A zatem rozpoczynamy podroz po Internecie dla bibliotekarzy. Yahoo pozwala nam wybrac z tematycznie uporzadkowanego menu zagadnienia, zwiazane z bibliotekami. Sluzby biblioteczne doceniaja znaczenie nowego narzedzia w ich pracy, jakim jest Internet. Nie moze wiec nas dziwic fakt, ze juz na samym poczatku podrozy znajdujemy ponad 100 pozycji, od ktorych mozemy rozpoczac zwiedzanie bibliotecznego Internetu. Biblioteki uniwersyteckie sa bogato reprezentowane w Internecie, a ich obecnosc nie ogranicza sie jedynie do udostepniania informacji o zbiorach za pomoca systemow bibliotecznych. Coraz czesciej bibliotekarze wykorzystuja w celu udostepniania informacji internetowy system informacyjny WWW. Jeden z wielu mozemy znalezc w Uniwersity of Virginia. Zapoznajemy sie z PACS, systemem publicznego dostrepu do skomputeryzowanych archiwow. Mozemy zwiedzic biblioteki prezydentow Stanow Zjednoczonych. Niektore z firm, produkujacych systemy biblioteczne, udostepniaja informacje o swoich produktach w sieci. Biblioteki kojarza sie nam przede wszystkim z ksiazkami, ktorych w Internecie mozna znalezc wiele. Ksiazki jednak nie wyczerpuja zagadnien zwiazanych z bibliotekami. Istnieje cala dziedzina nauki zwiazana z udostepnianiem informacji. Biblioteki w Internecie nie koncza sie wszak na instytucjach scisle naukowych. Coraz wiecej bibliotek publicznych dostepnych jest przez siec lub tez oferuje uslugi sieciowe swoim klientom.

System informacyjny University of Virginia pokazuje nam, ze zbiory biblioteczne wzbogacily sie wlasnie o czteromilionowy wolumin, ktorym jest zbior poezji Rity Dove "Lady Freedom Among US". Biblioteka udostepnia cztery elektroniczne centra informacji gromadzace obrazy cyfrowe, tekst elektroniczny, zasoby multimedialne i dane dotyczace nauk spolecznych.

Centrum obrazow cyfrowych umozliwia dostep do archiwum obrazow w celu wykorzystania ich w nauczaniu i badaniach spolecznych. Obrazy moga byc wykorzystane podczas uniwersyteckich wykladow. Istnieja tez elektroniczne wystawy. Jedna z nich jest "Sztuka Afryki: Estetyka i znaczenie". Niedlugo w Internecie zostanie udostepniona kolejna: "Sztuka afrykanskiej maski".

Centrum elektronicznego tekstu jest dostepnym w sieci archiwum tysiecy dokumentow. Elektroniczne wersje tekstow drukowanych sa zasobem, ktory znajduje coraz wieksze zastosowanie w nauczaniu i studiowaniu. Mozna je latwo przeszukiwac i analizowac. University of Virginia udostepnia m. in. oksfordzki slownik jezyka angielskiego, rozne wersje dziel Szekspira czy tez baze danych o angielskiej poezji.

Centrum zasobow multimedialnych oferuje tworzace sie dopiero projekty. Znajdujemy wsrod nich domy, ogrody i obrazy Pompei oraz podrecznik przezycia w laboratorium.

Centrum danych w zakresie nauk spolecznych jest rozwijajacym sie zasobem, przeznaczonym dla studentow i badaczy uzywajacych skomputeryzowanej informacji o naukach spolecznych i geografii. Znajdujemy tam m. in. dokument, umozliwiajacy interakcyjne tworzenie map geograficznych.

PACS to projekt, umozliwiajacy publiczny dostep do skomputeryzowanych archiwow. W jego ramach publikowane sa w sieci przeglady informacji, pomagajace bibliotekarzom w codziennej pracy. Najnowszy numer tego wydawnictwa przynosi informacje o sposobie wykorzystania WWW dla zapewnienia dostepu do dokumentow, przechowywanych w standardzie SGML. Mozemy tez zapoznac sie z systemem OPAC przedstawionym z punktu widzenia uzytkownika. Publikacje PACS moga byc rowniez dostarczane subskrybentom za posrednictwem poczty elektronicznej.

