Ideę stworzenia programu międzywydziałowych indywidualnych studiów humanistycznych rzucił prof. dr hab. Jerzy Axer i pozyskał dla niej grupę wybitnych profesorów Uniwersytetu Warszawskiego, którzy zgodzili się objąć indywidualną opieką młodych ludzi budujących swoje autorskie programy studiów.

Od lewej: prorektor ds. nauki i informatyzacji prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, dyrektor Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych prof. dr hab. Olga Wolińska, prof. dr hab. Jerzy Axer z Uniwersytetu Warszawskiego

Powstanie Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Śląskim wpisuje się w historię przeobrażeń szkolnictwa akademickiego w Polsce po roku 1989. Ówczesne zachłyśnięcie się wolnością we wszystkich dziedzinach życia społecznego nie ominęło instytucji naukowych. Mechanizmy rynkowe objęły także studia wyższe. Niezaspokojone od lat aspiracje młodzieży sprzyjały powstawaniu szkół prywatnych i uruchamianiu studiów płatnych w uczelniach państwowych. Ogromny wzrost liczby studentów na wielu kierunkach postawił środowiska naukowe w obliczu ogromnych trudności. Zaczęły studiować tłumy, a kształcenie na masową skalę nie dawało szansy na uważne rozpoznanie zdolności i zaspokojenie zainteresowań młodzieży.

Jako reakcja na masowość i uniformizację, pojawiła się idea wytyczenia ścieżki kształcenia zorientowanego na wyłuskiwanie talentów, pielęgnowanie indywidualności oraz podsycanie różnorodnych zainteresowań, ambicji i planów. Obserwacja rynku pracy uświadamiała znaczenie umiejętności elastycznego dostosowywania się do zmieniających się warunków. Kiełkowała koncepcja kształcenia liderów wyposażonych w rozległą wiedzę z więcej niż jednej dyscypliny naukowej, przygotowanych do stałego uczenia się i śmiałego podejmowania nowych wyzwań.

Ideę stworzenia programu międzywydziałowych indywidualnych studiów humanistycznych rzucił prof. dr hab. Jerzy Axer i pozyskał dla niej grupę wybitnych profesorów Uniwersytetu Warszawskiego, którzy zgodzili się objąć indywidualną opieką młodych ludzi budujących swoje autorskie programy studiów. Ścisła relacja mistrz - uczeń miała stanowić fundament studiowania w trybie MISH. Inne założenia nowego modelu, to zerwanie z regułą wyboru kierunku studiów na starcie, zapewnienie swobodnego dostępu do oferty wielu wydziałów humanistycznych, konstruowanie oryginalnych programów interdyscyplinarnych, poszerzających podstawowy kierunek o rozmaite konteksty dyscyplin pokrewnych.

Program ruszył na Uniwersytecie Warszawskim w roku akademickim 1993/94 i stał się przedmiotem żywego zainteresowania części profesury naszej Uczelni. Ówczesna prorektor ds. dydaktycznych prof. dr hab. Zofia Ratajczak, która w centrum uwagi umieściła jakość i innowacyjność kształcenia, obserwowała z wielkim zainteresowaniem doświadczenia MISH UW i przekazywała na nasz grunt wiadomości o przebiegu tego, mającego cechy eksperymentu, przedsięwzięcia. Zorganizowała też spotkanie z twórcą programu i dyrektorem MISH UW prof. dr hab. Jerzym Axerem. Po tym spotkaniu było jasne, że program cieszy się wielkim zainteresowaniem środowisk naukowych i kandydatów na studia, że stał się ożywczym fermentem przeobrażającym tradycyjny model studiowania. Prof. Zofia Ratajczak stała się entuzjastką koncepcji przeniesienia doświadczeń Uniwersytetu Warszawskiego i utworzenia MISH na Uniwersytecie Śląskim. Pozyskała dla tej idei najpierw członków Senackiej Komisji Dydaktycznej, a potem JM Rektora prof. dr. hab. Tadeusza Sławka i Senat, który w 1997 roku powołał do życia Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne na Uniwersytecie Śląskim.

Od tej decyzji minęło 10 lat. MISH przekroczył stadium eksperymentu. Posiadanie tego typu studiów jest dziś ważnym elementem autoprezentacji uczelni, a nasz MISH, utworzony jako drugi w kraju, jest dziś jednym z ośmiu. Tylko bowiem siedem uniwersytetów zdołało podjąć wysiłek utworzenia takich studiów według modelu wypracowanego w Uniwersytecie Warszawskim. Warto je tu wymienić w kolejności powstawania: Uniwersytet Śląski, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej i Uniwersytet Wrocławski. Z czasem ośrodki te poszły krok dalej, inicjując współpracę w ramach struktury międzyuczelnianej - Akademii Artes Liberales. Jesteśmy w tym elitarnym klubie.

Mury naszej Uczelni opuściło pięć roczników absolwentów MISH. Większość z nich uzyskała więcej niż jeden dyplom magisterski. Ośmiu powiększyło już grupę doktorów. Wszyscy znaleźli swoje miejsce w życiu. Utrzymują z nami kontakt, wspominają swoje studia jako niepowtarzalną przygodę, ważny czas formacji osobowości w bliskim, życzliwym kontakcie z mistrzem.

Sukces ma wielu ojców. Obchodząc dziesięciolecie działalności MISH, warto przypomnieć, że to entuzjazm prof. dr hab. Zofii Ratajczak i determinacja rektora, prof. dr. hab. Tadeusza Sławka stworzyły klimat sprzyjający powstaniu i sprawnemu funkcjonowaniu Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Śląskim. Oni pozwolili nam marzyć.