Zasadniczym celem konferencji, którą zorganizował Instytut Socjologii UŚ, była prezentacja i promocja książki wydanej przez międzynarodowy zespół naukowców wchodzących w skład projektu badawczego Visegrad Standard Grant The economic awareness of the young generation of Visegrad countries. A comparative analysis. Nosząca ten sam tytuł publikacja zawiera teksty socjologów z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, czeskiego Uniwersytetu Ostrawskiego, węgierskiego Szent István University w Gödöllő oraz słowackiego Uniwersytetu Konstantyna Filozofa w Nitrze. Spotkanie było także okazją do wymiany poglądów w ramach szerszego grona osób – obejmującego zarówno niepowiązanych z projektem naukowców, władz lokalnych, jak też przedstawicieli lokalnego biznesu.

Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego prof. dr hab. Urszula Swadźba

Panel poświęcony prezentacji wyników projektu badawczego poprzedzony został wystąpieniami zaproszonych gości, uznanych badaczy z zakresu socjologii pracy. Prelegentami tej części konferencji byli: prof. zw. dr hab. Danuta Walczak-Duraj (Uniwersytet Łódzki), prof. zw. dr hab. Felicjan Bylok (Politechnika Częstochowska) oraz prof. UŁ Jolanta Grotowska-Leder (Uniwersytet Łódzki).

Obrady plenarne rozpoczęła przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego prof. dr hab. Urszula Swadźba, która odniosła się do problemu relacji między zagadnieniami rozwoju gospodarczego oraz świadomości ekonomicznej. Analiza współczesnych procesów globalnych prowadzi do wniosku, że istnieje wzajemne oddziaływanie między rozpatrywanymi aspektami. Tym samym kwestia świadomości staje się jednym z kluczowych czynników, które należy brać pod uwagę, opisując sytuację gospodarczą państw Grupy Wyszehradzkiej. Z jednej strony zmagają się one z postsocjalistyczną przeszłością, z drugiej – dzięki funkcjonowaniu w strukturach Unii Europejskiej przed państwami V4 otwierają się nowe możliwości rozwoju ekonomicznego.

Kilka przesłanek skłoniło zespół badawczy, aby zagadnienie świadomości ekonomicznej odnieść do polskiego, czeskiego, słowackiego i węgierskiego młodego pokolenia. Generacja współczesnych dwudziestolatków przyszła na świat po dokonaniu się w regionie politycznych, ekonomicznych i kulturowych przemian. Właściwe dla ich losu są zarówno dostęp do wielu możliwości rozwoju, jak i narażenie na doświadczenie prekaryzacji zatrudnienia – stwierdziła prof. U. Swadźba.

Współczesne ujęcia świadomości społecznej wiążą to zagadnienie z kwestiami wartości, idei, postaw bądź przekonań. Dlatego też opracowany przez zespół naukowców operacyjny model świadomości ekonomicznej składał się z sześciu komponentów: 1) wiedzy ekonomicznej; 2) systemu wartości i aspiracji ekonomicznych; 3) pracy i przedsiębiorczości; 4) wartości pieniędzy i gospodarowania; 5) postaw wobec bogactwa i biedy; 6) konsumpcji.

Z kolei prof. Nicole Horáková Hirschlerová (Uniwersytet Ostrawski) w swoim wystąpieniu podkreśliła, iż studenci z uwzględnionych krajów w bardzo podobny sposób odnoszą się do wybranych wartości. Powtarzającą się opinią było przyznawanie najważniejszego znaczenia zdrowiu oraz rodzinie, a najmniejszego religijności.

Kolejni referenci – prof. Csaba Bálint Illés oraz prof. Anna Dunay (Szent István University) – wykazali, że polscy reprezentanci młodzieży studiującej w najbardziej optymistyczny sposób oceniają dane im warunki rozwoju i przedsiębiorczości. Jednocześnie relatywnie najczęściej przyznawali się oni do chęci otwarcia własnej działalności gospodarczej. Okazało się ponadto, że czescy studenci najrzadziej odnosili się pozytywnie do tezy głoszącej, że nierówności ekonomiczne są niezbędnym aspektem rozwoju ekonomicznego.

Przedstawicielki Uniwersytetu Konstantyna Filozofa w Nitrze, dr Monika Štrbová oraz dr Viera Zozuľaková, przedstawiły wyniki badań, które wskazują na to, że studenci z państw V4 przejawiają powściągliwą postawę wobec pieniędzy – nie przyznają im dominującej roli w życiu, lecz zarazem doceniają oszczędzanie. O powszechności doświadczenia pracy wśród studentów, a zarazem jej małej zbieżności z kierunkiem edukacji, mówili dr Monika Żak i dr Rafał Cekiera (Uniwersytet Śląski).

W konferencji wzięło udział 35 referentów (w tym 8 z ośrodków zagranicznych) i ponad 60 słuchaczy.