W kategorii samodzielny pracownik naukowy zwyciężyła prof. dr hab. Jolanta Tambor, dyrektor Szkoły Języka i Kultury Polskiej (SJiKP). W kategorii młodszy pracownik naukowy laureatką została dr Cecylia Tatoj z Zakładu Hispanistyki UŚ. Wyboru dokonała Senacka Komisja ds. Współpracy z Zagranicą w porozumieniu z JM Rektorem UŚ prof. zw. dr. hab. Wiesławem Banysiem.

Prof. dr hab. Jolanta Tambor, dyrektor Szkoły Języka i Kultury Polskiej UŚ

Pod uwagę brano zwłaszcza trzy elementy: wzrost mobilności studentów (zarówno wyjeżdżających za granicę studentów UŚ, jak i tych przyjeżdzających na UŚ z innych państw), wzrost mobilności nauczycieli akademickich (wyjazdy i przyjazdy z zagranicy w celach dydaktycznych, badawczych, szkoleniowych), udział w międzynarodowej współpracy edukacyjnej poprzez opracowywanie wspólnych programów studiów, wymiana doświadczeń i dobrych praktyk.

Prof. Jolanta Tambor zapytana o najważniejsze osiągnięcie w ciągu ostatniego roku mocno akcentuje wkład swoich koleżanek i kolegów – współpracowników ze Szkoły Języka i Kultury Polskiej, a także studentów, którzy przyjeżdżają do nas z zagranicy, jak również polskich studentów ze specjalności polonistycznej nauczanie języka polskiego wśród obcokrajowców oraz Międzynarodowych Studiów Polskich i słuchaczy Podyplomowych Studiów Kwalifikacyjnych Nauczania Kultury Polskiej i Języka Polskiego jako Obcego.

– Działań wspólnych tak wielu osób jest ogromnie dużo. Trudno wybrać te najważniejsze, bo każde sprawiło mi niezwykłą przyjemność, a tym, co najbardziej fascynuje mnie w mojej pracy, jest promowanie języka polskiego i polskiej kultury na świecie – mówi dyrektor SJiKP.

Trzeba przede wszystkim wspomnieć o otwarciu pierwszego lektoratu języka polskiego w Dżakarcie (Indonezja).

– Rok temu usłyszeliśmy o wielomiesięcznych staraniach ambasadora RP w Dżakarcie, który zabiegał o ten lektorat. Postanowiliśmy włączyć się intensywnie w to przedsięwzięcie. Zaczęło się od pism do ambasady, do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Pisałam ja, pisał rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś jako przewodniczący KRASP-u – wylicza prof. Tambor. – Po kilku miesiącach starania zaczęły przynosić widoczne efekty. Przystąpiliśmy do przygotowania lektorki, absolwentki naszych studiów podyplomowych, która mogłaby pojechać i stworzyć lektorat języka polskiego na dwóch indonezyjskich uniwersytetach. We współpracy ze Śląskim Centrum Edukacji Regionalnej, działającym przy Zespole Pieśni i Tańca „Śląsk”, wyposażyliśmy pierwszy rocznik studentów w piękne, kolorowe podręczniki do języka polskiego, wysłaliśmy także dwie asystentki – dr Agnieszkę Tambor z Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej i mgr Agatę Rudzińską ze Szkoły Języka i Kultury Polskiej – na targi edukacyjne do Dżakarty. W ramach targów 6 listopada 2015 roku nastąpiło uroczyste otwarcie lektoratu w obecności Ambasadora RP w Indonezji Tadeusza Szumowskiego. To historyczny moment. Cieszę się z tego faktu niezwykle.

Równie ważnym wydarzeniem jest przygotowane do podpisania memorandum o rozszerzeniu i intensyfikacji współpracy między Uniwersytetem Śląskim w Katowicach a Uniwersytetem Północnowschodnim w chińskim mieście Shenyang. Lektorat języka polskiego na tamtejszej uczelni udało się uruchomić w 2013 roku, a zakładał go również lektor z Uniwersytetu Śląskiego mgr Adam Antoniewicz.

