Prof. Tadeusz Sławek (rektor Uniwersytetu Śląskiego w latach 1996–2002) jest wybitnym filologiem, autorytetem w zakresie teorii i historii literatury, komparatystyki literackiej oraz pogranicza literatury, kultury i filozofii, poetą, prozaikiem, eseistą, tłumaczem poezji angielskiej i amerykańskiej, wykładowcą uniwersyteckim, autorem m.in. Stawu, Rozmowy, O głodzie, Antygony w świecie korporacji. Rozważań o uniwersytecie i czasach obecnych. Jest laureatem wielu prestiżowych wyróżnień, został m.in. uhonorowany za całokształt działalności oraz zaangażowanie społeczne Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Spotkanie było okazją do wręczenia prof. Tadeuszowi Sławkowi w imieniu całej społeczności akademickiej pamiątkowego dzieła sztuki

Organizatorami spotkania byli JM Rektor UŚ prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk i dziekan Wydziału Filologicznego prof. dr hab. Krzysztof Jarosz. W wydarzeniu udział wzięli przyjaciele i współpracownicy Jubilata, przedstawiciele władz rektorskich Uniwersytetu Śląskiego oraz pracownicy uczelni i zaproszeni goście.

Podczas spotkania z licznie zgromadzonymi w auli im. Kazimierza Lepszego JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk powiedział:

– Jestem zaszczycony, że dzisiaj występuję w roli następcy pana profesora Tadeusza Sławka na urzędzie rektora Uniwersytetu Śląskiego. Ten fakt mnie onieśmiela, ale i powoduje pewne moje zakłopotanie, co zapewne dostrzegą Państwo już w trakcie mojego wystąpienia. Dzisiejszy wieczór zapewne będzie obfitował w głosy odnoszące się do twórczości pana profesora, a – jak wiemy – jest ona rozległa, tak jak rozległe są obszary nauki i kultury, w których pan profesor z wielką swobodą się porusza. Nie jest moim zamiarem odnosić się do tej twórczości, bo nie ma po temu żadnego merytorycznego przygotowania i uzasadnienia. Szczęśliwie jednak dorobek i aktywność naukowa, dydaktyczna oraz organizacyjna pana profesora Tadeusza Sławka są tak rozległe i bogate w owoce, że i ja mogłem odnaleźć w nich coś, co bardzo cenię.

Rektor Andrzej Kowalczyk podzielił się z gośćmi spotkania swoimi refleksjami odnoszącymi się do działalności profesora Tadeusza Sławka związanej z pełnieniem funkcji rektora Uniwersytetu Śląskiego.

– Jest dla mnie faktem, że działalność pana profesora Tadeusza Sławka jako rektora ma dla Uniwersytetu Śląskiego znaczenie przełomowe. Z osobą pana rektora wiąże się silniejsze uświadomienie Polsce i Polakom istnienie Uniwersytetu Śląskiego. Jest to niewątpliwie jego osobista zasługa. To właśnie pan rektor Tadeusz Sławek w 1999 roku jako pierwszy rektor UŚ, czyli po raz pierwszy w historii naszej uczelni, został wiceprzewodniczącym Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich.

Prof. zw. dr hab. Aleksander Nawarecki i prof. zw. dr hab. Tadeusz Sławek

Rektor Kowalczyk przywołał także anegdotyczną opowieść.

– Kiedy po raz pierwszy zostałem prorektorem UŚ i dzieliłem się tą informacją z moimi znajomymi i rodziną, a było to daleko na prowincji, bo na północnym Mazowszu, to moi rozmówcy szybko mnie kojarzyli z osobą rektora Sławka. Mówili tak: A to ja wiem, twoim szefem jest taki profesor artysta, z długimi włosami. I nie chodzi o to, że wtedy to już nie było aktualne, bo szefa miałem innego, ale o to, że nawet na dalekiej prowincji ludzie wiedzieli o takim profesorze, a na dodatek kojarzyli z naszą uczelnią. Ten jeden przekaz niósł dwie ważne informacje – o osobie profesora i o Uniwersytecie Śląskim. Ale co ważne jest z tego przekazu dla mnie i – myślę – dla nas wszystkich, to fakt, że profesor pojawiał się w mediach, to znaczy, że ktoś chciał go pokazać i słuchać, bo profesor miał coś ważnego do powiedzenia. I tak dochodzimy do oczywistej i ważnej konstatacji: jeśli profesor Tadeusz Sławek zabiera głos, to zawsze ma coś ważnego do powiedzenia i wtedy nie tylko warto go posłuchać, ale czyni się to również z dużą przyjemnością.

