Od dłuższego czasu władze Uniwersytetu Śląskiego podejmują działania zmierzające do nawiązania bliższych relacji z poszczególnymi uniwersytetami w Chińskiej Republice Ludowej. Formalne kroki w tym kierunku zostały podjęte przez władze uczelni już w ostatnich dekadach XX wieku.

JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś i JM Rektor PUJO prof. Peng Long podczas wizyty delegacji z Pekińskiego Uniwersytetu Języków Obcych na UŚ 28 czerwca 2015 roku

Początek współpracy z chińskimi uczelniami zasługą filologów

Warto podkreślić, że ostatnie intensywne kontakty Uniwersytetu Śląskiego z ośrodkami akademickimi w Chinach są wynikiem wcześniejszej współpracy specjalistów od języka i literatury polskiej z Katedry Języka Polskiego oraz Szkoły Języka i Kultury Polskiej na Beijing Foreign Studies University – BFSU (Pekińskim Uniwersytecie Języków Obcych – PUJO) z niektórymi jednostkami Wydziału Filologicznego UŚ. Współpraca ta rozwinęła się dzięki uczestnictwu chińskich polonistów – literaturoznawców i wybitnych tłumaczy, pracowników Katedry Języka Polskiego z BFSU w międzynarodowych konferencjach pt. „Literatura polska w świecie”, które już od 12 lat organizuje dr hab. prof. UŚ Romuald Cudak, wieloletni dyrektor Szkoły Języka i Kultury Polskiej, obecnie kierownik Katedry Międzynarodowych Studiów Polskich. Są wśród nich tacy chińscy literaturoznawcy, jak Yi Lijun, Zhao Gang, Li Yinan i Yuan Hanrong. W wyniku tej współpracy w 2015 roku dr Li Yinan (w przeszłości pracująca w ambasadzie ChRL w Warszawie) pod kierunkiem prof. Cudaka napisała i obroniła pracę doktorską o recepcji literatury polskiej w Chinach.

Drugi etap chińskich kontaktów to nawiązanie współpracy z Uniwersytetem Północnowschodnim w Shenyang w prowincji Liaoning w ramach umowy tej prowincji z województwem śląskim. Współpraca polsko- chińska, w którą zaangażowany jest UŚ, odbywa się zatem nie tylko na płaszczyźnie akademickiej, ale także samorządowej, a od niedawna – biznesowej. Wielopłaszczyznowe współdziałanie nauki, administracji samorządowej oraz przedsiębiorczości z pewnością przełoży się na wymierne efekty.

W ramach współpracy z Uniwersytetem w Shenyang Szkoła Języka i Kultury Polskiej UŚ na chińską uczelnię delegowała lektora języka polskiego Adama Antoniewicza, pełniącego obecnie funkcję dyrektora nowo powstałego – czwartego w Chinach – Centrum Studiów Polskich. Dziś współpracę z Chinami w dziedzinie języka i literatury polskiej prowadzi aktualna dyrektor Szkoły, prof. dr hab. Jolanta Tambor, której przyjaźnie i kontakty w Państwie Środka ułatwiają kolejne przedsięwzięcia także innym wydziałom. Wiąże się to m.in. z dużym znaczeniem jednej z zasad chińskiej etyki, tj. guanxi, zgodnie z którą dobre kontakty pomagają tam w zdobywaniu zaufania partnerów i w efektywnej z nimi współpracy.

Rozszerzenie współpracy na inne wydziały UŚ

W 2015 roku kolejne oficjalne delegacje władz Uniwersytetu Śląskiego oraz przedstawicieli poszczególnych wydziałów udały się do Chin. W czerwcu delegacja z Katowic odwiedziła Uniwersytet Północnowschodni (NEU) w Shenyang. Efektem tej wizyty jest umowa podpisana przez rektorów obu uczelni. Na początku grudnia natomiast delegacja Wydziału Prawa i Administracji UŚ, w której skład weszli prodziekan dr hab. prof. UŚ Rafał Blicharz oraz – reprezentująca już wcześniej WPiA w kontaktach ze stroną chińską – dr hab. prof. UŚ Ewa Rott- -Pietrzyk, odwiedziła Pekiński Uniwersytet Studiów Zagranicznych w Pekinie, goszcząc na Wydziale Prawa oraz Wydziale Języków i Kultur Europejskich. Wynikiem tych wizyt jest przedłużenie dotychczasowych umów o współpracy oraz ich rozszerzenie o kolejne wydziały uniwersytetów strony polskiej i chińskiej.