Zasoby bibliotek gromadzacych materialy zwiazane z takimi prezydentami Stanow Zjednoczonych, jak Franklin D. Roosevelt, Gerald R. Ford, Jimmy Carter, John F. Kennedy, Lyndon B. Johnson, Richard Nixon i Ronald Reagan dostepne sa w Internecie. Latwo mozna dowiedziec sie, gdzie mozna znalezc teksty z wypowiedziami prezydentow czy tez przedstawiajace ich materialy audiowizualne.

Innovative Interfaces Inc. i VTLS Inc to dwie firmy, ktore szeroko informuja w Internecie o swoich produktach. II udostepnia liste bibliotek, w ktorych zainstalowane jest ponad kilkadziesiat wyprodukowanych przez nia systemow. VTLS prezentuje dokument, za pomoca ktorego mozna przegladac katalogi bibliotek za pomoca programu Mosaic, dzialajacego w systemie WWW. W jej serwerze WWW znajdujemy dokladny opis proponowanych przez firme rozwiazan bibliotecznych systemow informacyjnych.

Alex jest katalogiem ponad 1800 ksiazek, dostepnych w Internecie. Sa wsrod nich takie pozycje, jak "Podroze Guliwera" Jonathana Swifta czy Koran, a takze "Pamietniki Sherlocka Holmesa" Arthura Conan Doyle'a i wiele innych. Istnieje w Internecie wystawa ksiazek, zakazanych w roznych okresach historycznych i w roznych krajach przez cenzure, poczawszy od "Pamietnikow Fanny Hill" Johna Clelanda a skonczywszy na "Dekameronie" Boccaccia. Znajdujemy tez ponad 250 pozycji, zwiazanych z wydawcami i sprzedawcami ksiazek, ktorzy prezentuja w sieci swoja bogata oferte wydawnicza.

Nauka o informacji to m. in. narzedzia bibliograficzne, biblioteki cyfrowe, zastosowania technologii informacyjnej. Obserwujemy ostatnio eksplozje informacji dostepnych w sieciach komputerowych. Zadaniem projektu "Cyfrowe Biblioteki", realizowanego na uniwersytecie w Stanford, jest zaprojektowanie i wdrozenie nowych technologii w celu utworzenia jednolitej, zintegrowanej i uniwersalnej biblioteki, zlozonej z wielu roznych zasobow, poczawszy od informacji udostepnianych przez indywidualne osoby az do zbiorow gromadzonych przez profesjonalne biblioteki i zasoby danych udostepniane przez uczonych. Realizacja tego projektu ma pomoc zwyklemu uzytkownikowi sieci komputerowych w znajdowaniu i pozyskiwaniu interesujacych go informacji, co w dzisiejszym stanie Internetu (olbrzymia ilosc informacji i brak efektywnych narzedzi ich wyszukiwania powoduje wrazenie chaosu i zagubienia w przestrzeni informacyjnej) wydaje sie byc zagadnieniem pierwszoplanowym.

Biblioteka publiczna w Palo Alto oferuje informacje o swych zasobach czytelnikom w roznych grupach wiekowych i o roznych zainteresowaniach. Otwarty w 1940 roku oddzial dla dzieci w wieku od narodzin do 6 lat udostepnia ksiazki, plyty, kasety magnetofonowe, kasety wideo, czasopisma, a takze literature dla rodzicow i wychowawcow. Biblioteki wykorzystuja Internet nie tylko w celu informowania o swych zasobach. Coraz wiecej tych placowek udostepnia zasoby Internetu, jesli tak to mozna nazwac, czytelnikom. Jest wsrod nich m. in. pierwsza na swiecie biblioteka, ktora udostepnila Internet klientom - publiczna biblioteka w Seattle. Nie udostepnia ona co prawda indywidualnych kont gosciom, ale dostep do Internetu mozliwy jest za pomoca terminali znajdujacych sie w bibliotece. Korzystanie z Internetu jest rowniez mozliwe w domu poprzez polaczenia modemowe z domowego komputera.

Piec indeksow umozliwia rozpoczecie kolejnych poszukiwan w swiecie Internetu dla bibliotekarzy. Jednym z nich jest indeks wirtualnej biblioteki WWW, przynoszacy nam ponad 100 nowych pozycji, od ktorych mozna ponownie zaczac eksploracje Internetu. Pozwolcie jednak, Drodzy Czytelnicy, ze pozostawie Wam te przyjemnosc. Konczymy wycieczke dla bibliotekarzy. Za miesiac kolejna. Kto tym razem zostanie zaproszony, dowiecie sie przy nastepnym spotkaniu.

Maciej UHLIG (muhlig@us.edu.pl)