Wielka litera w tytule nie jest taktyką grzecznościową. Nie jest przypadkową literówką ani przejawem powszechnej maniery ortograficznej łączącej się z rozchwianiem kompetencji językowej użytkowników. Nie wynika też z beztroskiego traktowania litery jako znaku graficznego o funkcji zdobniczej. Tytułowy Student od 15 lat towarzyszy naszemu życiu uniwersyteckiemu. To stojący na terenie katowickiego kampusu przed budynkiem rektoratu Pomnik Studenta Uniwersytetu Śląskiego zaprojektowany przez prof. Jerzego Fobera i prof. Andrzeja Szarka, odsłonięty 24 czerwca 2008 roku. Czy przechodząc obok, patrzymy na niego i go widzimy, czy mijamy, pogrążeni w myślach istotnych, by użyć ulubionego chyba słowa Witkacego, albo i mniej istotnych, przyzwyczajeni do stojącej „od zawsze” postaci z brązu?

Student, członek wspólnoty uniwersyteckiej, w formie pomnikowej jest dwumetrowym, bosonogim młodzieńcem z nagim, muskularnym torsem (to nawiązanie do przedstawiania młodych mężczyzn w czasach greckiego antyku), ale w dżinsach (ten kultowy typ spodni może jest formą dialogu współczesności z tradycją sięgającą czasów starożytnych?) i w czterokątnym birecie konotującym bycie w świecie akademickim.

Biret to nie to samo, co tradycyjna codzienna czapka studencka, która w burzliwym wieku XX doświadczała różnych losów: po odzyskaniu niepodległości była symbolem polskości, tuż po okrutnej drugiej wojnie światowej wyrażała dumę z bycia studentem, potem wyszła ze studenckiej mody, by w czasie marca 1968 roku być noszona jako wyraz buntu. Atrybut tożsamości i przynależności grupowej zniknął potem na długo. Powraca jednak w gorących momentach politycznych i na uroczystościach akademickich jako element tradycji w stroju studenta.

Birety, w Europie noszone od XIII wieku, w Polsce od wieku XV, stanowią część oficjalnego stroju kilku grup, w tym uczonych i absolwentów wyższych uczelni. Zwyczaj rzucania ich w górę na uroczystości wręczania dyplomów ukończenia studiów dobrze zadomowił się także w Polsce. To dla dotychczasowego studenta symbol przejścia, początku nowego życia z zachowaniem w pamięci wartości akademickich. Biret na głowie naszego Studenta ma zatem funkcję motywacyjną: dąż do celu!

Demokratyczne dżinsy i elitarny biret symbiotycznie łączą różne światy: nowoczesność i tradycję, przekroczenie granicy między młodzieżowością a dorosłością. Tak odziany Student staje się figurą osoby integralnej – jedności psychofizycznej, świadomej swojej tożsamości, obywatela Ziemi. To współczesny kuros, uśmiechający się empatycznie do świata, w który wkracza, i dobrze myślący o dotychczasowym życiu, łączący z szacunkiem wartości nauki i tężyzny fizycznej. Mens sana in corpore sano.

Nieco starszy od katowickiego jest Student warszawski (poufale nazywany: S-ławek, rocznik 2003) autorstwa Andrzeja Renesa, siedzący swobodnie, w nieformalnej pozie na ławce na terenie centralnego kampusu Uniwersytetu Warszawskiego. Nieformalna jest też jego stylizacja: emblematyczny dla młodego pokolenia T-shirt, obcisłe spodnie, dopasowana marynarka, no i dziurawy but – może to aluzja do popularnej swego czasu piosenki Andrzeja Rosiewicza: „Student żebrak, ale pan, często żyje ponad stan”, a nawet do obrazu warszawskich studentów uwiecznionych w Lalce Bolesława Prusa? Student ze stolicy ma krótko obcięte włosy, podczas gdy włosy katowickiego – zgodnie z kanonicznym wzorcem kurosa – falują, spływając swobodnie na ramiona. Znakami tego pierwszego są: odłożona na bok zamknięta książka-skrytka z wystającą kartką, zwinięta gazeta, łacińskie sentencje, zgodnie z autorskim zamysłem wyryte na ławce przez wandali erudytów.

Rzeźby trwają w przestrzeni uniwersyteckiej, mają atrybuty przypisujące je do grupy studenckiej i są depozytariuszami etosu człowieka uniwersytetu. Obie rzeźby są intencjonalnie w jakieś części żartami, zachęcają do intelektualnej zabawy. Łączy się w nich powaga z ludycznością.

Oba pomniki mają postaci młodych mężczyzn.

Być może w myślowym i emocjonalnym klimacie różnorodności i inkluzywności przyszła pora na umieszczenie w naszym uniwersum Akademii kolejnych rzeźb w pełni oddających szerokie spektrum osób współtworzących środowisko studenckie?