Od 5 do 7 listopada 2015 roku Uniwersytet Śląski gościł delegację z Northeastern University. Od lewej: dyrektor Działu Zasobów Ludzkich Zhang Hao, dyrektor Działu Współpracy z Zagranicą prof. Yu Fuxiao, dziekan Wydziału Prawa i Administracji UŚ prof. dr hab. Czesław Martysz, dyrektor Stowarzyszenia Absolwentów Li He i prodziekan dr hab. prof. UŚ Rafał Blicharz

Przedstawiciele delegacji WPiA UŚ, goszcząc w Beijing Foreign Studies University (BFSU), przeprowadzili owocne rozmowy dotyczące możliwych płaszczyzn współpracy na Wydziale Prawa oraz Wydziale Języków i Kultur Europejskich. Program pobytu obejmował m.in. spotkanie z dziekanem Wydziału Prawa BFSU prof. Wang Mengiem oraz z pracownikami: Wydziału Prawa – Huang Lin oraz Wydziału Języków i Kultur Europejskich, Katedry Języka Polskiego i Centrum Badań Polskich – dr Li Yinan, reprezentującym dziekana prof. Zhao Gangiem oraz dr Ewą Rutkowską.

Spotkania dotyczyły rozpoczęcia współpracy Wydziału Prawa i Administracji UŚ z Wydziałem Prawa BFSU oraz Katedrą Języka Polskiego i Centrum Badań Polskich. W trakcie rozmów ustalono, że obie strony są żywotnie zainteresowane szeroko rozumianą współpracą interdyscyplinarną obejmującą prawo, kulturę i język. Współpraca dotyczyć ma trzech płaszczyzn: wymiany studentów, wymiany kadry akademickiej oraz realizowania wspólnych przedsięwzięć naukowych.

Wspólne zamierzenia WPiA i partnerów chińskich

Zostały już podjęte działania polegające na przygotowaniu podstaw prawnych i stosownych programów, aby od kolejnego roku akademickiego (tj. 2016/2017) studenci Wydziału Prawa i Administracji UŚ mieli możliwość studiowania na pekińskim uniwersytecie zarówno wybranych kursów na regularnych studiach prawa w języku angielskim bądź chińskim, jak również uczestniczenia w specjalistycznych zajęciach lub kursach przygotowanych przez stronę chińską dla studentów zagranicznych, w tym także specjalnie dla naszych studentów. Z uwagi na to, że współpraca obejmuje ścisłe relacje z Wydziałem Języków i Kultur Europejskich, zwłaszcza z Katedrą Języka Polskiego i Centrum Badań Polskich, nie jest wykluczone, że polscy pracownicy naukowi goszczący na Wydziale Prawa na BFSU zostaną zaproszeni także do przeprowadzenia wykładów, seminariów lub warsztatów z języka polskiego oraz kultury polskiej dla chińskich słuchaczy na Wydziale Języków i Kultur Europejskich. Z kolei polscy studenci biorący udział w kursach na Wydziale Prawa będą mogli uczestniczyć w zajęciach prowadzonych przez Katedrę Języka Polskiego i Centrum Badań Polskich bądź przez inne katedry Wydziału Filologicznego. Analogicznie, studenci BFSU będą mogli uczestniczyć w regularnych studiach prowadzonych na Wydziale Prawa i Administracji UŚ, tj. studiach prawniczych, administracyjnych lub na kierunku przedsiębiorczość (w języku polskim) oraz w specjalnie przygotowanych dla nich kursach i szkoleniach w języku angielskim. Chińscy studenci są zainteresowani studiowaniem w języku polskim. Nie należą do rzadkości sytuacje, gdy studenci studiujący język polski na Wydziale Języków i Kultur Europejskich na wyższych latach rozpoczynają studia prawnicze. Oni właśnie są zainteresowani rocznymi bądź semestralnymi studiami na WPiA w języku polskim. Ponadto chińscy studenci są zainteresowani studiowaniem na WPiA w języku angielskim prawa międzynarodowego (publicznego i prywatnego) ze szczególnym uwzględnieniem prawa europejskiego, a także prawa arbitrażowego.

