłam przyjaciół na całe życie".

Część oficjalną uroczystości zakończył koncert Z muzyką przez świat w wykonaniu Agnieszki Wiśniewskiej, przy akompaniamencie Magdaleny Szopy. Agnieszka była dwukrotnie uczestniczką kolegium polsko-austriackiego, jednego z kursów organizowanych przez Szkołę, a wybór pieśni przez nią dokonany miał świadczyć o światowym zasięgu działań Szkoły.

Dalej rozmowy toczyły się w kuluarach, natomiast w tle dało się słyszeć koncert muzyki dawnej w wykonaniu Magdaleny Wołczek i Urszuli Jasieckiej-Bury. Przez cały czas w holu przylegającym do auli była wystawiona ekspozycja dokumentująca 15 lat działalności Szkoły. Można było obejrzeć pamiątki z różnych stron świata, publikacje powstałe w Szkole i wydane przez Szkołę, była okazja, aby wpisać się do kroniki. Wielu z uśmiechem na twarzy odnajdywało się na wystawionych fotografiach sprzed wielu lat, bądź we fragmentach filmów z różnych letnich szkół, emitowanych w Auli podczas trwania bankietu.

Były przemówienia, refleksje, wspomnienia, gratulacje, życzenia. Całość miała charakter rodzinnego spotkania typowego dla "rodziny" pracowników i współpracowników Szkoły.

JOLANTA TAMBOR