Droga artystycznych przemian

Katarzyna Nachman, studentka V roku grafiki wydawniczej w Instytucie Sztuk Plastycznych Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, jest niezwykle pracowitą i zdolną osobą. Choć to dopiero początek jej kariery artystycznej, na swoim koncie ma już międzynarodowe osiągnięcia oraz liczne nagrody i wyróżnienia.

Katarzyna Nachman
Katarzyna Nachman

Początek studiów na kierunku edukacji artystycznej w zakresie sztuk plastycznych w Cieszynie traktowała jako czas poszukiwań. Interesowała się rysunkiem i rzeźbą, wciąż jednak nie wiedziała, w którym kierunku chciałaby pójść. Zmagania z materią i kreatywnością czasami kończyła porzuceniem tematu. Stąd też w jej piwnicy czy na strychu jest wiele niedokończonych prac. Wybór Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie i kierunku artystycznego był dla niej oczywisty. Wiedziała, że studia dadzą jej możliwość rozwoju w obszarze swoich zainteresowań. Przyszedł jednak moment załamania, kilkuletniej przerwy i niesatysfakcjonującej pracy na etacie.

– Wtedy mocno odczuwałam tęsknotę za uczelnianym gwarem, za otoczeniem ludźmi z pasjami, za rozmowami z artystami będącymi autorytetami w dziedzinie sztuki – tak wspomina ten czas Katarzyna Nachman. – Czułam też braki w warsztacie i wiedziałam, że chcę rozwijać moje umiejętności.

Dlatego też w 2015 roku rozpoczęła drugi kierunek studiów. Trafiła do zupełnie innych pracowni niż na pierwszym kierunku, a współpraca ze świetnymi prowadzącymi pozwoliła jej uwierzyć w siebie. Czas przerwy był artystce potrzebny, by wrócić do ambicji artystycznych, by stać się osobą dojrzalszą i silniejszą. Lata spędzone na uczelni dały jej nie tylko rzetelną wiedzę, ale przede wszystkim pewność tego, co robi. Nachman określa uczelnię jako „otwartą piaskownicę pełną zabawek”. Można z niej czerpać wiele dobra, w którym skrywają się doświadczenia innych, inspiracje, bogata myśl naukowa i narzędzia potrzebne do kształtowania siebie.

Momentem przełomu była współpraca z dr. hab. Sebastianem Kubicą, prof. UŚ. W pracowni plakatu studentka pierwszy raz zaczęła pracować nad taką formą artystycznego wyrazu. Nie sądziła, że właśnie plakat stanie się jej finalnym zajęciem.

– W pracowni plakatu nauczyłam się przyjmować konstruktywną krytykę i poprawiać błędy. Prof. Sebastian Kubica ma ogromną wiedzę i wieloletnie doświadczenie potwierdzone nagrodami zdobytymi na całym świecie. Cenię sobie jego żart, wrażliwość i dystans do świata, które często widoczne są na jego plakatach.

Ważną postacią dla studentki jest również dr hab. Janina Kalarus, u której pracuje nad dyplomem z grafiki warsztatowej.

– Jest nie tylko świetnym pedagogiem, ale człowiekiem otwartym na drugiego. Jej pogoda ducha i wiara w studenta są czymś, co dodaje mi otuchy w zmaganiach z różnymi przeciwnościami.

Na drodze artystycznego wzrastania Katarzyny Nachman, jak sama zaznacza, stanęło wiele ważnych postaci: wykładowców, którzy dawali nie tylko wiedzę, ale przede wszystkim cenne uwagi, i motywowali do dalszego rozwoju, pomagali oraz byli życzliwi. Nachamn wymienia tu dr. hab. Stefana Lechwara, prof. UŚ, dr. hab. Tomasza Kipkę, prof. UŚ, dr. Marcina Urbańczyka, dr Katarzynę Handzlik-Bąk, a także prof. dr. hab. Lecha Kołodziejczyka i prof. dr hab. Elżbietę Kuraj, z którymi miała krótki kontakt w pracowni malarskiej.

