W 2006 roku minęło 30 lat od momentu powstania Zakładu Geomorfologii Krasu, utworzonego w ramach ówczesnego Instytutu Geografii na Wydziale Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. Jego twórcą był Profesor Marian Pulina (1936-2005). Profesor nie lubił laurek i rozpamiętywania przeszłości. Zawsze myślał o przyszłości, planach badawczych i kolejnych wyprawach. Dlatego o jubileuszu założonego przez siebie zespołu naukowo-dydaktycznego myślał w kategoriach szukania pomysłu na przyszłość, nowego paradygmatu badawczego.

Podejmując wyzwanie Profesora rzucone na czas jubileuszu, grono jego wychowanków i przyjaciół, przygotowało międzynarodowe sympozjum "Karst and cryokarst", w ramach 25. Szkoły Speleologicznej, która odbywała się od 19 do 26 marca br. Była ona poświęcona zagadnieniom zjawisk krasowych i jaskiniom w lodowcach. Główne sesje naukowe miały miejsce na Wydziale Nauk o Ziemi UŚ w Sosnowcu i na Uniwersytecie Wrocławskim. Były one uzupełnione sesjami terenowymi: w Podlesicach na Wyżynie Częstochowskiej oraz w Bolesławowie i Kletnie w Masywie Śnieżnika Kłodzkiego (szczegółowy program Szkoły i streszczenia prezentowanych wystąpień zamieszczone są na stronie internetowej Katedry Geomorfologii UŚ, http://geomorf.wnoz.us.edu.pl).

W Szkole wzięły udział 132 osoby, reprezentujące ośrodki naukowe z 15 krajów, w tym tak odległych zakątków, jak Kanada, Syberia czy południowe Chiny. Dzięki możliwościom lokalowym, jakie stwarza Aula Międzywydziałowa na WNoZ w Sosnowcu, sesje referatowe i posterowe były otwarte dla wszystkich pracowników naszego Uniwersytetu. Wzięło w nich udział ponad 200 osób.

25. Szkoła Speleologiczna odbywała się pod honorowym patronatem Rektorów: Uniwersytetu Śląskiego - profesora Janusza Janeczka i Uniwersytetu Wrocławskiego - profesora Leszka Pacholskiego. Zarówno w Sosnowcu, jak i we Wrocławiu Profesor Marian Pulina zostawił cząstkę siebie, rozwijając najpierw w Uniwersytecie Wrocławskim, a później Śląskim silne ośrodki badań krasowych i polarnych.

Współorganizatorem tegorocznej edycji Szkoły był Instytut Zoologiczny Uniwersytetu Wrocławskiego, a za organizację jej wrocławskiej części odpowiedzialni byli Krzysztof Stefaniak i Paweł Socha z Zakładu Paleozoologii tego Instytutu. Były ku temu szczególne powody. W niespełna trzy miesiące po śmierci Mariana Puliny zmarła Profesor Teresa Wiszniowska, wybitny paleozoolog, badacz kopalnej fauny jaskiń, kierownik wspomnianego Zakładu Paleoozologii. Była ona współzałożycielką i współorganizatorką pierwszych Szkół Speleologicznych, odbywających się w Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie oraz w Lądku Zdroju.

Międzynarodowa Szkoła Speleologiczna Uniwersytetu Śląskiego jest cyklicznie organizowaną imprezą pod auspicjami Międzynarodowej Unii Speleologicznej (UIS) afiliowanej przy UNESCO oraz Międzynarodowej Unii Geograficznej (IGU). Komisje krasu i jaskiń lodowcowych obu tych międzynarodowych gremiów miały w czasie tegorocznej edycji swoje wspólne sympozjum i były reprezentowane przez wybitnych specjalistów z całego świata. W tym miejscu warto zaznaczyć, że Profesor Marian Pulina był (w 1989 roku) współzałożycielem Komisji Jaskiń Lodowcowych i Krasu Regionów Polarnych (GLACKIPR) przy UIS, która miała w trakcie naszej Szkoły Speleologicznej osiem kolejnych sympozjów. Przed 15. laty, również w ramach Szkoły Speleologicznej, odbyło się drugie Sympozjum GLACKIPR.

Specyfiką Szkoły Speleologicznej Uniwersytetu Śląskiego, w skali międzynarodowej, jest włączenie w zakres zainteresowania naukowców zajmujących się jaskiniami i krasem, również jaskiń w lodowcach Arktyki. Profesor Marian Pulina w ciągu trzydziestoletniej pracy na Uniwersytecie Śląskim stworzył silny, jeden z pierwszych na świecie i jedyny w Europie Środkowej, ośrodek naukowo-dydaktyczny związany z badaniami krasu i jaskiń lodowcowych.

Jednym z podstawowych celów naukowych i edukacyjnych Szkoły Speleologicznej jest wymiana doświadczeń specjalistów z wielu dyscyplin naukowych związanych ze specyficznym środowiskiem jaskiń, krasu i lodowców w ośrodkach naukowych w różnych zakątkach świata oraz przekazanie tej wiedzy studentom i młodym adeptom nauki. Organizatorzy zaprosili wybitnych wykładowców speleologii, zjawisk krasowych, paleogeografii i paleozoologii, którzy 22 marca, w trakcie sesji na Wydziale Nauk o Ziemi w Sosnowcu mieli wiodące referaty. Wśród nich znalazło się wystąpienie profesora Derka C. Forda z Kanady, współautora najnowszego podręcznika akademickiego w dziedzinie speleologii i zjawisk krasowych, wydanego w lutym 2007 roku przez wydawnictwo naukowe Wiley. W trakcie Szkoły podręcznik ten został po raz pierwszy publicznie zaprezentowany. Egzemplarz z dedykacją autora trafił do Biblioteki Wydziału Nauk o Ziemi.

Z inicjatywy byłych studentów Profesora, Rada Wydziału Nauk o Ziemi i Senat Uniwersytetu Śląskiego podjęli uchwałę upamiętnienia Jego trzydziestoletniej pracy naukowej i dydaktycznej w murach Uniwersytetu Śląskiego tablicą wmurowaną w holu Katedry Geomorfologii, w budynku Wydziału w Sosnowcu. Treść inskrypcji na tablicy wykonanej z marmuru "Biała Marianna" z kamieniołomu w Stroniu Śląskim o brzmieniu: "Byłem tu M. Pulina (Pamięci Profesora Mariana Puliny - geografa (1936-2005)", będzie dobrze oddawać legendę tego charyzmatycznego naukowca i nauczyciela akademickiego.

ANDRZEJ TYC