Nauka czytania w Europie

Według raportu ekspertów Komisji Europejskiej wielu Europejczyków nie radzi sobie z czytaniem. 11 lipca 2011 r. KE opublikowała nowe opracowanie, w którym przedstawiono starania państw w kwestii poprawy sprawności czytania i obszary, w których nadal występują niedociągnięcia. Z przeprowadzonych badań jednoznacznie wynika, że w wielu krajach brakuje rozwiązań skierowanych do grup, których problem ten dotyka najbardziej. Ministrowie edukacji UE wyznaczyli jako cel zmniejszenie do 2020 r. odsetka osób, które nie radzą sobie z czytaniem, z 20 proc. do poniżej 15 proc. Wprawdzie Polska znalazła się w grupie państw, które już osiągnęły ten cel, jednak w dalszym ciągu jest to tylko 15 proc. Komisarz ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży Androulla Vassiliou powiedziała, że trudno zaakceptować fakt, że tak wielu młodych ludzi w Europie nadal nie posiada podstawowych umiejętności czytania i pisania. Z tego powodu narażeni są na wykluczenie społeczne, trudności ze znalezieniem pracy i gorszą jakość życia.

Szersza współpraca – większe dotacje

Promowanie czytania wśród osób mających z tym największe trudności – to jedno z zadań strategii „Europa 2020”. Jednak cele są znacznie szersze. W ramach strategii na rzecz wzrostu zatrudnienia Komisja Europejska planuje prawie dwukrotnie zwiększyć liczbę młodych ludzi, nauczycieli i pracowników naukowych, którzy otrzymują unijne dotacje do studiów i szkoleń za granicą – z obecnych 400 tys. do prawie 800 tys. osób.

Dzięki programowi UE będzie dysponowała środkami umożliwiającymi efektywniejsze wspieranie współpracy między instytucjami edukacyjnymi a rynkiem zatrudnienia. Dałby on UE szansę udzielenia państwom członkowskim pomocy w zakresie opracowania i zastosowania skutecznej polityki edukacyjnej i reform oraz transferu innowacyjnych rozwiązań do innych państw. Komisja proponuje również opracowanie – wraz z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym – programu mającego na celu oferowanie gwarantowanych pożyczek dla studentów dziennych kierunków magisterskich za granicą. Zadaniem programu „Erasmus for Masters” byłoby wypełnienie obecnej luki w systemie wsparcia finansowego.

Program na rzecz edukacji, szkoleń i młodzieży będzie również obejmował podprogram poświęcony sportowi, koncentrujący się na zwalczaniu ponadgranicznych zagrożeń, takich jak doping, przemoc i rasizm w sporcie, a także wspieraniu dwutorowego rozwoju karier sportowców oraz organizacji działających na szczeblu lokalnym.

Jak powiedziała europejska komisarz Androulla Vassiliou, jest to jedno z kluczowych założeń leżących u podstaw znacznego wzrostu inwestycji UE w edukację, młodzież i kreatywność, zaproponowanych przez Komisję w jej planie budżetowym na lata 2014–2020. Podniesienie standardów nauczania i szkoleń oraz pomoc kadrom w nabywaniu właściwych umiejętności mają zasadnicze znaczenie dla zaspokojenia przyszłych potrzeb rynku pracy oraz dla walki z ubóstwem. Zwiększenie inwestycji w przemysł kreatywny również wpłynie na możliwości zatrudnienia w sektorze, który wytwarza 4,5 proc. europejskiego PKB i zapewnia 3,8 proc. miejsc pracy.

Komisarz Vassiliou, komentując nowy raport, zauważyła:

– Kształt tego budżetu jest wspaniałą wiadomością dla osób i organizacji działających w dziedzinie edukacji, kreatywności i innowacji. Inwestowanie w te obszary to najlepsze, co można uczynić dla rozwoju europejskich przedsiębiorstw i zwiększenia liczby miejsc pracy w przyszłości. Pragniemy zachęcić więcej osób do skorzystania z okazji do nauki, pracy lub działania w ramach wolontariatu za granicą, ponieważ tego rodzaju doświadczenia mają nieocenioną wartość dla rozwijania kwalifikacji i zwiększania szans na uzyskanie pracy. Koncentrujemy uwagę na działaniach przynoszących wartość dodaną i przyczyniających się do osiągnięcia celów strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego.

Zgodnie z wnioskiem Komisji, w ramach nowego programu na rzecz edukacji, szkoleń i młodzieży w ciągu siedmiu lat przyznane zostanie 15,2 mld EUR (wzrost o 73 proc). Oprócz podniesienia wysokości grantów na naukę i szkolenia, środki z programu przeznaczone zostaną na wsparcie modernizacji systemów edukacji, poszerzenie współpracy transgranicznej między instytucjami edukacyjnymi oraz reformy polityczne. Jest to pozycja, która w przygotowywanym budżecie wzrosła w największym stopniu, co podkreśla priorytet nadany inwestycjom w wiedzę z myślą o przyszłości Europy.

Kreatywna Europa

Nowy program „Kreatywna Europa”, który obejmie obecne programy „Kultura”, „Media” i „Media Mundus”, będzie wspierał sektor kultury i sektor kreatywny budżetem w wysokości 1,6 mld EUR (tj. wyższym o 37 proc.). Nacisk zostanie położony na pomoc organizacjom i przedsiębiorstwom, które działają na skalę międzynarodową i są silnie związane z promowaniem różnorodności kulturowej i językowej. Program „Kreatywna Europa” przyczyni się do zachowania dziedzictwa kulturowego oraz zwiększenia zasięgu dystrybucji dzieł twórczych w UE i poza nią. Komisja zaproponuje również stworzenie instrumentu finansowego, zarządzanego przez Europejski Bank Inwestycyjny, który zapewni branży kultury i branży twórczej dostęp do finansowania dłużnego i kapitałowego. Program odegra istotną rolę w stymulowaniu współpracy transgranicznej, propagując partnerskie uczenie się oraz podnosząc poziom profesjonalizmu w tych sektorach.

Europejski Instytut Innowacji i Technologii oraz działania programu „Maria Curie”, wspierające umiejętności, szkolenia i rozwój kariery naukowców, staną się częścią nowej strategii UE „Horyzont 2020” na rzecz badań i innowacji, na którą w ramach proponowanego budżetu przeznaczone zostanie 80 mld EUR (wzrost o 46 proc.). Celem tych działań jest zwiększenie konkurencyjności Europy na arenie światowej i przyczynienie się do tworzenia w przyszłości miejsc pracy i pojawiania się nowych idei.

Jesienią Komisja Europejska przedstawi szczegółowe propozycje nowych programów.

Opracowała na podstawie materiałów Komisji Europejskiej Przedstawicielstwa w Polsce Agnieszka Sikora