Rok 2011 obfituje w wiele rocznic. Jedną z nich – 120 lat od narodzin Gustawa Morcinka, pisarza i publicysty związanego ze Śląskiem, nauczyciela i posła – obchodzono na Uniwersytecie Śląskim.

Z okazji 120-lecia urodzin Gustawa Morcinka, urodzonego w Karwinie – niegdyś niezwykle popularnego, a obecnie zapomnianego – pisarza, który „Śląsk wprowadził do Polski, a Polskę przybliżył do Śląska”, odbyła się 17 i 18 stycznia na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach sesja naukowa pod auspicjami Komisji Historycznoliterackiej PAN Oddział w Katowicach i Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego Wydziału Filologicznego.

Konferencję otworzył przewodniczący Komisji Historycznoliterackiej PAN Oddział w Katowicach prof. zw. dr hab. Józef Olejniczak, zaś obrady poprowadzili: prof. dr hab. Jacek Lyszczyna, prof. zw. dr hab. Krystyna Heska-Kwaśniewicz oraz dr hab. Katarzyna Tałuć.

Podczas sesji, której formuła była bardzo szeroka, gdyż pisarstwo autora Wyrąbanego chodnika stwarza możliwość podjęcia wielu różnorodnych tematów, zebrani mogli wysłuchać referatów m.in.: prof. zw. dr hab. Krystyny Heskiej-Kwaśniewicz, prof. zw. dr. hab. Krzysztofa Kłosińskiego, prof. UŚ dr hab. Teresy Wilkoń, dr hab. Katarzyny Tałuć, dr Beaty Langer, mgr Hanny Goszyc, mgr Katarzyny Berety, mgr. Marka Mikołajca, mgr Marty Nadolnej i mgr Sylwii Gajownik. Prelegenci wyrazili pochlebne opinie na temat twórczości skoczowskiego twórcy, podkreślając zwłaszcza fakt, że wizerunek Morcinka jest dzisiaj mocno wykrzywiony i przekłamany.

Konferencja pozwoliła spojrzeć na Gustawa Morcinka jak na prawdziwego homo scriptora, któremu pisarstwo porządkowało całe życie. Podkreślano, że biografia Morcinka stanowi bardzo wyrazisty przypadek wzajemnego przenikania się życia i twórczości; nie ma miejsca na opozycję: życie-twórczość. Bogactwo wątków autobiograficznych, nieustannie obecnych w jego twórczości, było efektem wzajemnego przenikania się, które sprawiło, że życie stało się twórczością, a twórczość życiem. Pamięć autobiograficzna, o której wspomniała prof. UO dr hab. Krystyna Kossakowska- Jarosz z Uniwersytetu Opolskiego, podkreśla prawdę życia i prawdę o miłości autora do Śląska.

Uczestnicy konferencji „Gustaw Morcinek – w 120-lecie urodzin”

Celem konferencji było zdiagnozowanie zasadniczych cech prozy Gustawa Morcinka, zakres tematyczny referatów obejmował wiele aspektów i dziedzin – począwszy od analizy motywów włoskich w twórczości Gustawa Morcinka, poprzez studia o grabarzu doskonałym kopidole Joachimie Rybce i jego pogodnej samotności wobec historii i bytu, aż do prezentacji na temat skarbnika i innych duchów kopalni jako parafrazy Anioła Stróża.

Refleksje i wysiłek badawczy prelegentów skoncentrowały się wokół tematów, które pozwoliły ukazać autora Judasza z Monte Sicuro jako pisarza, pedagoga, krajoznawcę, pejzażystę, górnika i po części językoznawcę. Podczas obrad wielokrotnie podkreślano, że współczesny czytelnik może liczyć na swoisty artyzm prozy Morcinka, któremu przypisano szereg „ról”.

Sesja była okazją do poznania bogatej twórczości i życia skoczowskiego pisarza – tragicznej biografii odważnego i dobrego człowieka. Prelegenci postulowali, by – pochylając się nad twórczością Morcinka – przekraczać granicę łatwych i utartych stereotypów, w jakich często autora Wyrąbanego chodnika zamykano. Podsumowaniem konferencji stały się słowa prof. zw. dr. hab. Krzysztofa Kłosińskiego, który, koncentrując swoje wystąpienie wokół zagadnienia stylów Morcinka, stwierdził: „Gustaw Morcinek to wielki pisarz”. Wtórował mu prof. dr hab. Jacek Lyszczyna, wróżąc pisarstwu Morcinka dobrą przyszłość czytelniczą i wydawniczą.