Granicznym momentem w karierze Katarzyny Nachman był udział w międzynarodowej wystawie plakatu ekologicznego „Ekoplakat” w 2019 roku, na którą zgłosiło się ponad 1400 artystów. Jej praca otrzymała wyróżnienie.

– Zaczęłam brać udział w wielu konkursach, głównie na plakat, ale zdarzały się wygrane w konkursach na rysunek satyryczny, pamiątkę regionalną czy nawet wiersz. Choć u mnie z pisaniem jest podobnie jak z tańcem – wiersze tworzę głównie do szuflady. Jestem chodzącym chaosem i ujście tych wszystkich emocji znajduje się właśnie w sztuce.

Nachman brała udział w wielu konkursach i wystawach pokonkursowych, z których można wymienić: Międzynarodowy Festiwal Grafiki Projektowej w Toruniu, przegląd Roller Poster pt. „Czym jest plakat?” w Szczecinie, wystawę plakatu XXIII Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Plenerowych i Ulicznych FETA, 26 Biennale Plakatu Polskiego w Katowicach i zdobycie 1. miejsca w Przeglądzie Studentów Art+ w Cieszynie.

Jednym z istotniejszych wyróżnień, które otrzymała w tamtym czasie, było wyróżnienie honorowe w International Competition of Illustration for Students w Ekwadorze (2019). Następnie otrzymała wyróżnienie honorowe w Międzynarodowym konkursie na plakat z okazji 100-lecia Polskiego Komitetu Olimpijskiego (2019) oraz wyróżnienie w Ogólnopolskim konkursie na plakat Poskromienie Cukrzycy. Jej plakat dostał się do grona finalistów Golden Turtle 2020 Desing Contest w Rosji, największego międzynarodowy projektu ekoedukacyjnego.

Czas pandemii okazał się dla artystki wyzwaniem. Pozbawiona pracy, stanęła do walki w wielu konkursach.

– Moje plakaty powstałe w 2020 roku odnoszą się głównie do bieżących wydarzeń. Jest to czas ciągłych zmian, ale i inspiracji. Plakat Strach (2020) zdobył 1. miejsce w międzynarodowym konkursie na plakat ,,Remedium” sukcesy młodych w ramach Poznań Art Week. Jest to praca pokazująca, jak trudno jest artystom w obecnych czasach. Praca Stay, która została wyróżniona w Chorzowskim PlakatFest, opowiada o tym, jak ważne jest – szczególnie teraz – dbanie o siebie.

Bardzo ważna dla studentki była również nagroda w ArtMoves 2020 w ramach 13. międzynarodowego Festiwalu Sztuki na Bilbordach w Toruniu, wyróżnienie Galerii Rusz.

– Pierwszy raz moja praca była eksponowana w takim rozmiarze. Jej tematem jest dom, który stał się dla wielu więzieniem i ograniczeniem wolności. W tym roku zaprojektowałam także ochronną maskę. Projekt zdobył 1. miejsce w kategorii profesjonalnej w międzynarodowym konkursie International Design Competition „Let them become a Fashion” w Indonezji.

Do licznych nagród i wyróżnień Katarzyny Nachman należy dodać jeszcze przyznanie jej dwóch bardzo ważnych wyróżnień: 2. miejsca za plakat Cat and Dog (2020) w ramach VIII Międzynarodowego Biennale Plakatu Społeczno- Politycznego w Oświęcimiu oraz nagrody im. prof. Józefa Hołarda ufundowanej przez Rektora Uniwersytetu Śląskiego za plakat Captivity (2020). Jednym z ostatnich sukcesów jest wyróżnienie Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w XVIII edycji konkursu na najlepszy plakat o tematyce związanej z ochroną własności intelektualnej Urzędu Patentowego RP.

Artystka pytana o plany na przyszłość mówi:

– W obecnych czasach nauczyłam się nie mieć dalekosiężnych planów. Nie zamierzam jednak zwalniać, wręcz przeciwnie – mam wiele pomysłów i jeszcze więcej marzeń. Po tym roku wiem, że nie ma takiej siły, która mogłaby mnie zatrzymać.

Autorzy: Agnieszka Niewdana
Fotografie: archiwum K. Nachman