Na Wydziale Prawa i Administracji UŚ trwają obecnie prace m.in. nad przygotowaniem specjalnego dwuletniego kierunku magisterskiego (MA) prowadzonego w języku angielskim. Podkreślenia wymaga niezwykła pracowitość chińskich studentów, którzy nie tylko chcą studiować w Polsce prawo w języku angielskim, ale także w języku polskim. Niektórzy z nich biegle posługują się naszym językiem. Mieli okazję przekonać się o tym przedstawiciele delegacji WPiA. W szczególności zachwyciła ich biegłą polszczyzną studentka Wydziału Języków i Kultur Europejskich Zhang Mi, o przybranym polskim imieniu Maja. Warto dodać, że studenci chińscy uczący się języka polskiego, a także chińscy nauczyciele akademiccy z katedr, w ramach których naucza się języka polskiego i kultury polskiej, przybierają polskie imiona.

Planowane jest także tworzenie wspólnych, międzynarodowych projektów naukowych, które mają być realizowane zarówno z przedstawicielami kadry naukowej Beijing Foreign Studies University, Northestern University oraz innych uniwersytetów ze strony chińskiej, jak i z innych uczelni spoza Unii Europejskiej. Współpraca międzynarodowa na płaszczyźnie wymiany kadry naukowej obejmuje także wykłady i seminaria gościnne. Strona chińska została również zaproszona do publikacji na łamach „Problemów Prawa Prywatnego Międzynarodowego” oraz „Silesian Journal of Legal Studies”.

Szkoła Prawa i Kultury Chińskiej

Mając na względzie stale rosnące zainteresowanie Chinami jako państwem, narodem i społeczeństwem, a także chińską kulturą i gospodarką, WPiA przygotowuje szczególne przedsięwzięcie – Szkołę Prawa i Kultury Chińskiej, która ma rozpocząć działanie od października 2016 roku. Jej celem będzie przybliżenie trwającej od prawie 4000 lat kultury i tradycji Państwa Środka, ale przede wszystkim zaznajomienie uczestników z obowiązującymi w Chinach regulacjami prawnymi na poziomie ogólnych założeń chińskiego systemu prawnego oraz informacji użytecznych do prowadzenia działalności gospodarczej w Chinach i współpracy z chińskimi partnerami. Zajęcia z prawa w założeniu będą prowadzone w szerszym kontekście społeczno- kulturowym dla lepszego zrozumienia systemu prawa chińskiego. Zajęcia prowadzone będą w języku angielskim i polskim przez wykładowców Beijing Foreign Studies University oraz Northwestern University, a jednorazowy kurs ma trwać rok i obejmować 10 weekendowych spotkań. Szkoła Prawa i Kultury Chińskiej jest adresowana nie tylko do studentów wydziałów prawa czy innych wydziałów, ale także do osób spoza społeczności akademickiej. Przedsięwzięcie to jest zatem otwarte dla osób zainteresowanych poszerzeniem swojej wiedzy o Chinach w ogóle, jak również w wybranych, specjalistycznych obszarach wiedzy o tym wciąż egzotycznym dla nas kraju i obowiązujących w nim regulacjach prawnych, normach kulturowych, zasadach moralnych czy etycznych (np. zasadzie guanxi – kontakty czy mianzi – twarz). Inicjatywa ta jest unikatowa w skali kraju. Na podkreślenie zasługuje fakt, że współpraca, która w zamierzeniu zostanie podjęta na wielu płaszczyznach, ma z założenia prowadzić do przenikania się nauki z praktyką gospodarczą i administracyjną (przynajmniej na poziomie administracji lokalnej województwa śląskiego oraz odpowiednich prowincji w Chinach).

Warto również dodać, że w wyniku podjętych jeszcze w 2014 roku kroków na Wydziale Prawa i Administracji od ubiegłego roku działa Szkoła Prawa USA. Ten specjalistyczny kurs jest organizowany we współpracy z aż trzema amerykańskimi wydziałami prawa: The Loyola University New Orleans, College of Law, The University of Arkansas At Littre Rock, William H. Bowen School of Law oraz The University of Toledo, College of Law. W przygotowaniu ram dla Szkoły Prawa i Kultury Chińskiej zostanie wykorzystane swoiste know-how nabyte w sposób naturalny przy organizacji Szkoły Prawa USA.