Tegoroczna edycja jednej z największych popularnonaukowych imprez w Polsce i w Europie ponownie okazała się rekordowa pod względem uczestników i proponowanych atrakcji. W trwającym od 3 do 5 grudnia 2022 roku 6. Śląskim Festiwalu Nauki KATOWICE wzięło udział 55 tys. osób. Blisko 2000 naukowców i popularyzatorów nauki, w tym 127 gości specjalnych, dzieliło się swoją wiedzą na 17 scenach w 6 strefach poświęconych wybranym dziedzinom wiedzy.

Gala otwarcia 6. Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE w chorzowskim Planetarium – Śląskim Parku Nauki, seans „Explore”

Kosmiczna inauguracja

Szóstą odsłonę festiwalu zainaugurowano 3 grudnia w Planetarium – Śląskim Parku Nauki. Galę otwarcia prowadził Jarosław Juszkiewicz, rzecznik prasowy Planetarium oraz ambasador ŚFN. Wydarzenie uświetnił występ artystyczny pt. „Dwie strony zwierciadła”, za którego oprawę muzyczną odpowiadał Paweł Płoskoń – jedyny w kraju nauczyciel gry na lirze korbowej. Rektor Uniwersytetu Śląskiego i dyrektor generalny Śląskiego Festiwalu Nauki prof. dr hab. Ryszard Koziołek podczas spektaklu wystąpił w roli lektora.

Głównym wydarzeniem tego dnia była debata pt. „Jak badania kosmosu mogą przyczynić się do poprawy warunków życia na Ziemi?”, którą prowadził filozof przyrody, dziennikarz naukowy oraz ambasador ŚFN dr Łukasz Lamża. Jego rozmówcami byli dr hab. Agata Daszkowska- -Golec, prof. UŚ oraz prof. dr hab. Piotr Skubała z Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ, a także goście specjalni 6. ŚFN KATOWICE: prof. Grzegorz Wrochna – prezes Polskiej Agencji Kosmicznej, prof. Mark McCaughrean – astrofizyk i doradca ds. nauki i eksploracji w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) oraz dr Sławosz Uznański z Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN) i astronauta korpusu rezerwowego ESA.

6. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE odwiedziło kilkadziesiąt tysięcy zwiedzających

Nauka kształtująca codzienność

Po ubiegłorocznym udanym eksperymencie, jakim okazało się Miasto Nauki nad Rawą, czyli plenerowa edycja ŚFN, festiwal powrócił do Międzynarodowego Centrum Kongresowego w Katowicach, w którym odbyły się poprzednie jego odsłony. Przez dwa dni – 4 i 5 grudnia – uczestnicy mieli okazję wziąć udział w licznych wykładach, pokazach, warsztatach oraz wystawach z wszystkich dziedzin wiedzy.

Festiwalową przestrzeń podzielono na 6 stref poświęconych przyrodzie, technice, naukom humanistyczno- -społecznym, naukom ścisłym, medycynie i zdrowiu oraz sztuce. Przygotowane zostały również strefy specjalne. Jedna z nich dotyczyła węgla – tak ważnego dla człowieka pierwiastka i surowca, który w przeszłości Górnego Śląska odegrał szczególną rolę. Dziś transformacja Katowic polega na czerpaniu z wieloletniej tradycji i historii regionu przemysłowego, lecz przede wszystkim na wdrażaniu ekologicznych rozwiązań, bezpiecznych dla mieszkańców i środowiska.

W ramach 6. ŚFN odbyło się wiele pokazów i eksperymentów

6. Śląski Festiwal Nauki wpisuje się również w przygotowania do obchodów Europejskiego Miasta Nauki 2024 (prestiżowy tytuł przyznano Katowicom w grudniu 2021 roku). Wieloletnia organizacja festiwalu w tym mieście istotnie przyczyniła się do otrzymania przez nie tego wyróżnienia. Jednym z gości 6. ŚFN był Lucien Geelhoed z Uniwersytetu w Lejdzie – miejscowości, która uzyskała tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2022. Holender podzielił się doświadczeniami w organizowaniu obchodów tego ważnego wydarzenia, które mogą się okazać szczególnie przydatne dla stolicy województwa śląskiego. W ramach ŚFN odbył się również konkurs „Młodzi budują Miasto Nauki”, czyli inicjatywa mająca na celu zaangażowanie uczniów szkół ponadpodstawowych w poszukiwanie rozwiązań problemów z pięciu obszarów istotnych dla współczesnych społeczności: klimatu i środowiska, zdrowia i jakości życia, przemysłów przyszłości, dziedzictwa przemysłowego i kulturowego oraz innowacji społecznych. W konkursie udział wzięło 28 osób.

Gościem specjalnym festiwalu był dr Sławosz Uznański z Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN) i astronauta korpusu rezerwowego Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA)

Wyjątkowi goście specjalni

Jak co roku uczestnicy Śląskiego Festiwalu Nauki mieli okazję wysłuchać wystąpień licznych znamienitych gości ze świata nauki. Przedstawiciele wszystkich dyscyplin naukowych z kraju i zagranicy chętnie dzielili się wiedzą podczas wykładów, pokazów i warsztatów lub biorąc udział w rozmowach z publicznością na dwóch Przystankach Nauka – imienia Marii Skłodowskiej-Curie oraz Alberta Einsteina.

