Dwukrotnie w ciągu roku przeprowadzane są przez Komitet Badań Naukowych Konkursy na najlepsze projekty badawcze. Termin zamknięcia Konkursów upływa dnia 2 stycznia i 30 lipca. W pół roku później znane są wyniki. Obecnie zbierane są wnioski do czwartego już konkursu.

Każdy naukowiec czy zespół badawczy moce wziąć udział w tej rywalizacji. Wystarczy złożyć właściwie przygotowany wniosek, by otworzyć sobie szansę na uzyskanie środków finansowych dla własnych planów badawczych przez najbliższe 1,2 lub 3 lata.

Zamierzeniem KBN jest stopniowe odchodzenie od dotowania uczelni w formie funduszy na badania własne (które też powinny być rozdzielane w drodze konkursu), a zastąpienie ich "grantami" badawczymi KBN.

Jak należy sporządzić wniosek, by spełnił on warunki formalne?

Pierwszym krokiem powinno być zaznajomienie się z instrukcją pt. "Kryteria i tryb przyznawania przez Komitet Badań Naukowych środków z budżetu państwa na finansowanie projektów badawczych (W-wa, listopad 1991) dostępną we wszystkich dziekanatach oraz w Dziale Nauki i Współpracy z Zagranicą. Następnym - zapoznanie się z trzema załącznikami, stanowiącymi wzory formularzy wniosku.

Wniosek powinien zawierać:

1. Kartę tytułową.

2. Opis projektu.

3. Życiorys naukowy.

4. Kosztorys projektu wraz z załącznikami.

5. Wykaz imienny wykonawców.

6. Listę proponowanych recenzentów.

7. Raport z prac wykonanych.

8. Wstępne sprawozdanie z nadal realizowanego projektu badawczego (warunkowo)

9. Tłumaczenie wniosku (warunkowo)

Ad.l. Karta tytułowa informuje o tytule projektu, personaliach autora, miejscu realizacji projektu, zawiera również krótkie streszczenie projektu I około 100 słów!. Karta ta jest sygnowana podpisem autora ;projektu, kierownika danej jednostki, który w ten sposób wyraża zgodę na przeprowadzenie badań w oparciu o posiadaną aparaturę w jednostce macierzystej oraz przez rektora uczelni.

Ad.2. Opis projektu powinien zwięźle przedstawiać cel i metody, jakimi autor zamierza realizować proponowany temat. Należy takie zamieścić wszelkie informacje i materiały, które umożliwiają dwóm anoni mowym recenzentom właściwą ocenę proponowanej pracy. W 1991 roku recenzowane były projekty o nakładach finansowych większych od 30 mln złotych. Ocenie podlega:

- wartość merytoryczna projektu,

- poziom naukowy zespołu,

- adekwatność wysokości nakładów do proponowanych badań.

Projekty oceniane są w skali 1 -10 punktów. Projekty, których średnia ocena wynosi 7 punktów kwalifikowane są do drugiej tury konkursu, w której to projekty oceniane są przez poszczególne sekcje. Autorzy niezakwalifikowanych projektów powiadamiani są o ocenie. Autorom projektów, których ocena jest wyższa od 6 punktów przysługuje odwołanie. Po zreferowaniu projektu przez Komisję, członkowie Komisji w tajnym głosowaniu przyznają ocenę każdemu projektowi. Ostateczna ocena jest średnią wypadkową ze średniej oceny recenzentów i średniej oceny Sekcji.

Następnie analizowany jest kosztorys projektu. Po uzgodnieniu warunków finansowania, sporządza się listy rankingowe z wszystkich Sekcji, które przekazywane są do właściwych zespołów. Zespół dzieli ocenione projekty z każdej listy rankingowej na:

- projekty ocenione pozytywnie - zakwalifikowane do finansowania,

projekty ocenione pozytywnie - nie zakwalifikowane do finansowania,

- projekty ocenione negatywnie.

Zespół przydziela również środki każdej liście rankingowej.

Projekty ocenione pozytywnie, lecz nie przyjęte do finansowania na wniosek autora mogą być umieszczone na liście rankingowej następnego konkursu. Wykaz projektów finansowanych przez KBN publikowany jest w biuletynie KBN i kserokopie tego wykazu otrzymały wydziały.

Ad.3. Życiorys naukowy powinien prezentować dorobek naukowy kierownika projektu i jego współpracowników. Temu celowi służy formularz Nr 1. Na jego odwrocie powinno się znaleźć 10 najważniejszych publikacji za ostatnie cztery lata.

Ad.4. Formularz Nr 3 służy przedstawieniu proponowanych wydatków wraz z uzasadnieniem. Kosztorysowi należy poświęcić szczególnie dużo uwagi, gdyż powinien on zawierać najistotniejsze wydatki uwzględniające:

- koszty bezpośrednie (wynagrodzenia osobowe i bezosobowe, honoraria, wynagrodzenia prowizyjne), koszty zakupu aparatury, materiałów, koszty usług obcych (w tym koszty wydania publikacji),

- inne koszty bezpośrednie (koszty podróży służbowych, organizowania i uczestnictwa w konferencjach),

- koszty pośrednie (tzw. narzut, czyli koszty jakie ponosi uczelnia w związku z realizacją projektu badawczego).

Przygotowanie pozostałych pięciu załączników nie powinno nastręczyć większych kłopotów.

W przypadku pozytywnej decyzji KBN dotyczącej finansowania konkretnej pracy badawczej, zawierana jest trójstronna umowa z kierownikiem projektu badawczego oraz uczelnią i na konto jednostki wpływają kolejne raty według przyjętego harmonogramu.

Po zakończeniu każdego etapu składane są raporty merytoryczne i finansowe. Realizacja projektu kończy się złożeniem raportu końcowego, przygotowanego na dyskietce z podaniem: wyników badań, wykazem publikacji, informacji na temat upowszechniania wyników; rozliczeniem finansowym. Raport końcowy jest recenzowany przez recenzenta wyznaczonego przez KBN.

Dane statystyczne publikowane w biuletynie KBN wskazują, że około 50% zgłaszanych projektów uzyskuje pozytywną ocenę KBN, natomiast tylko 25% jest przeznaczonych do realizacji.

Podobne wskaźniki osiągane są również w naszym uniwersytecie. 25-30% zgłaszanych projektów jest finansowanych przez Komitet.

Obecnie realizowane są 44 projekty badawcze pochodzące z naszej uczelni na ogólną sumę ponad 11 mld złotych. Są to projekty jedno-, dwu- i czteroletnie. Nakłady finansowe na jeden projekt badawczy wahają się w granicach 13-750 mln złotych. Z informacji uzyskanych w KBN wynika, że w czwartym konkursie szczególnie preferowani będą młodzi pracownicy naukowi. Największą szansę zaś będą miały projekty innowacyjne, oryginalne, jasno przedstawione - co wydaje się najbardziej oczywiste.