Dr Adam Pisarek ukończył kulturoznawstwo i politologię na Uniwersytecie Śląskim. Problematyka jego badań naukowych dotyczy zagadnienia gościnności oraz antropologicznych teorii kultury. Jest redaktorem naczelnym „Laboratorium Kultury” i „Pracowni Kultury”, współredaktorem tomów Laboratorium Bronisława Malinowskiego (2013), Ukąszenia, wirusy, memy… Kulturowe obrazy praktyk fizjologicznych (2013), Wizjer. Obraz w kulturze, kultura obrazu (2012) i Radość tropików (2012).

Dr Adam Pisarek, asystent w Zakładzie Teorii i Historii Kultury UŚ

– Problematyka związana z gościnnością zajmuje w mojej pracy poczesne miejsce – wyjaśnia dr Pisarek. – Już moją pracę magisterską finalizującą studia kulturoznawcze poświęciłem jednemu z aspektów tego zagadnienia. Wirtualny wizerunek gościnności wobec współczesnych praktyk kulturowych powstał pod merytoryczną opieką prof. zw. dr hab. Ewy Kosowskiej.

Jednym z ważniejszych bodźców do zainteresowania się tym zagadnieniem był couchsurfing, czyli modny i popularny ostatnio sposób podróżowania po świecie, polegający na zawieraniu poprzez internet znajomości z osobami, które oferują podróżnikom bezpłatny nocleg w swoim kraju i mieście, udostępniając własne mieszkania lub domy, często stając się też ich przewodnikami, a nierzadko przyjaciółmi. Niejednokrotnie dochodzi do rewizyty; w oparciu o komunikację internetową i pewną dozę zaufania rodzi się międzynarodowa gościnność.

Pierwszy większy projekt dr. Pisarka powstał w oparciu o doświadczenia pozyskane w trakcie wyjazdów do Grecji, Turcji i Bułgarii. Dotyczył wielostanowiskowych, jakościowych badań etnograficznych związanych z działaniem couchsurfingu w różnych kontekstach kulturowych, a jednocześnie w jednym systemie, który zespala strona internetowa. Te rozważania stały się podwaliną do napisania wspomnianej pracy magisterskiej, poszerzonej o badania krajowe.

Dalsze badania, zwłaszcza w podpszczyńskiej wsi Łąka, wykrystalizowały u młodego naukowca zainteresowanie gościnnością jako kategorią kulturową, pozwalającą opisać bardzo zróżnicowane zjawiska występujące w każdym zakątku świata, ale również nad gościnnością jako wartością niezwykle ważną dla kultury polskiej. Dalsze zgłębianie tego pojemnego zagadnienia zaowocowało pracą doktorską Gościnność polska. Próba interpretacji antropologicznej. Jak podkreśla dr Pisarek, o gościnności powstało już bardzo wiele tekstów, między innymi socjologicznych czy historycznych, w tematykę wpisują się również tysiące relacji z podróży, drobiazgowo badano także formy gościnności biesiadnej lub świątecznej. Niemniej, jak podkreśla młody badacz, wiele pozostało jeszcze do doświadczenia i odkrycia, stąd plany kontynuacji badań nad antropologią gościnności oraz historycznymi kontekstami praktyk przyjmowania gości.

Antropologiczne teorie kultury można potraktować, stosując pewne uproszczenie, jako teorie służące zrozumieniu świata człowieka. Co ważne, nie chodzi tu o wąskie rozumienie terminu kultura, utożsamianego ze sztuką czy dobrymi manierami, lecz o kulturę rozumianą szeroko – jako skomplikowaną całość składającą się z wielu wzajemnie powiązanych części – przedmiotów, praktyk, norm i idei. Nie chodzi też o abstrakcję – kulturę w ogóle, lecz zawsze o kulturę konkretną, umiejscowioną w czasie i przestrzeni. Pamiętać bowiem należy, że kultury różnią się od siebie w sposób diametralny, a antropolodzy i antropologicznie ukierunkowani kulturoznawcy z badania owych różnic czerpią inspiracje do teoretyzowania.

„Laboratorium Kultury” i „Pracownia Kultury” to projekty, które związane są bezpośrednio z Zakładem Teorii i Historii Kultury w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych. „Laboratorium Kultury” jest czasopismem naukowym, którego tematyka dotyczy antropologicznych teorii kultury. Punktem wyjścia rozważań każdorazowo staje się postać ważna w historii nauk o kulturze. Klasycy sytuowani są w całokształcie dyscypliny, a ich osiągnięcia konfrontowane z aktualnymi teoriami. Tak pomyślane rozważania pozwalają ocenić dorobek przeszłości, jego żywotność i wartość dla aktualnie prowadzonych badań. Każdy numer czasopisma redagowany jest przez doświadczonego pracownika naukowego oraz doktoranta lub doktora z niedużym jeszcze stażem, co umożliwia cenną wymianę doświadczeń. Pośpiech nie jest tu mile widziany: pierwszy tom tworzony był ponad rok, w trakcie długich dyskusji.

„Pracownia Kultury” to bliźniacza inicjatywa tworzona w internecie i angażująca studentów i doktorantów. Niektóre z numerów są pokłosiem wyjazdów plenerowych, oprócz tekstów o charakterze naukowym i popularnonaukowym czasopismo publikuje felietony, reportaże oraz felietony fotograficzne.

Poza realizacją kolejnych projektów w ramach pracy uczelnianej dr Adam Pisarek zaangażowany jest we współpracę z Muzeum Śląskim – projekt polega na przygotowaniu wystawy antropologicznej o charakterze edukacyjnym.

– Bez względu na to, nad jakim zagadnieniem aktualnie się pochylam, wciąż pamiętam o postawie opartej na dążeniu do zrozumienia drugiej osoby i kultury, w której ta osoba żyje – podkreśla dr Pisarek. To pozwala nie poszukiwać zbyt łatwych odpowiedzi na – wydawałoby się – proste pytania.