Konferencja pt. „Historia – teologia – tradycja” poświęcona była historykowi ks. prof. dr. hab. Józefowi Krętoszowi z okazji 65. rocznicy jego urodzin. Podczas uroczystej sesji Wielki Kanclerz Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego arcybiskup Wiktor Skworc, metropolita katowicki, wręczył Jubilatowi księgę pamiątkową. Organizatorem wydarzenia był Zakład Teologii Pastoralnej i Historii Duszpasterstwa UŚ.

Od lewej: JE Arcybiskup senior dr Damian Zimoń, ks. prof. dr hab. Józef Krętosz i JE Arcybiskup metropolita katowicki i Wielki Kanclerz Wydziału Teologicznego dr Wiktor Skworc

Wśród znakomitych gości, którzy zaszczycili spotkanie swoją obecnością, znaleźli się m.in. arcybiskup senior dr Damian Zimoń; ks. prof. zw. dr hab. Jan Kopiec, biskup diecezji gliwickiej; ks. prof. dr hab. Bernard Kołodziej TChr z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; prof. zw. dr hab. Wojciech Świątkiewicz, dyrektor Instytutu Socjologii UŚ; mgr inż. Stanisław Grossmann, prezes zarządu oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich.

– Uroczyste sesje z okazji jubileuszu uczonych i wręczanie im ksiąg pamiątkowych – przypomniał dziekan Wydziału Teologicznego ks. dr hab. Antoni Bartoszek – weszły na stałe do kanonu tradycji uczelni, jest to bowiem nie tylko wyraz szacunku, ale także forma podziękowania za wieloletnią pracę na rzecz nauki i dydaktyki.

– Finis coronat opus – powiedział w laudacji Wielki Kanclerz Wydziału Teologicznego, abp dr Wiktor Skworc – jeśli sześćdziesiąt pięć lat oznacza w karierze naukowej czy też pracy zawodowej jakiś „finis”, to ta sesja i księga pamiątkowa są ukoronowaniem całego dorobku, za który jesteśmy ogromnie wdzięczni. Do długiej listy zasług naukowych i dydaktycznych Jubilata dołączyła również działalność związana z tworzeniem Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego, a także niezwykła posługa kapłańska. Był ksiądz Józef – przypomniał Arcybiskup – profesorem, wykładowcą, ale zawsze pozostawał księdzem i duszpasterzem, i za to także serdecznie dziękujemy.

Arcybiskup senior dr Damian Zimoń w wystąpieniu zatytułowanym „Posługa kapłańska ks. prof. Józefa Krętosza w (archi) diecezji katowickiej” przedstawił biografię i czterdziestoletni dorobek Jubilata.

Ks. profesor Józef Krętosz urodził się 21 lutego 1949 roku w Bronowie koło Bielska- -Białej. Po zdaniu matury w 1967 roku (w Liceum Ogólnokształcącym im. M. Curie-Skłodowskiej w Czechowicach) podjął decyzję o wstąpieniu do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego, które wówczas mieściło się w Krakowie. W 1974 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk ówczesnego biskupa katowickiego Herberta Bednorza, dwa lata później uzyskał licencjat z teologii na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie, w 1977 roku magisterium z teologii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w 1981 roku obronił doktorat, w 1997 roku zdał kolokwium habilitacyjne, a w 2006 roku prezydent RP Lech Kaczyński nadał ks. Józefowi Krętoszowi tytuł profesora nauk humanistycznych.

Ważną rolę na drodze naukowej Jubilata odegrał biskup Herbert Bednorz, który m.in. powołał go na stanowisko wykładowcy historii Kościoła w afiliowanym do krakowskiej Papieskiej Akademii Teologicznej Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym, a nominacja w 1983 roku na kierownika Diecezjalnego Studium Pastoralnego w Katowicach afiliowanego do Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie zapewne na stałe związała ks. prof. J. Krętosza z katowickim środowiskiem akademickim. Było to niezwykłe wyzwanie, wymagające ogromnego poświęcenia i ofiarności. Jak pisze ks. dr Henryk Olszar, niewątpliwą zasługą ks. Krętosza jest opracowanie statutu Studium Pastoralnego i opublikowanie 22 kwietnia 1986 roku jego tekstu w organie urzędowym katowickiej Kurii. Dokument ten bowiem „stwarzał księżom diecezji katowickiej możliwość odbycia trzyletnich studiów specjalistycznych i uzyskania magisterium i licencjatu z teologii pastoralnej na długo przed utworzeniem Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach”.

W wystąpieniu zatytułowanym „Ks. prof. Józef Krętosz jako opiekun Diecezjalnego Studium Pastoralnego w Katowicach” prof. zw. dr hab. Wojciech Świątkiewicz podkreślił znaczącą rolę ówczesnego kierownika Studium Pastoralnego w pracach zmierzających do powołania Wydziału Teologicznego w katowickim uniwersytecie. Przyznając księdzu profesorowi tytuł patrona dobrej współpracy między Kościołem a Uniwersytetem, socjolog podkreślił niezwykłą umiejętność Jubilata zjednywania sobie ludzi oraz „dar tworzenia przestrzeni dla dobrych relacji międzyludzkich”. Ksiądz profesor J. Krętosz był członkiem oraz sekretarzem komisji do spraw przygotowania powołania Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (1998– 2002), był także redaktorem pierwszego numeru Informatora Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na rok 2001/2002. Na nowo powołanym Wydziale Teologicznym ks. prof. Józef Krętosz kierował Zakładem Teologii Pastoralnej i Historii Duszpasterstwa.