– Po dwóch latach naszych wspólnych działań w czerwcu bieżącego roku podczas wizyty delegacji UŚ w Shenyang nastąpiło uroczyste otwarcie Centrum Studiów Polskich, którego dyrektorem został właśnie mgr Antoniewicz. Centrum od nowego roku akademickiego, który w Chinach rozpoczyna się w marcu, będzie prowadzić specjalność polonistyczną na tamtejszej rusycystyce, a w planach jest opracowanie programu, który dawałby studentom podwójny dyplom. Prace nad nim powinny rozpocząć się w najbliższym czasie – wyjaśnia profesor Tambor.

Rok 2015 przyniósł także serię warsztatów polonistycznych i metodycznych dla osób zainteresowanych Polską i polskością w wielu krajach świata: w Kazachstanie, Rosji, USA, Kanadzie, Brazylii, Argentynie i na Ukrainie. Udało się je zrealizować dzięki dotacji z Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

– Wykładowcy, których wysyłaliśmy za granicę, prowadzili lekcje polskiego, warsztaty metodyczne dla nauczycieli, wykłady o polskiej poezji, polskim filmie i teatrze, spotykali się z osobami polskiego pochodzenia, którzy często, jak na przykład w Brazylii czy Argentynie, byli potomkami XIX-wiecznych emigrantów. Myślę, że nie ma lepszego sposobu na promocję Polski, kultury polskiej i języka polskiego niż takie działania – przekonuje prof. Tambor.

Najważniejszym zadaniem na najbliższy rok jest według laureatki organizacja VI Światowego Kongresu Polonistów.

Uroczyste otwarcie lektoratu języka polskiego podczas Targów Edukacyjnych w Dżakarcie (6 listopada 2015) Foto: Agnieszka

– Mamy nadzieję, iż Kongres zgromadzi około 150–200 polonistów z całego świata. Spodziewamy się przyjazdu do Katowic wielu znakomitych gości: profesorów, wykładowców, lektorów, tłumaczy z Japonii, Chin, Korei Południowej, USA, Kanady, Brazylii, z całej Europy i oczywiście z Polski – wylicza zwyciężczyni konkursu.

Organizatorzy Kongresu chcą kontynuować spopularyzowany już pomysł spotkania polonistów krajowych i zagranicznych, zmieniając jednocześnie dotychczasową nazwę Kongresu Zagranicznej Polonistyki (taką nazwę nosiło pięć poprzednich kongresów) na Światowy Kongres Polonistów.

– Zmiana nazwy stanowi uznanie idei polonistyki bez granic. Chcemy, by Katowice stały się miejscem, które uczestnikom Kongresu zapadnie w pamięć na zawsze jako przestrzeń nowej, ogólnoświatowej, faktycznie zintegrowanej polonistyki – deklaruje prof. Tambor.

Uruchomione zostaną także Podyplomowe Studia Kwalifikacyjne Nauczania Kultury Polskiej i Języka Polskiego jako obcego w Irlandii. Jak zauważa polonistka, zapotrzebowanie na nauczycieli języka polskiego jest w Irlandii ogromne, co między innymi uwidacznia liczba powstałych w ostatnich latach tzw. szkół sobotnich. W efekcie fali migracyjnej w ostatnich kilku latach w tym kraju zamieszkało wiele rodzin z dziećmi w wieku szkolnym i obecnie to właśnie te dzieci stanowią sporą grupę chętnych do poznawania i doskonalenia polszczyzny. Przedstawiciele najmłodszej generacji uczestniczą w różnych formach zajęć służących utrzymaniu kontaktu z językiem polskim, podniesieniu umiejętności posługiwania się polszczyzną, ale też nierzadko w nauce języka polskiego od podstaw – tak wygląda sytuacja niektórych dzieci urodzonych w Irlandii oraz tych, które znalazły się tam we wczesnym dzieciństwie.

– Wśród nich jest wiele młodych osób, które swą przyszłość zawodową i prywatną wiążą z powrotem do kraju, planują w Polsce nawiązać kontakty zawodowe czy podjąć naukę na polskich uczelniach – stwierdza prof. Tambor i dodaje: – Nauczyciele pracujący w Irlandii w szkołach polskich oraz prowadzący kursy języka polskiego w stowarzyszeniach polonijnych muszą zatem sprostać potrzebom współczesnego ucznia, który chce w atrakcyjny i efektywny sposób uczyć się języka polskiego i równolegle poznawać polską kulturę oraz dzisiejszą Polskę.

