Naczelną ideą powstania MCPS, które rozpoczęło działalność 19 października 2015 roku, jest namysł teoretyczny nad tym, jak gospodarka, ekologia, etyka, nowe technologie czy współczesne formy komunikowania kształtują jakość ludzkiego życia. Poruszamy się w obrębie uniwersytetu, ale bardzo zależy nam, żeby dyskusja wyszła poza dyskurs czysto akademicki – przekonuje dyrektor Centrum dr hab. Mariusz Wojewoda z Instytutu Filozofii UŚ.

Dr hab. Mariusz Wojewoda podczas otwarcia Międzynarodowego Centrum Postępu Społecznego

W bieżącym roku akademickim zaplanowano cztery spotkania, a każde ma obejmować jeden z głównych wymiarów konkretyzacji zagadnienia. Będą to kolejno obszary: globalny, europejski, narodowy oraz lokalny. Dr hab. Mariusz Wojewoda wśród istotnych tematów wymienia ideę zrównoważonego rozwoju, politykę społeczną, obietnice polityczne, sprawiedliwość społeczną, a zwłaszcza to, jak ją budować w kontekście dystrybucji dóbr.

– Chcemy się zastanowić, jak aktywizować i wydobywać osoby ze stanu biedy strukturalnej. Jak ogniskować pomoc, żeby wyciągać je ze stanu niezaradności socjalnej czy ekonomicznej – dodaje dyrektor MCPS. Ważne miejsce w debacie ma zająć również przestrzeń miejska i współczesne sposoby jej budowania wobec coraz większych oczekiwań mieszkańców względem miasta.

Wpływ na powstanie MCPS miały na pewno zmiany w sytuacji geopolitycznej, do jakich doszło na przestrzeni ostatnich lat.

– Uczelnie mają szczególne zadanie. Działalność Unii Europejskiej wymaga pewnych analiz naukowych: filozoficznych, społecznych czy politologicznych. I właśnie tutaj inicjatywa Uniwersytetu Śląskiego jest unikatowa na gruncie polskim. Z jednej strony uczelnia ma być think tankiem, który wytwarza nowe koncepcje, z drugiej dzięki powiązaniom z gospodarką i polityką regionalną Centrum będzie starało się o pewną siłę transformacyjną – uważa prof. Heinrich Badura z wiedeńskiego Bundesministerium für Wissenschaft, Forschung und Wirtschaft, jeden z inspiratorów powstania MCPS.

Aby uzyskać jak najgłębsze spektrum rozpoznań teoretycznych i jak najszersze możliwości przełożenia ich na płaszczyznę praktyczną, szukano partnerów zarówno w Polsce, jak i za granicą. Do współpracy pozyskano m.in. Fundację Bertelsmanna z siedzibą w niemieckim Gütersloh, monachijską Hanns-Seidel-Stiftung, belgijski Université Catholique de Louvain, firmę Roland Berger Strategy Consultants z siedzibą w Wiedniu czy Instytut Ivo Pilara z Zagrzebia. Powiązania te stanowią o międzynarodowym charakterze inicjatywy.

Jedną z głównych przesłanek do utworzenia MPCS był brak w Polsce doradztwa naukowego. Zdaniem prof. zw. dr. hab. Andrzeja Kiepasa, kierownika Zakładu Antropologii Filozoficznej i Filozofii Cywilizacji UŚ, brakuje w naszym kraju powiązania pomiędzy nauką, polityką a gospodarką w różnych obszarach i na różnych poziomach, np. lokalnym. Centrum powstaje więc także po to, aby zinstytucjonalizować w ten sposób pewne formy prowadzonej już z sukcesami współpracy UŚ ze środowiskiem lokalnym. Wśród szczegółowych zagadnień prof. Kiepas dużo miejsca poświęca problemowi zrównoważonego rozwoju.

– Jego ideę mamy wpisaną do konstytucji, to jeden z naszych celów, ale brakuje jak dotąd strategii państwowych i lokalnych, jak tę ideę – poprzez współdziałanie różnych resortów – wcielić w życie. Bardziej myślimy o lokalnych próbach budowania i konsolidowania różnych działań, ale być może uda nam się wypracować modele, które będą możliwe do szerszego zastosowania – prognozuje prof. Kiepas, krytycznie odnosząc się również do obecnego stanu refleksji nad jakością życia: – Jest to jeden z celów strategii, które są realizowane przez rząd Niemiec. W inny sposób próbuje się wpisywać takie cele ogólne w polskie strategie. To też był impuls, żeby zająć się tą wielowymiarową kwestią, dotykającą każdego z nas i dotyczącą fundamentalnych pytań, w tym słynnego: jak żyć?

Jak przełożyć wszystkie te zamierzenia na płaszczyznę praktyczną?

– Zapraszamy akademików i przedstawicieli świata nauki, ale nie zamykamy się na nikogo. Jeśli zaangażują się w to inne podmioty, to chciałbym się wsłuchać w to, co one mówią i jak widzą możliwości takiego działania – zapowiada dr hab. Wojewoda. – My funkcjonujemy głównie w sferze namysłu teoretycznego, ale przedstawiciele organizacji pozarządowych czy pracownicy socjalni są bliżej pewnych problemów i poprzez dialog moglibyśmy wypracować praktyczne rozwiązania.

Twórcy MCPS zamierzają publikować efekty swojej pracy, a w dalszej perspektywie również uruchomić studia podyplomowe.

– Żyjemy w strukturach, w których możliwości technologiczne systematycznie się zwiększają, a technika bardzo zmienia nasze życie. Pytanie tylko, czy refleksja humanistyczna jest w stanie za tym nadążyć? Nie chcielibyśmy, aby jedynie kwestie technicznie dominowały w oglądzie dzisiejszego świata. Chcemy więc, także w obrębie przyszłych studiów, diagnozować i nazywać te zagrożenia – podsumował dyrektor MCPS.