Pragniemy Państwa serdecznie zaprosić do odwiedzania naszej strony na łamach „Gazety Uniwersyteckiej UŚ”. Comiesięcznym felietonom będzie towarzyszyć hasło Co z tą Ziemią?, gdyż sytuacja naszej planety budzi w nas ogromny niepokój. Nie jesteśmy w tym odosobnieni: rosnąca liczba naukowców, polityków, autorytetów moralnych i zwykłych ludzi podkreśla, że znajdujemy się w sytuacji kryzysu, a nawet katastrofy środowiskowej.

Dr Ryszard Kulik i prof. dr hab. Piotr Skubała

Już od niemal 30 lat obserwujemy stan przyrody, śledzimy los istot pozaludzkich oraz podejmujemy różnorodne działania, aby przyroda nie ulegała dalszej degradacji. W ramach prowadzonej przez nas edukacji ekologicznej przekonujemy, abyśmy wreszcie zaczęli podejmować właściwe działania dla dobra planety. Jesteśmy częścią ogromnego ruchu ludzi, którym na sercu leży dobrostan przyrody i człowieka. Ze smutkiem odnotowujemy jednak, że los roślin, zwierząt, innych form życia oraz ludzi jest dzisiaj znacznie bardziej zagrożony niż w przeszłości. Nasza planeta zachowuje się jak zainfekowany organizm – każdy składnik biosfery ulega destrukcji i dzieje się to coraz szybciej. Naukowcy jednoznacznie dowodzą, że kryzys środowiskowy i klimatyczny przyjął charakter globalny.

W styczniu 2021 roku w czasopiśmie „Frontiers in Conservation Science” ukazał się raport grupy 17 wybitnych ekologów z USA, Australii i Meksyku, w którym kreślą perspektywę ponurej przyszłości Ziemi i ludzkości. Autorzy zebrali wyniki około 150 szczegółowych badań na temat stanu planety. Zwracają uwagę, że kluczowe kwestie środowiskowe, takie jak utrata bioróżnorodności, zmiany klimatyczne, a także przeludnienie i nadmierna konsumpcja, w połączeniu z ignorancją i bezczynnością doprowadzają świat do klęski. Skala obecnych zagrożeń dla biosfery i wszystkich jej form życia – w tym ludzkości – jest w rzeczywistości tak wielka, że nie do ogarnięcia nawet przez ekspertów w swoich dziedzinach. Tym bardziej nie mogą jej pojąć zwykli „zjadacze chleba”. Powoduje to niestety nieuprawniony optymizm i przeświadczenie, że jakoś to będzie. Nigdzie, w żadnym kraju nie istnieje system społeczno-polityczny, który mógłby adekwatnie odpowiedzieć na powyższe zagrożenia. Tragiczna sytuacja nakłada na naukowców niezwykłą odpowiedzialność za dotarcie z przesłaniem o stanie biosfery do rządów, biznesu i opinii publicznej. Chodzi o przekonanie nas wszystkich do koniecznych działań, które dałyby szansę na zrównoważoną przyszłość. Autorzy podkreślają, że ich przesłanie do decydentów nie jest wezwaniem do poddania się, ale ma dostarczyć światowym przywódcom realistycznego zimnego prysznica, który jest dzisiaj niezbędny, jeżeli chcemy uniknąć mrocznej przyszłości.

W sposób niezwykle trafny skomentował powyższy artykuł rektor UŚ prof. Ryszard Koziołek. Podkreślił, że mając na względzie naszą bezsilność w radzeniu sobie z kryzysem planetarnym, wszyscy naukowcy „w każdej dyscyplinie zajmującej się przyszłością biosfery i dobrobytem człowieka” mają obowiązek i odpowiedzialność przekazywać społeczeństwu wiedzę o stanie świata. Musi bowiem nastąpić wstrząs poznawczy, choćby po to, aby zadziałał ludzki egoizm gatunkowy. Tą wypowiedzią otworzył w styczniu 2021 roku Wykład Mistrzów „Zróbmy dobry klimat. Natura i klimat”, wydarzenie zorganizowane przez Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną UŚ.

Każdego miesiąca zamierzamy poświęcić uwagę jednej z bolączek naszej planety, prezentować najnowsze doniesienia ze świata nauki, dzielić się refleksją nad przyczynami, objawami i skutkami niepokojących zjawisk. Nie zamierzamy jednak Państwa straszyć, ale przede wszystkim proponować rozwiązania, dawać nadzieję, mobilizować do koniecznej naprawy naszego wciąż pięknego świata. Uważamy, że potrzebne jest dopuszczenie do siebie niepokojących informacji, doświadczenie lęku o przyszłość z jednoczesnym wskazaniem, co możemy zrobić, by przeciwdziałać zagrożeniu. Przed nami największe wyzwanie w historii ludzkości. Ciągle jest szansa, że mu podołamy.

Zapraszamy także na spotkania Klubu Myśli Ekologicznej, podczas których rozmawiamy o ekologii i tematach pokrewnych z osobami znanymi w świecie kultury i sztuki, polityki, mediów, nauki. Info: www.klubmysliekologicznej.org.