29 listopada 2022 roku światowej sławy specjalista z zakresu biologii matematycznej, który wniósł ogromny wkład w rozwój badań interdyscyplinarnych łączących matematykę, fizykę, biologię i medycynę – profesor Michael C. Mackey został uhonorowany najwyższą godnością akademicką, tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Ceremonia w formule hybrydowej odbyła się w auli im. Kazimierza Lepszego podczas uroczystego posiedzenia Senatu Uniwersytetu Śląskiego.

Wystąpienie doktora honorowego prof. Michaela C. Mackeya (online)

Przedstawiając sylwetkę profesora, przewodzący ceremonii rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Ryszard Koziołek akcentował nie tylko wybitne zasługi na niwie naukowej.

– Pan profesor dzięki swojej wiedzy i mądrości, postawie szacunku i zrozumienia wobec innych, a także umiłowaniu matematyki – królowej nauk – wpisuje się w najlepsze tradycje uniwersytetów, (…) jest także człowiekiem o szerokich horyzontach umysłu, uznanym ekspertem, krytycznym badaczem, ale nade wszystko jest człowiekiem prawdziwie mądrym, twórczym, pracowitym i rozważnym. W środowisku akademickim potrzeba nauczycieli, których studenci i naukowcy będą mogli naśladować. W Osobie Laureata widzimy taki wzorzec i cieszymy się, że Uniwersytet Śląski powiększy grono swoich doktorów honoris causa o człowieka, który dla wspólnoty akademickiej może być autorytetem naukowym i moralnym – podkreślił rektor.

Michael C. Mackey urodził się 16 listopada 1942 roku w środkowej części Stanów Zjednoczonych Ameryki, w Kansas. Jako szesnastolatek rozpoczął studia matematyczne w tamtejszym uniwersytecie, uzyskując w 1963 roku tytuł licencjata. Następnie przeniósł się do Seattle, gdzie na Wydziale Fizjologii na Uniwersytecie Waszyngtońskim podjął studia drugiego stopnia. W 1968 roku uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Excitable membrane models: Statistical mechanical analysis of current electric field relationships, której promotorem był J. Walter Woodbury. Po krótkim czasie pracy jako biofizyk w National Institute of Health w Maryland i odbyciu służby wojskowej w 1971 roku przeprowadził się do Kanady, aby podjąć pracę na Wydziale Medycznym Uniwersytetu McGilla w Montrealu. Pracował w Zakładzie Fizjologii jako adiunkt (1971–1975), profesor nadzwyczajny (1975–1982), profesor (1982–2015). W 2001 roku został mianowany na stanowisko Joseph Morley Drake Professor of Physiology, a obecnie zajmuje je jako emerytowany pracownik.

W 1999 roku prof. Michael C. Mackey otrzymał zaszczytny tytuł Fellow of the Royal Society of Canada (FRSC). Jest też doktorem honoris causa l’Universite Claude Bernard Lyon 1 oraz laureatem prestiżowej nagrody rządu kanadyjskiego Queen Elizabeth II Diamond Jubilee Medal. Jest autorem lub współautorem 7 książek, redaktorem 2 tomów oraz autorem lub współautorem 370 artykułów naukowych. Łączna liczba cytowań jego tekstów według Google Scholar wynosi 20913, a h-index – 61.

Ceremonia nadania tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego prof. Michaelowi C. Mackeyowi odbyła się 29 listopada 2022 roku w auli Kazimierza Lepszego w rektoracie UŚ

Michael C. Mackey wniósł znaczący wkład w rozwój biologii matematycznej. Od początku swojej kariery naukowej prowadzi interdyscyplinarne badania łączące matematykę, fizykę, medycynę i biologię. W 1977 roku wspólnie z Leonem Glassem opublikował przełomowy artykuł w periodyku „Science” zatytułowany Oscillation and Chaos in Physiological Control Systems (Oscylacja i chaos w układach kontroli fizjologicznej). W opracowaniu tym podnosił dwie główne kwestie. Po pierwsze, systemy biologiczne rzadko zachowują swój stan, istotna jest zatem analiza matematyczna ich dynamiki. Po drugie, z powodu opóźnienia występującego w układach kontroli fizjologicznej w systemach biologicznych spodziewać się należy oscylacji. Artykuł przygotował grunt pod rozwój dziedziny biologii matematycznej i jest on najliczniej cytowany (4386 razy).

W 1988 roku założył Centrum Dynamiki Nieliniowej w Fizjologii i Medycynie (CND) na Uniwersytecie McGilla i pełnił w nim funkcję dyrektora do 2009 roku, kiedy to przekształcił go w nowy ośrodek – Centrum Matematyki Stosowanej w Naukach o Życiu i Medycynie (CAMBAM). Piastował stanowisko prezesa Canadian Society of Theoretical Biology (1984–1988) i Society for Mathematical Biology (2009–2011). Biomatematyk współpracował z naukowcami z wielu krajów i był profesorem wizytującym na wielu uniwersytetach. W Europie najczęściej gości na Uniwersytecie w Oksfordzie, Uniwersytecie w Bremie i Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

Współpraca naukowa między Michaelem C. Mackeyem i grupą biomatematyczną na Uniwersytecie Śląskim rozpoczęła się w 1977 roku, a współpraca z prof. Andrzejem Lasotą zaowocowała publikacją powszechnie znanej, cenionej i cytowanej monografii Chaos, Fractals and Noise: Stochastic Aspects of Dynamics. Wyniki wspólnych badań zostały opublikowane w ponad 25 pracach badawczych i 4 książkach.

