MIŁOŚNICY STARSI OD FILII

Liczący sobie 85 lat gmach uniwersytecki w Cieszynie - Bobrku jest siedzibą kilku towarzystw. A najstarszym, bo istniejącym od 9 października 1970 roku - starszym zatem od samej Filii Uniwersytetu Śląskiego - jest Cieszyński Oddział Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego.

Działalność Towarzystwa, opierająca się - według słów jego przewodniczącego prof. dr hab. Roberta Mrózka, kierownika Zakładu Języka Polskiego w Instytucie Pedagogiki - na głębokim przekonaniu o potrzebie służenia wszystkim tym, którzy w poprawnym posługiwaniu się językiem ojczystym chcą się opierać nie tylko na intuicji, ale i na wiedzy o stałych czy innowacyjnych elementach jego wewnętrznej struktury wpisuje się bogatą kartą w długoletnie dzieje polskiego szkolnictwa nad Olzą, w dzieje uniwersyteckiego budynku.

W gronie członków stowarzyszenia obok polonistów, studentów, dziennikarzy, bibliotekarzy są muzycy, plastycy, przedstawiciele cieszyńskiego rzemiosła. Ogółem przynależność do Towarzystwa deklaruje 60 osób.

Przejawami działalności TMJP są przede wszystkim akcje odczytowe, doraźne poradnictwo językowe, publikacje prasowe o charakterze popularno-naukowym. W okresie minionego dwudziestosześciolecia zorganizowano ogółem 83 odczyty. W gronie prelegentów znaleźli się wybitni językoznawcy z naszej uczelni (prof. prof. I. Bajerowa, A. Grybosiowa, A. Kowalska, R. Mrózek, H. Synowiec, E. Polański, dr dr E. Sławkowa, Franciszek Bizoń), Uniwersytetu Jagiellońskiego i Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie (prof. prof. M. Kucała, W. Lubaś, K. Pisarkowa, S. Urbańczyk, H. Wróbel, A. Zaręba), Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu (prof. dr hab. S. Gajda) oraz Uniwersytetu Wrocławskiego (prof. dr hab. Jan Miodek).

W 1994 i 1995 roku wygłosili wykłady językoznawcy reprezentujący naukę czeską: prof. dr hab. Jan Chloupek z Uniwersytetu im. J. Masaryka w Brnie i doc. Phdr Csc. Jana Svobodova z Uniwersytetu Ostrawskiego. Zadzierzgnięciu kontaktów naukowców polskich i czeskich sprzyja powołanie w cieszyńskiej Filii w lutym 1993 roku Sekcji Historyczno-Literackiej Komisji Polsko-Czesko-Słowackiej PAN, której przewodniczy obecny Prorektor UŚ ds. Filii w Cieszynie prof. dr hab. Alojzy Kopoczek, a także podpisanie oficjalnych umów o współpracy pomiędzy uniwersytetami: cieszyńskim i ostrawskim oraz (15 maja) opawskim. Problematykę wzajemnych polsko-czeskich związków językowych podejmowano jednakże już znacznie wcześniej bo w latach 70 (by przywołać wykłady prof. Alfreda Zaręby).

Pozostałe odczyty "eksponowały wiedzę o właściwościach systemowych, zróżnicowaniu, funkcjach i rozwoju języka polskiego oraz zachodzących w nim zmianach", kilkanaście było "poświęconych zagadnieniom normatywnym oraz kulturze i polityce językowej", kilkanaście popularyzowało "problematykę onomastyczną", kilka poświęcono wybitnym językoznawcom. Znakiem nowych czasów staje się taka tematyka odczytów, jak dr Ewy Sławkowej "Język reklamy", prof. dr hab. Ireny Bajerowej "Co się obecnie zmienia w języku ogólnopolskim" czy prof. dr hab. Roberta Mrózka "Od edukacji lingwistycznej do lingwistyki edukacyjnej".

Zakres tematyczny odczytów wzbogaciły referaty sesyjne zamykające dziesięcio- i dwudziestoletni okres działalności cieszyńskiego Oddziału TMJP (grudzień 1980 i 1990). Spotkaniem z profesorem Janem Miodkiem uczczono natomiast 18 kwietnia br. 25 lecie Towarzystwa.

Znamiennym dla pracy Cieszyńskiego Oddziału jest, iż odczyty wygłaszane są także poza murami uczelni - w szkołach, Domu Narodowym, Miejskiej Bibliotece Publicznej. Więź Miłośników Języka Polskiego z regionem ujawnia się w podejmowaniu w odczytach problematyki ślązkoznawczej, z uwzględnieniem cieszyńskiej oraz w udzielanym doraźnie poradnictwie językowym (m. in. opiniowanie wniosków związanych z nazewnictwem miejskim).

Ważne są również artykuły o charakterze popularyzatorsko- interwencyjnym, ukazujące wszelkie uchybienia w tym względzie, a drukowane na łamach lokalnego tygodnika "Głosu Ziemi Cieszyńskiej".

Ten praktyczny aspekt działalności Towarzystwa, otwarcie na problemy regionu więź ze społeczeństwem Cieszyna i okolic, wydaje się szczególnie cenny.