Obchody 90. rocznicy przyłączenia części Górnego Śląska do odradzającego się państwa polskiego

Pękajcie okowy niewoli, Górny Śląsk jest wolny!

20 czerwca 1922 roku Wojsko Polskie wkroczyło do Katowic. To wydarzenie stało się motywem przewodnim uroczystości, które odbyły się 90 lat później – wpierw w historycznej Sali Sejmu Śląskiego, gdzie miała miejsce uroczysta sesja Sejmiku Województwa Śląskiego, a następnie na placu Sejmu Śląskiego w Katowicach.

W ceremonii wojskowej wziął udział prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Bronisław Komorowski
W ceremonii wojskowej wziął udział prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Bronisław Komorowski

Obrady otworzył przewodniczący Sejmiku Śląskiego Andrzej Gościniak – pamiątkową laską marszałkowską Konstantego Wolnego, pierwszego marszałka Sejmu Śląskiego. Następnie prof. zw. dr hab. Ryszard Kaczmarek, kierownik Instytutu Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej, przedstawił prezentację zatytułowaną „90 lat temu na Górnym Śląsku”. Kolejnym punktem obrad było przekazanie gościom honorowym edycji bibliofilskiej „Górny Śląsk w czerwcu 1922 roku”, wydanej przez Bibliotekę Śląską w Katowicach. W sesji uczestniczyła ówczesna prorektor UŚ ds. studenckich, promocji i współpracy z zagranicą prof. dr hab. Barbara Kożusznik, a także liczni goście, w tym m.in.: prezydent Katowic Piotr Uszok, marszałek województwa śląskiego Adam Matusiewicz, wiceminister gospodarki Tomasz Tomczykiewicz, minister edukacji narodowej Krystyna Szumilas, metropolita katowicki JE Abp Wiktor Skworc, biskup diecezji katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego ks. Tadeusz Szurman oraz były premier i były przewodniczący Parlamentu Europejskiego prof. zw. dr hab. inż. Jerzy Buzek.

Jednym z opisywanych przez historyków epizodów było rozbicie łańcucha przez powstańca-
inwalidę Juliusza Chowańca, którego słowa przytoczył artysta Teatru Śląskiego, wołając:
– Pękajcie okowy niewoli, Górny Śląsk jest wolny, armio polska, wkraczaj nań i połącz go
z Polską!
Jednym z opisywanych przez historyków epizodów było rozbicie łańcucha przez powstańca- inwalidę Juliusza Chowańca, którego słowa przytoczył artysta Teatru Śląskiego, wołając: – Pękajcie okowy niewoli, Górny Śląsk jest wolny, armio polska, wkraczaj nań i połącz go z Polską!

Głównym celem wydarzenia było uchwalenie okolicznościowej uchwały w sprawie zjednoczenia części Górnego Śląska z Polską. Przed wejściem do Sali Sejmu Śląskiego uroczyście odsłonięto również pamiątkową tablicę upamiętniającą pierwszego marszałka Sejmu Śląskiego – Konstantego Wolnego. Po sesji radni i goście przeszli na plac Sejmu Śląskiego, gdzie odbyła się ceremonia wojskowa oraz inscenizacja historyczna, ukazująca wkroczenie Wojska Polskiego do Katowic w 1922 roku (w wykonaniu artystów Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego i ułanów z Grupy Rekonstrukcyjnej z Niepołomic) oraz ceremonia wojskowa z udziałem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego. Prezydent, stojąc twarzą w stronę pomnika Wojciecha Korfantego, mówił o splątanych ścieżkach historii Śląska, podziałach narodowościowych, które odgrodziły od siebie nie tylko gminy i miasta, ale także śląskie rodziny. Oddał hołd tym, którzy jego przyszłość widzieli w granicach państwa polskiego. Apelował, by nie wracać do tamtych podziałów, ale także i do, anachronicznej jego zdaniem, koncepcji autonomii Śląska.

Inscenizacja historyczna przejścia oddziałów polskiej kawalerii pod wodzą generała Stanisława
Szeptyckiego przez bramę powitalną ustawioną na placu Sejmu Śląskiego
Inscenizacja historyczna przejścia oddziałów polskiej kawalerii pod wodzą generała Stanisława Szeptyckiego przez bramę powitalną ustawioną na placu Sejmu Śląskiego

Wśród zaproszonych gości znaleźli się przedstawiciele władz miasta i województwa, świata nauki i kultury, Kościoła, a także kombatanci. U boku prezydenta zasiedli: Elżbieta Weymanowa z domu Szeptycka, bratanica generała Stanisława Szeptyckiego, oraz wnuk (i imiennik) Konstantego Wolnego, pierwszego marszałka Sejmu Śląskiego. Uroczystości zakończyła defilada i występ Orkiestry Reprezentacyjnej Straży Granicznej. Oprawę muzyczną wydarzenia zapewnił Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”.

Autorzy: Agnieszka Sikora
Fotografie: Agnieszka Sikora