Promotor prof. dr hab. Ryszard Rudnicki z Instytutu Matematycznego PAN w Warszawie nazwał prof. Michaela C. Mackeya w laudacji wielkim przyjacielem Uniwersytetu Śląskiego, który w prowadzonych badaniach naukowych przypomina uczonych epoki renesansu. Wprawdzie jego główne wyniki naukowe dotyczą biologii matematycznej, ale – jak podkreślał laudator – to zaledwie fragment szerokich zainteresowań biomatematyka, który pasjonuje się również zagadnieniami matematycznej teorii chaosu, teorią operatorów, równaniami różniczkowymi i fizyką statystyczną.

– Bardzo szerokiej tematyki dotyczą prace Profesora z zakresu biologii matematycznej. Rozpoczynał od zagadnień związanych z transportem jonów w błonach komórkowych, a następnie zajmował się modelowaniem różnorodnych procesów fizjologicznych, chorobami układu krwiotwórczego, sieciami neuronowymi i ekspresją genów – dowodził prof. Ryszard Rudnicki.

Laudator przypomniał trwałe związki prof. Michaela C. Mackeya z Uniwersytetem Śląskim, szczególnie z profesorem Andrzejem Lasotą, kierownikiem Zakładu Biomatematyki. Początki tej współpracy zainspirowane były badaniami nad działaniem układu krwiotwórczego i chorób hemolitycznych prowadzonymi przez lekarkę hematolożkę z Akademii Medycznej w Krakowie i fizyczkę dr hab. Marię Ważewską-Czyżewską, córkę wybitnego polskiego matematyka Tadeusza Ważewskiego, nauczyciela i mistrza Andrzeja Lasoty. Efektem współpracy hematolożki z prof. Andrzejem Lasotą było opracowanie matematycznego modelu reprodukcji czerwonych ciałek krwi, a także adioizotopowej metody oceny kinetyki erytronu.

O twórczych kontaktach biomatematyków z Katowic i z Montrealu pisze także w swojej recenzji prof. dr hab. Tomasz Szarek z Politechniki Gdańskiej oraz IM PAN.

– Profesor Mackey znalazł w osobie Lasoty bratnią duszę, jeśli idzie o zainteresowania badawcze; częste wizyty w Katowicach zaowocowały znakomitymi opracowaniami Ceremonia nadania tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego prof. Michaelowi C. Mackeyowi odbyła się 29 listopada 2022 roku w auli Kazimierza Lepszego w rektoracie UŚ | fot. Małgorzata Dymowska naukowymi i monografią. (…). W szczególności udało się kanadyjskiemu uczonemu (wspólnie z M. Ważewską-Czyżewską i A. Lasotą) teoretycznie uzasadnić sukcesy doktor Marii Ważewskiej-Czyżewskiej odniesione w terapii pacjentów cierpiących na pewne typy anemii polekowych. Ten wynik to doskonały przykład tego, czym winna być autentyczna matematyka stosowana. Musi ona dotykać konkretnych i realnych problemów, a nie być tylko matematyczną analizą sztucznie stworzonych i odległych od rzeczywistości modeli – argumentował recenzent.

Tradycją ceremonii honorowych doktoratów na Uniwersytecie Śląskim jest obdarowywanie nowych członków akademickiej społeczności pamiątkowymi dziełami artystów. Tym razem był to zbiór niezwykłych ekslibrisów autorstwa wybitnego grafika cyfrowego dr. hab. Krzysztofa Bąka, prof. UŚ (dziekana Wydziału Sztuki i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego) obrazujących dokonania naukowe biomatematyka.

Profesor Michael C. Mackey, dziękując za uhonorowanie go najwyższą godnością Uniwersytetu Śląskiego, przyznał, że śląska wszechnica i kontakty z jej uczonymi odegrały w jego życiu bardzo ważną rolę.

– Wyróżnienie takie jak to, które dzisiaj od was dostaję, nigdy nie jest jedynie skutkiem własnych osiągnięć, ale raczej wynikiem skomplikowanej sieci przyjaźni i współpracy. Ja sam zaciągnąłem dług wdzięczności u wielu współpracowników, studentów i kolegów tutaj, w Katowicach. Po raz pierwszy przyjechałem tu w 1977 roku w efekcie przypadkowego spotkania z profesorem Lasotą. To spotkanie zapoczątkowało wieloletnią bliską relację z profesorem, jego studentami i współpracownikami oraz jego rodziną. Za to wszystko jestem głęboko wdzięczny – zakończył doktor honoris causa.