21 kwietnia podczas GeoPikniku na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu zainaugurowano pierwszą w Polsce stację czytania krajobrazu. Składa się ona z panoramicznych plansz opisujących strukturę i fizjonomię krajobrazu widocznego z dachu tzw. Żylety – czyli budynku WNP – oraz szklanych tafli służących do przedstawienia zróżnicowanych metod obserwacyjnych i interpretacyjnych widocznej panoramy.

Stacja czytania krajobrazu na Wydziale Nauk Przyrodniczych w Sosnowcu

Kierowniczką zespołu badań krajobrazu jest dr hab. Urszula Myga-Piątek, prof. UŚ, a do grona współpracowników należą dr inż. Anna Żemła-Siesicka, dr Katarzyna Pukowiec-Kurda, dr Michał Sobala i dr hab. Jerzy Nita.

– Wydział Nauk Przyrodniczych, najwyższy budynek nauk przyrodniczych w Polsce, ma potencjał, który w końcu wykorzystaliśmy. Na jego dachu stworzyliśmy stację czytania krajobrazu. To miejsce, w którym będą się odbywały analizy interpretacji krajobrazu, począwszy od analiz historycznych – mówiła liderka przedsięwzięcia, dr hab. Urszula Myga-Piątek, prof. UŚ. – Krajobraz staje się coraz ważniejszym tematem, który odnajduje swoje miejsce w dialogu społecznym i prawnym. Nasza stacja dopiero powstaje. Docelowo chcemy ją rozbudować i włączyć w europejską sieć obserwatoriów krajobrazowych, które z powodzeniem funkcjonują np. we Francji, Włoszech, Hiszpanii czy Portugalii.

Stacja czytania krajobrazu składa się nie tylko z ekspozycji na dachu budynku, lecz także z laboratorium. Profesjonalna pracownia do analiz krajobrazu przeznaczona jest do prowadzenia specjalizacji wydziałowych, takich jak geograficzne systemy informacyjne GIS, teledetekcja, zastosowania geodezji czy monitoring zmian krajobrazu doskonalący swe kompetencje w zakresie nowoczesnej kartografii. Kolejnym krokiem, który inicjatorzy chcą poczynić w rozbudowie stacji, będzie wyposażenie jej w kamery sferyczne. Dzięki nim transmisja obrazu online będzie możliwa w całym paśmie widoczności. Uzupełniona o odpowiedni komentarz słowny, będzie mogła służyć zarówno mieszkańcom regionu, jak i osobom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

– Zagłębie Dąbrowskie i Górny Śląsk są regionami, które przeżywają obecnie żywiołową transformację przestrzenną – mówi dr hab. Agata Daszkowska-Golec, prof. UŚ, prodziekan ds. promocji badań i umiędzynarodowienia WNP. – Nasz region potrzebuje doskonale wykształconych specjalistów z zakresu wieloaspektowych analiz krajobrazowych. Projektując inwestycję, pracownicy zespołu badań krajobrazu wykorzystali walory architektoniczne budynku wydziału (blisko 100 m wysokości względnej i otwarcia widokowe na 4 strony świata) dla stworzenia unikatowego produktu dydaktycznego naszego uniwersytetu i wzmocnienia jego nowoczesnego potencjału. Liczymy, że stacja czytania krajobrazu stanie się także atrakcją turystyczną.

– Cieszy nas to, że temat krajobrazu jest coraz częściej poruszany – mówi dr inż. Anna Żemła-Siesicka, członkini zespołu. – W Polsce jest to dziedzina, która przez wielu jest odkrywana dopiero podczas studiów. We Francji nauczanie elementów krajobrazu i jego odczytywania jest wdrażane już od wczesnych lat szkolnych. Tamtejsza edukacja jest już na dosyć zaawansowanym poziomie. Dzieci na każdym poziomie edukacji są w stanie czytać i analizować krajobraz: rozkładają go na poszczególne elementy, opisują je pod względem kompozycyjnym, wizualnym itd. Potrzeba uczenia i uświadamiania społeczeństwa były jednymi z elementów, które skłoniły nas do stworzenia sosnowieckiej stacji. Pragniemy, by ludzie zaczęli postrzgać krajobraz inaczej, nie tylko pod względem pragmatyzmu, ale przede wszystkim, by umieli dostrzegać jego piękno.