Podczas konferencji ks. prof. dr. hab. Józefowi Krętoszowi wręczono księgę jubileuszową

Początkowo obiektem prac badawczych ks. profesora Krętosza była historia Kościoła i duszpasterzy ziemi cieszyńskiej i górnośląskiej, czego przykładem może być chociażby publikacja pt. Parafia i kościół w Bronowie w latach 1877–1939 („Śląskie Studia Historyczno- Teologiczne”, 1978). Przedmiotem szczególnego zainteresowania historyka stała się jednak problematyka związana z przeszłością Kresów Wschodnich, a jej kluczowym nurtem badania dziejów lwowskiego Kościoła rzymskokatolickiego, czego efektem są obszerne publikacje na temat lwowskiej katedry i losów jej duszpasterzy (m.in. Archidiecezja Lwowska obrządku łacińskiego w okresie józefinizmu (1772–1815), Katowice 1996). O znaczeniu i rozmiarach tej pracy najlepiej świadczy list gratulacyjny arcybiskupa Mieczysława Mokrzyckiego, metropolity lwowskiego, w którym czytamy m.in.: „Kiedy w roku 1658 papież Aleksander VII nadał miastu Lwów tytuł SEMPER FIDELIS, to uhonorował nim nie tylko twórców historii, którzy dochowali wierności Kościołowi i Ojczyźnie, ale i każdego, kto w przyszłości poprzez utrwalanie wierności i prawdy wpisze się w historię tego miasta. Dzisiaj z dumą, powtarzając za papieżem Aleksandrem VII – Leopolis Semper Fidelis, myśląc o tym, co było, i o tym, co jest, wpisujemy imię Księdza Profesora w poczet wielkich miłośników Królewskiego Stołecznego Miasta Lwowa, dziękując za poświęcony dla jego historii czas, który zaowocował cennymi dla nas materiałami historycznymi, utrwalającymi wierność, jakiej w historii dochował Lwów i lwowska wspólnota Kościoła rzymskokatolickiego”.

Także wśród katowickich lwowiaków profesor Krętosz zyskał powszechną sympatię i autorytet, jak zapewnił prezes zarządu oddziału katowickiego Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich mgr inż. Stanisław Grossmann:

– Mimo braku formalnego umocowania stał się faktycznie kapelanem katowickiego Oddziału, towarzyszył nam i przewodził modlitwie na spotkaniach opłatkowych i przy „święconym”.

Świadectwem głębokiego zaangażowania był także udział księdza profesora w pracach komitetu organizacyjnego, powołanego w 2010 roku w celu upamiętnienia lwowskich profesorów zamordowanych przez hitlerowców w lipcu 1941 roku.

Wspomnieniami z lat studenckich spędzonych z Jubilatem w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim podzielił się ks. prof. dr hab. Bernard Kołodziej, przywołując niezapomnianą atmosferę towarzyszącą nie tylko sesjom egzaminacyjnym, ale także wspólnie organizowanym uroczystościom kultywującym głęboko zakorzenioną śląską tradycję. „Nasze śląskie lobby historyczne dobrze zapisało się na KUL-u” – podsumował ks. profesor B. Kołodziej.

O wkładzie śląskich historyków Kościoła w badania nad fenomenem śląskiej religijności mówił ordynariusz gliwicki ks. prof. zw. dr hab. Jan Kopiec. Ksiądz biskup podkreślił aktualność wyzwań, które stoją przed historykami, jak i konieczność stałego zgłębiania spuścizny pozostawionej przez takich księży, jak Józef Szafranek czy Norbert Bończyk, którzy wprawdzie nie byli uczonymi, ale wiedzieli, jak ów fenomen śląskiej religijności podtrzymać. Wiedza ta jest szczególnie niezbędna w czasach postępującej laicyzacji społeczeństwa. – Wiek XIX – przypomniał ksiądz biskup – jest wciąż niezgłębionym i niezastąpionym źródłem wiedzy, które może dać odpowiedź na pytanie, co należy zrobić, aby zakotwiczonego w sposób szczególny fenomenu śląskiej religijności nie zmarnować i nie zaprzepaścić. Ks. biskup profesor J. Kopiec przypomniał znaczący wkład Jubilata w działalność Sekcji Profesorów i Wykładowców Historii Kościoła na Wydziałach Teologicznych i w Seminariach Duchownych, która w bieżącym roku świętuje swoje 50-lecie.

Wśród wielu listów gratulacyjnych otwierających Księgę jubileuszową dedykowaną Księdzu Profesorowi Józefowi Krętoszowi w 65. rocznicę urodzin znajduje się również list kardynała Mariana Jaworskiego, w którym czytamy m.in.: „Ksiądz Profesor jest dla mnie wzorem człowieka skromnego, prawego, a przez swoje prace historyczne nie tylko odkrywającego zaprzepaszczone w niepamięci dzieje, ale co więcej, ukazując nasze korzenie, pogłębiał świadomość, kim jesteśmy jako naród i Kościół, i na czym dalej mamy budować”.

Uroczystość zakończyły gremialne życzenia: Ad multos annos, Księże Profesorze!