Prof. Andrzej Kowalczyk wyznał, że zrobiła na nim ogromne wrażenie i jest mu bardzo bliska książka profesora Sławka pt. Antygona w świecie korporacji. Nie tylko dlatego, że dotyka tego, czym od lat się zajmuje.

– Myślę, że nie tylko dla mnie jest to bardzo ważna książka, ważny głos człowieka, któremu leży na sercu sprawa uniwersytetu. Chyba najważniejszym pytaniem, wokół którego toczą się rozważania profesora o rozlicznych problemach, rozterkach, dylematach, jakie przeżywa szkolnictwo wyższe, jest sprawa godności uniwersytetu. Świadomie używam tu czasu teraźniejszego, a to dlatego, że wydaje mi się, iż cała ta praca niestety nadal jest bardzo aktualna w swej wymowie, z tą może różnicą, że niektóre poruszane w niej problemy stały się jeszcze bardzie wyraziste, jak np. erozja elit, zanikanie autorytetu, zanikanie pozycji Mistrza. Aktualne pozostaje także przesłanie, nie jedyne zresztą, zawarte w tej pracy: „Uniwersytet winien iść śladem myślenia Antygony, ponieważ jego zadaniem jest kształcić tak, aby człowiek w murach uniwersytetu i poza nim, w swej pracy zawodowej i życiu prywatnym, zachował zmysł krytycznej refleksji oceniającej postępowanie władzy i autorytetu”. A Antygona „przypomina na każdym kroku, iż władza nie może być wolna od krytycznego osądu rządzonych i dla dobra tejże władzy musi istnieć przestrzeń, w której człowiek z władcą (niezależnie od tego, czy jest to „rząd”, „parlament” czy „rynek”, dodałbym od siebie: „czy rektor uniwersytetu”) spiera się i kwestionuje jego dyktat”.

Prof. Tadeusz Sławek ze swoimi następcami na urzędzie rektora Uniwersytetu Śląskiego

Na zakończenie swojego wystąpienia rektor Kowalczyk zwrócił się do swojego poprzednika:

– Należy pan, panie profesorze, do elitarnego grona znamienitych postaci świata akademickiego określanych pięknym mianem ludzi Uniwersytetu, dla których uczelnia to nie tylko miejsce pracy. Składa się na to pańska działalność jako wybitnego uczonego i wspaniałego nauczyciela akademickiego, niekwestionowanego autorytetu naukowego, nieustanna dbałość o najwyższy poziom uniwersyteckiego kształcenia i prowadzonych badań naukowych oraz troska o rozwój kadry naukowej, ale także wysoce ceniona twórczość literacka i artystyczna. Zaangażowanie oraz rozległa aktywność pana profesora wypełniają jedną z naczelnych zasad misji Uniwersytetu, jaką jest służenie społeczeństwu. Jestem dumny, że miałem takiego poprzednika na urzędzie rektora. Chyląc czoła przed wspaniałą osobowością i znakomitymi dokonaniami naukowymi, dydaktycznymi i artystycznymi, w imieniu własnym, władz rektorskich oraz społeczności akademickiej Uniwersytetu Śląskiego życzę panu profesorowi wytrwałości i pasji w realizacji planów, dalszych osiągnięć, satysfakcji z dobrze pełnionej roli Uczonego i Mistrza – wzoru dla młodszych kolegów, zdrowia oraz wszelkiej pomyślności, radości i dobra w życiu osobistym i zawodowym. Życzę także, by twórcze inspiracje nadal towarzyszyły pańskiej działalności uniwersyteckiej i artystycznej. Jestem pewien, że tak jak dotychczas, będzie pan profesor w dalszym ciągu służył wspólnocie naszego Uniwersytetu, środowisku naukowemu i społeczeństwu, dzieląc się swoją ogromną wiedzą, mądrością, doświadczeniem i umiejętnościami. Ad multos annos!