Dlatego bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie nauczycieli. Nauczycie pracujący w Irlandii stają często przed niezwykle trudnym zadaniem prowadzenia zajęć w zróżnicowanych grupach, nie tylko ze względu na wiek uczniów, ale przede wszystkim dlatego że w jednej klasie szkolnej spotykają się przedstawiciele drugiego bądź trzeciego pokolenia emigracji, dla których polski jest językiem drugim (a zdarza się też, że jest językiem poznawanym jako obcy) oraz uczniowie, którzy stosunkowo niedawno przybyli z Polski, gdzie nierzadko rozpoczęli już naukę szkolną i język polski jest z całą pewnością ich językiem nie tylko ojczystym, ale także pierwszym. Nauczyciel języka polskiego musi zatem posiadać wielorakie kompetencje – powinien umieć uczyć języka jako ojczystego, ale także posługiwać się metodami i technikami glottodydaktycznymi. Nauczyciele powinni ponadto znać programy nauczania języka polskiego stosowane w polskich szkołach, należy bowiem liczyć się z tym, że prawdopodobnie wiele dzieci, które niedawno znalazły się wraz z rodzicami na emigracji, wkrótce wróci do Polski, ważne jest zatem, by poziom ich wiedzy i umiejętności nie był niższy od tego, który reprezentują ich rówieśnicy w Polsce.

Studia Podyplomowe organizowane w Irlandii mają między innymi przygotować nauczycieli do pracy w tak specyficznych warunkach, mają dać im wiedzę i narzędzia służące zaspokojeniu potrzeb edukacyjnych wszystkich, nawet bardzo zróżnicowanych grup uczniów. Ważnym partnerem w organizacji tych studiów jest Polsko-Irlandzkie Stowarzyszenie Edukacyjne.

– Jestem przekonana, że umiemy to robić. Przeprowadziliśmy zagraniczne edycje studiów we Włoszech, na Węgrzech, Ukrainie, Białorusi, już sześciokrotnie w Niemczech i kilkadziesiąt edycji polskich. Absolwenci tych studiów zakładają i prowadzą lektoraty w Indonezji, Chinach, Mongolii, Kazachstanie, Portugalii, USA i w wielu innych miejscach na świecie. Irlandia, ze względu na liczbę polskich dzieci i polskich szkół, jest wyzwaniem szczególnym. Ale takie wyzwania sprawiają, że nasza praca to przez cały czas także hobby i pasja. Moja na pewno – podsumowuje z uśmiechem prof. Jolanta Tambor.

Na podium konkursu znaleźli się również: wśród samodzielnych pracowników naukowych dr hab. Monika Jagielska (Wydział Prawa i Administracji) i dr hab. Henryk Gacki (Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii), a w kategorii młodszy pracownik naukowy dr Robert Radek (Wydział Nauk Społecznych) oraz dr Katarzyna Pokryszka (Wydział Prawa i Administracji).

W obu kategoriach przyznano także kilka wyróżnień. Otrzymali je prof. dr. hab. Janusz Gluza – za koordynację prestiżowych, naukowych projektów międzynarodowych realizowanych na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii; dr hab. prof. UŚ Ewa Rott- -Pietrzyk – za znaczący wkład w umiędzynarodowienie działalności dydaktycznej i naukowej Wydziału Prawa i Administracji; dr hab. Eugenia Smyrnova-Trybulska – za koordynację prestiżowych, naukowych projektów międzynarodowych realizowanych na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji (wszyscy jako samodzielni pracownicy) oraz dr Anna Bajorek – za rozwijanie intensywnej, międzynarodowej współpracy studenckiej na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii; dr Jakub Morawiec – za zainicjowanie i rozwijanie na Uniwersytecie Śląskim mobilności w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego; dr Andrzej Rabsztyn – za wyniki w zakresie wymian studentów i pracowników w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki; mgr Grzegorz Niemczuk – za wyjątkowe, międzynarodowe osiągnięcia artystyczne i promocję marki Uniwersytetu Śląskiego na świecie (wszyscy jako młodsi pracownicy).

Wszystkim nagrodzonym i wyróżnionym gratulujemy oraz życzymy dalszych sukcesów w pracy na rzecz umiędzynarodawiania Uniwersytetu Śląskiego.