15 grudnia Zakład Wiedzy o Teatrze Uniwersytetu Śląskiego w ramach współpracy międzyuczelnianej z Uniwersytetem Palackiego w Ołomuńcu zorganizował seminarium Punkty widzenia. Teatr i dramat w refleksji czeskich badaczy. Zaproszeni goście: prof. Jiři Stefanides, prof. Tatjana Lazorčáková, dr Jan Roubal i Pavla Bergamnová wygłosili referaty, których celem było zaprezentowanie najciekawszych zjawisk w teatrze czeskim lat 90. oraz nowych metod ich badania. Wykłady uzupełnił odczyt Karla Tabery'ego na temat Charles Pathé, pierwszy producent filmowy.

Instytut Nauk o Kulturze UŚ od wielu lat współpracuje z Uniwersytetem Palackiego. Zainteresowania naukowe pracowników Zakładu Wiedzy o Teatrze obejmują także czeską refleksję nad teatrem. Seminarium, poza ogólnym celem wyznaczonym przez tytuł konferencji, miało więc też za zadanie prezentację osiągnięć obu ośrodków.

Jiři Stefanides wygłosił referat pt. Śląsk w historii czeskiego teatru. Zarysował w nim jeden z problemów współczesnej czeskiej teatrologii: w jaki sposób podejść do dokonań teatrów, które, działając na terenie kulturowego pogranicza Czech, Polski i Niemiec, spełniały doniosłą rolę w życiu społecznym regionu, nie zawsze będąc teatrami czeskojęzycznymi. "Wywody Historii czeskiego teatru [podstawowego dzieła czeskich historyków teatru - J. M. ] - twierdzi Stefanides - koncentrują się wyłącznie na teatrze czeskojęzycznym. Śląsk natomiast był od dawien dawna regionem wielojęzykowym, wielonarodowościowym, wielokulturowym. " Ignorowanie obecności innych teatrów na Śląsku zubożałoby więc ogólny obraz tamtejszego teatru, tym bardziej że "na przedstawienia teatralne przychodzili również widzowie posługujący się innym językiem ojczystym, niż język danego przedstawienia". Stefanides proponuje więc, aby w badaniach nad teatrem "prowincji" kryterium językowe zastąpić kryterium terytorialnym, które umożliwiłoby również wzięcie pod uwagę historii publiczności teatralnej. "To właśnie ona jest jedynym nosicielem żywych, rzeczywistych funkcji teatru w regionie, które mogą zasadniczo różnić się od funkcji teatru w centrum. "
Próbę znalezienia wspólnych tendencji we współczesnej czeskiej dramaturgii podjęła Tatjana Lazorčáková w referacie Dramatyczna refleksja współczesności - kult "groteski"? W twórczości takich pisarzy, jak np. J. A. Pitínski czy Egon Tobiáš, Lazorčáková dostrzega rozbity obraz rzeczywistości lat 90: "W przypadku większości autorów spotykamy się z zabiegiem budowania ze strzępków wspomnień, informacji, wizji i reminiscencji mozaiki, która stanowi wielką metaforę błądzenia w rozbitym świecie, świecie pozbawionym stałych stosunków i sensów. " W świecie tym dominuje agresja i przemoc, a podstawowym problemem jest brak komunikacji międzyludzkiej. Do kluczowych metod i znaków opisującej ten świat dramaturgii należą: destrukcja, poszukiwanie tożsamości, ahistoryczność, groteskowość, aluzyjność, metajęzykowość i zasada gry. "Dramatopisarze lat 90. - twierdzi Lazorčáková - wyjawiają swój strach przed światem, który wyraźnie staje się dla nich zagrożeniem. (... ) Ich groteskowe szkice stanowią zapis kondycji świata na półmetku rozpadu. "

Fenomen mało znanej w Polsce generacyjnej grupy Praska Piątka omówiła na seminarium Pavla Bergamnová. Generacja ta, której nazwa pochodzi od stanowiących jej zrąb pięciu amatorskich grup teatralnych (Divadlo Sklep, Recitačni skupina Vpřed, Baletní jednotka Křeč, Pantomimcká skupina Mimóza oraz Výtvarné divadlo Kolotoč) powstała pod koniec lat 70. i po swoim rozkwicie w latach 1981-1989 przeżywa dzisiaj renesans. Twórczość artystów wchodzących w jej skład nie ogranicza się do teatru. "Teatr - dowodzi Bergamnová - stał się dla tej generacji niezbędnym miejscem spotkań i komunikacji, miejscem wzajemnej wymiany zdań, wymiany wpływów, miejscem narodzin nowego artystycznego ujmowania współczesności. " Jednak działalność jej obejmuje także architekturę, literaturę, muzykę, radio, fotografię i film. Styczne punkty wspólne poetyk poszczególnych grup Praskiej Piątki tworzą specyficzną formę czeskiego postmodernizmu, którego wyjątkowość ukształtowała się "w warunkach przymusowej izolacji od zachodnich trendów w sztuce".

Ewolucję czeskiego teatru alternatywnego przedstawił Jan Roubal w referacie Czeskie teatry studyjne po roku 1989 (na przykładzie dwu teatrów brnieńskich). Wymienione w tytule grupy to Divadlo Husa na provázku oraz HaDivadlo. Powstały one na przełomie lat 60. i 70. i realizowały szeroko pojęty program teatru alternatywnego, którego ważną częścią była walka z panującym wówczas totalitaryzmem. Roubal opisuje przemiany, jakie zaszły w obu teatrach po przełomowym roku 1989, kiedy to z jednej strony zyskały one społeczną i polityczną akceptację, z drugiej zaś - bezcelową stała się ich "doraźna" polityczna działalność. W nowej sytuacji teatry studyjne "przesunęły się z peryferii do centrum współczesnej czeskiej kultury teatralnej, a niektórych ich przedstawicieli zaakceptowano nawet w jej oficjalnym centrum". Wiążą się z tym także pewne przewartościowania w programie artystycznym, polegające m. in. na zauważalnej dominacji aspektu estetycznego nad etycznym (politycznym), rehabilitacji tekstu dramatycznego czy uniwersalizacji treści. Roubal dostrzega tutaj pewne niebezpieczeństwa, z których podstawowe opisuje jako "'niebezpieczeństwo bezpieczeństwa', czyli pułapkę stabilizacji i związany z nią proces petryfikacji, zadowolenie z samego siebie, sklerozę artystyczną, paternalizm, egocentryzm i bagatelizację impulsów innej prowieniencji oraz rezygnację z krytycznej refleksji współczesności".

Kolejnym etapem współpracy pomiędzy katowickim i ołomunieckim uniwersytetem będzie wyjazd grupy pracowników Instytutu Nauk o Kulturze do Ołomuńca. Ośrodki planują wydanie wspólnej publikacji, w której znajdą się referaty wygłoszone na obydwu seminariach.