W dalszej części spotkania wystąpili liczni współpracownicy i przyjaciele prof. Tadeusza Sławka, m.in.: dziekan Wydziału Filologicznego prof. dr hab. Krzysztof Jarosz, prof. zw. dr hab. Janusz Janeczek (rektor Uniwersytetu Śląskiego w latach 2002−2008), prodziekan Wydziału Filologicznego ds. rozwoju naukowego prof. zw. dr hab. Adam Dziadek, prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś (rektor Uniwersytetu Śląskiego w latach 2008– 2016), prof. Leonard Neuger (emerytowany profesor Uniwersytetu Sztokholmskiego i honorowy profesor Uniwersytetu Śląskiego), prof. zw. dr hab. Aleksander Nawarecki, ks. abp senior dr Damian Zimoń.

W programie wydarzenia znalazły się występy muzyczne nawiązujące nie tylko do koncertów prof. Tadeusza Sławka – opierających się na recytacji poezji oraz muzyce kontrabasowej – ale także do największych hitów lubianego przez profesora zespołu The Beatles. Wiersze prof. Tadeusza Sławka deklamowali Krzysztof Siwczyk, absolwent kulturoznawstwa na Uniwersytecie Śląskim, poeta, współtwórca grupy poetyckiej Na Dziko, pracownik Instytutu Mikołowskiego, oraz dr hab. Grzegorz Olszański, zastępca dyrektora Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego.

Spotkanie, które poprowadził dr hab. prof. UŚ Zbigniew Kadłubek, kierownik Katedry Literatury Porównawczej UŚ, było okazją do wręczenia prof. Tadeuszowi Sławkowi w imieniu całej społeczności akademickiej kwiatów i pamiątkowego dzieła sztuki, a także prezentacji księgi jubileuszowej – dwujęzycznego tomu pt. Polytropos. Na drogach Tadeusza Sławka / Tracing Tadeusz Sławek’s Routes, będącego zbiorem artykułów, esejów, wspomnień i wierszy dedykowanych Tadeuszowi Sławkowi przez współpracowników, uczniów i przyjaciół. Księgę przygotowali prof. Ewa Satalecka (od strony graficznej), a redakcyjnie dr Alina Mitek-Dziemba, dr Karolina Pospiszil i dr Piotr Bogalecki.

– Chcieliśmy, by książka była podobna do profesora – wyznał dr hab. prof. UŚ Zbigniew Kadłubek. – Rozciągnięta imaginacyjnie najszerzej między sztukami i geografiami, najszerzej między Itaką i Katowicami, między San Francisco i Westchester, między Italią, Polską, Londynem, Cieszynem. Książka dla profesora Tadeusza Sławka składa się z najróżniejszych relacji i sama jest głęboko relacyjna. Wychodzi i delikatnie podprowadza do wielu gościnnych przestrzeni. Towarzyszy jej nieustannie w każdym tekście dialogiczna i rozmowna perspektywa. Kartki i zdania z tej książki to cegły (albo inaczej budulec) słowno-przestrzenny. Bo idąc za profesorem Tadeuszem Sławkiem, skupialiśmy się – jak określiła to dr Alina Mitek- Dziemba – „na kreśleniu różnych związków za pomocą drobiazgów językowych: przyimków i spójników, artykułując w ten sposób zredukowaną do minimum, a zarazem zdynamizowaną filozofię słowa i bycia”.

Na zakończenie oficjalnej części spotkania głos zabrał Jubilat. Podziękował zgromadzonym w auli gościom za obecność, pamięć i życzenia. Następnie rozpoczęła się część nieoficjalna, której istotnym elementem był urodzinowy tort. Był to również czas na osobiste rozmowy, wspomnienia, gratulacje i życzenia.