Od początków lat 80-tych na Wydziale Nauk o Ziemi UŚ są organizowane Wystawy i Giełdy Minerałów i Skamieniałości. Idea organizacji takich imprez wyszła od studentów, członków Koła Naukowego Geologów. Początkowo organizowana była tylko jesienna wystawa i giełda. Po kilku giełdach na przełomie lat 1980/90, widząc duże zainteresowanie tą imprezą postanowiono zorganizować podobną imprezę wiosną (koniec marca). W ten sposób w marcu bieżącego roku odbyła się już kolejna dwudziesta trzecia taka impreza.

Od samego początku organizatorami giełd był Wydział Nauk o Ziemi UŚ oraz Oddział Górnośląski Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi.

Sięgając myślami do pierwszych giełd nasuwa się refleksja, że jeszcze w latach osiemdziesiątych wystawcy, którzy przywozili do Sosnowca swoje kolekcje w znacznej części rekrutowali się z amatorów przygód i kolekcjonerów, poszukujących ciekawych minerałów i skał w nieznanych i dzikich zakątkach rejonu sudeckiego w szczególności w Karkonoszach, Górach Sowich, Rudawach Janowickich czy Górach Kaczawskich. Skamieniałości były pozyskiwane głównie w Górach Świętokrzyskich na jurze krakowsko-częstochowskiej oraz w obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego.

Wśród grona zapaleńców gromadzących swoje kolekcje mineralogiczne była także spora grupa pracowników i studentów Wydziału Nauk o Ziemi UŚ. Bardzo popularne były wówczas wyjazdy do pobliskich kopalń cynku i ołowiu, soli na Kujawach, niklu w Szklarach czy siarki w okolicach Tarnobrzegu. Równie często studenci organizowali wyjazdy do miejsc w których można było bez problemu znaleźć ładne agaty (Nowy Kościół, Płuczki czy Lubiechowa w Sudetach), w kamieniołomach granitu w Strzegomiu poszukiwano z powodzeniem wielu ciekawych minerałów, a pracujący tam skalnicy niejednokrotnie lekką ręką rozdawali (w szczególności studentkom) piękne moriony, ametysty, epidoty i wiele innych ciekawych minerałów spotykanych w tym unikalnym miejscu.

Plony tych wyjazdów były prezentowane na wystawach, wymieniano je na inne minerały, a także przy odrobinie szczęścia mogły stanowić ekwiwalent równoważący koszty poniesione na zorganizowanie wypraw. Studenci interesujący się minerałami i geologią zaczęli myśleć także o wyjazdach zagranicznych, podczas których mogliby zebrać minerały i poznać obszary szczególnie interesujące pod względem geologicznym. W latach 80-tych i na początku lat 90-tych zorganizowano wiele wypraw naukowo-poznawczych między innymi na Półwysep Kola, na Ural, w góry Kaukazu, na Słowację do Bułgarii, Rumunii, Turcji. Niektórzy tak rozbudowali swoje kolekcje, że z powodzeniem mogli udać się z nimi na międzynarodowe renomowane wystawy i giełdy w Monachium, Paryżu, Pradze, Turynie i Antwerpii.

Wystawcy na naszych imprezach przyjeżdżali nie tylko z Polski, pojawiało się wielu wystawców z Czech, Słowacji, Rosji, Niemiec oraz okazjonalnie z Holandii, Szwecji, Austrii, Włoch, Węgier, Jugosławii, USA. Obecnie wielu kolekcjonerów, aby zamortyzować wysokie koszty poszukiwania minerałów, dojazdów na giełdy oferuje biżuterię, wyroby ze srebra, bursztynu czy wstępnie obrobione minerały. Niektórzy z wystawców zdecydowali się na rozszerzenie działalności i zarejestrowali firmy zajmujące się dystrybucją minerałów. Jednak aby działalność ta mogła przynieść spodziewany dochód to jak wszędzie konieczne jest zainwestowanie w surowce ich własnoręczna obróbka, znajomość rozpoznawania minerałów oraz wyczucie właściwej wartości drogich kamieni szlachetnych i rzadkich minerałów.

W ostatnich latach polskie giełdy cieszą się nieco mniejszym zainteresowaniem wystawców z zagranicy ponieważ nastąpiła znaczna unifikacja cen i nabywane u nas okazy nie są już tak tanie. Dodatkowo przepisy celne niektórych krajów nie zezwalają na ich wywóz. Poza tym wiele ciekawych stanowisk mineralogicznych z których pochodziły unikalne zespoły minerałów uległo likwidacji przykładowo odkrywkowe kopalnie siarki w okolicach Tarnobrzegu, kopalnia niklu w Szklarach. W niektórych miejscach coraz rzadziej spotyka się ciekawe minerały. Strzegomskie kamieniołomy już nie dostarczają tak unikalnych jak kiedyś minerałów, w złożach miedzi jest coraz mniej zielonych i miodowych gipsów, także ładne kryształy soli z Kłodawy czy Bochni są już dużą rzadkością.

Rola naszych wystaw polega jednak także na zapoznaniu szerokiej publiczności z bogactwem świata minerałów i skamieniałości. Zainteresowani mogą nabyć interesujące ich minerały i to nie tylko z Polski, ale także z wielu zakątków świata. Można kupić brazylijskie ametysty, meksykańskie piryty, malachity z Zairu, rubiny z Tajlandii czy meteoryty pochodzące z różnych krajów. Ważnym aspektem organizowanych giełd jest prezentacja Wydziału szczególnie potencjalnym studentom zainteresowanym studiowaniem geologii lub geografii.

W trakcie pierwszego dnia giełdy o godzinie 1800 organizowana jest zawsze sesja popularnonaukowa poświęcona zagadnieniom mineralogii, gemmologii i paleontologii. Sesja jest adresowana do wszystkich sympatyków nauk o Ziemi. Ciekawe bogato ilustrowane referaty wygłaszają zaproszeni goście, pracownicy naukowi naszej Uczelni oraz innych ośrodków naukowych.

Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do uczestnictwa w sesjach popularnonaukowych i giełdach minerałów.