Odwiedzający 6. ŚFN KATOWICE mogli spotkać się m.in. z dr. Sławoszem Uznańskim – wybranym do korpusu rezerwowego astronautów Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), pracującego obecnie w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN); lekarką Jolantą Wadowską-Król, która w 2021 roku otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego – jej nieugięta postawa przyczyniła się do poprawy zdrowia tysięcy szopienickich dzieci zagrożonych ołowicą; Fransem Timmermansem – pierwszym wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej.

Naukę w niekonwencjonalny, lecz szczególnie atrakcyjny sposób, popularyzowali dwaj zagraniczni goście specjalni – Jon Chase oraz David Price. Pierwszy z nich jest pracującym na Uniwersytecie w Lejdzie popularyzatorem nauki, który poprzez rap przybliża wiedzę o kosmosie, zjawiskach atmosferycznych czy pierwiastkach. Z kolei David Price to brytyjski naukowiec plenerowy oraz ambasador ŚFN, który poprzez liczne kreatywne pokazy wyjaśnia ludziom naturę różnych procesów zachodzących w przyrodzie.

Na stanowiskach pokazowych prezentowano, jak działają najnowocześniejsze urządzenia badawcze

Nagrody POP Science i OFF Science

Podczas każdego Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE organizowane są konkursy POP Science i OFF Science. Pierwszy z nich nagradza popularyzatorów nauki w pięciu kategoriach. Tegorocznymi laureatami zostali: Dawid Łasiński prowadzący kanał Pan Belfer – wideoblog; „Nauka o klimacie” – strona lub blog; Katarzyna Głuch-Juszkiewicz prowadząca audycję i podcast „Nauka każdego dnia” – podcast lub audycja radiowa; dr hab. n. med. Krzysztof Nowosielski, prof. Śląskiego Uniwersytetu Medycznego – myśl globalnie, działaj lokalnie – środowisko akademickie oraz Michał Szydłowski, który ukończył Politechnikę Śląską – myśl globalnie, działaj lokalnie – mieszkańcy województwa śląskiego.

W ramach wydarzenia odbył się spektakl Matka Boska Szopienicka poświęcony działalności lekarki Jolanty Wadowskiej-Król

Drugi z konkursów, czyli OFF Science, promuje społeczną kreatywność i innowacyjność. Spośród 11 zgłoszeń wyłoniono wynalazki, których twórcy otrzymali wyróżnienia w trzech kategoriach. Nagrodę Komisji Konkursowej wręczono za terapeutyczne urządzenia interaktywne Julii Nowak, Dorianowi Markusikowi, Karolowi Wilkowi, Martynie Kramarz oraz Szymonowi Hudziakowi. Nagroda Internautów przypadła Kamilowi Machurze, Erykowi Kampce i Denisowi Niebiałkowi za projekt Breath Detect Vest. Nagrodę Publiczności Festiwalowej przyznano Magdalenie Michnie-Czyrwik za Stoisko do hydroterapii.

Kolejny rekord

Rok 2022 ponownie okazał się przełomowy dla Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE pod względem liczby odwiedzających, gości specjalnych, proponowanych atrakcji oraz osób zaangażowanych w organizację wydarzenia. Spośród wszystkich 55 tys. uczestników aż 48 tys. osobiście przyszło do Międzynarodowego Centrum Kongresowego w Katowicach, gdzie przez dwa dni – 4 i 5 grudnia – odbywał się festiwal. Pozostałe 7 tys. osób oglądało transmisje online z trzech scen: głównej, węgla oraz sceny ambasadora ŚFN dr. Tomasza Rożka „Nauka. To Lubię!”.

Gość specjalny 6. ŚFN prof. Mark McCaughrean, astrofizyk i doradca ds. nauki i eksploracji w Europejskiej Agencji Kosmicznej

Niemal 2200 wystawców przygotowało stoiska, na których pokazywali uczestnikom różne obiekty oraz przeprowadzali eksperymenty. Na terenie ŚFN można było obejrzeć łazik marsjański, zajrzeć do Mobilnego Planetarium, założyć gogle VR czy pozwolić pająkowi spacerować po własnej ręce. 504 prelegentów wraz ze 127 gośćmi specjalnymi występowało na 17 scenach w 6 strefach wiedzy. Podczas wykładów odwiedzający mieli okazję dowiedzieć się czegoś o kosmosie, ewolucji życia, historii średniowiecza, zdrowym odżywianiu czy tego, jak projektować gry komputerowe. Liczne warsztaty pozwalały sprawdzić swoją wiedzę w praktyce.

W sumie aż 3500 osób odpowiadało za organizację wydarzenia, w tym za zespół informacyjny, obsługę techniczną i ochronę. W 6. ŚFN było zaangażowanych również 320 wolontariuszy.

6. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE został zorganizowany przez Uniwersytet Śląski w Katowicach (lider i pomysłodawca przedsięwzięcia), Miasto Katowice (miasto gospodarz wydarzenia), Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego i Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię (współgospodarze), a także Politechnikę Śląską, Śląski Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Politechnikę Częstochowską, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Akademię Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Akademię Techniczno-Humanistyczną w Bielsku-Białej i Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach.