Od 2 do 14 grudnia w Katowicach odbywał się szczyt klimatyczny ONZ (COP24), najważniejsze globalne forum poświęcone światowej polityce klimatycznej

Uniwersytet Śląski dla klimatu

W ramach zorganizowanego w Katowicach szczytu poświęconego zmianom klimatu odbyła się 24. Konferencja Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP24) wraz z 14. sesją Spotkania Stron Protokołu z Kioto (CMP 14). W spotkaniach uczestniczyło 28 tysięcy osób, w tym reprezentanci państw, szefowie rządów, ministrowie, a także przedstawiciele biznesu, środowisk naukowych oraz organizacji pozarządowych. Globalnemu forum towarzyszyły liczne wydarzenia, organizowane również na terenie kampusu Uniwersytetu Śląskiego.

Uczestnicy sympozjum pt. „Advancing Law & Governance Contributions to Climate Action
under the Paris Agreement”, które odbyło się 7 grudnia na Wydziale Prawa i Administracji UŚ
Uczestnicy sympozjum pt. „Advancing Law & Governance Contributions to Climate Action under the Paris Agreement”, które odbyło się 7 grudnia na Wydziale Prawa i Administracji UŚ

Od 29 listopada do 1 grudnia na Wydziale Nauk Społecznych odbywał się 14. młodzieżowy szczyt klimatyczny – Conference of Youth (COY14). Konferencja COY miała służyć wymianie doświadczeń, budowie sieci kontaktów, tworzeniu kreatywnych rozwiązań oraz zdobywaniu innowacyjnej wiedzy. Program spotkania obejmował sesje merytoryczne, panele dyskusyjne oraz warsztaty. Uczestnicy omawiali kluczowe problemy polityki klimatycznej zarówno w wymiarze regionalnym, jak i globalnym, a w sesji podsumowującej udział wzięli: przewodnicząca zgromadzenia ogólnego ONZ María Fernanda Espinosa, sekretarz wykonawcza UNFCCC Patricia Espinosa oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska Michał Kurtyka – pełniący funkcję prezydenta COP24.

Tuż przez rozpoczęciem szczytu klimatycznego, 30 listopada, na Wydziale Teologicznym odbyła się konferencja pt. „W trosce o wspólny dom: chrześcijanin na drogach ekologii”. W programie wydarzenia znalazła się sesja plenarna poświęcona zagadnieniom związanym m.in. z porozumieniem paryskim, szczytem klimatycznym COP24 w Katowicach oraz nauczaniem Kościoła w kontekście ochrony środowiska naturalnego na Górnym Śląsku. Uczestnicy mogli wziąć udział w dyskusjach prowadzonych w ramach sesji panelowej dotyczącej duchowości, edukacji czy ascezy ekologicznej, a także w czterech panelach specjalistycznych. Organizatorami wydarzenia byli Wydział Teologiczny UŚ oraz Fundacja Renovabis.

W harmonogramie spotkań towarzyszących szczytowi klimatycznemu znalazły się konferencje, sympozja oraz spotkania poświęcone polityce klimatycznej, które odbywały się od 6 do 13 grudnia na terenie Uniwersytetu Śląskiego.

6 grudnia na Wydziale Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu zorganizowano sesję popularnonaukową „W cieniu szczytu COP24 – w centrum polarnym”. Uczestników spotkania przywitał przewodniczący Centrum Studiów Polarnych prof. zw. dr hab. Jacek Jania, który wygłosił prelekcję pt. „Jak lodowce Arktyki reagują na zmiany klimatu”. Kolejni prelegenci opowiadali o badaniach polarnych, pracach i planach Centrum Studiów Polarnych oraz programie EduArcitic.

Jednym z wydarzeń współorganizowanych przez Uniwersytet Śląski, które odbyło się 7 grudnia na Wydziale Prawa i Administracji UŚ, był Dzień Prawa dla Ochrony Klimatu i Zarządzania Klimatem 2018 (Advancing Law & Governance Contributions to Climate Action under the Paris Agreement), sympozjum, w którym udział wzięli światowej sławy przedstawiciele nauki oraz instytucji międzynarodowych działających na rzecz ochrony klimatu. Celem spotkania była dyskusja nad zapewnieniem synergii na rzecz budowania potencjału i współpracy w obszarze badań nad zmianami klimatu, wymiana wiedzy, pomysłów, doświadczeń pomiędzy specjalistami reprezentującymi różne dziedziny prawa oraz zarządzania.

Patricia Espinosa, sekretarz wykonawcza
UNFCCC, podczas sympozjum „Safeguarding
our Climate, Advancing our Society”, które
odbyło się 10 grudnia na Wydziale Prawa
i Administracji
Patricia Espinosa, sekretarz wykonawcza UNFCCC, podczas sympozjum „Safeguarding our Climate, Advancing our Society”, które odbyło się 10 grudnia na Wydziale Prawa i Administracji

10 grudnia również na Wydziale Prawa i Administracji UŚ, odbyło się seminarium „Safeguarding our Climate, Advancing our Society” organizowane przez Polską Akademię Nauk, Papieską Akademię Nauk oraz Krajowe Centrum Badań Naukowych (CNRS). W programie seminarium znalazły się panel dyskusyjny, a także trzy sesje tematyczne poświęcone m.in. wynikom najnowszych badań dotyczących zmian klimatycznych oraz wyzwaniom wynikającym z tych przemian w wymiarze technologicznym, ekonomicznym i społecznym. Jednym z prelegentów był prof. zw. dr hab. Jacek Jania z Wydziału Nauk o Ziemi UŚ, przewodniczący Centrum Studiów Polarnych (CSP).

Jedną z inicjatyw towarzyszących katowickiemu szczytowi klimatycznemu był 4 per 1000 Initiative Day, zorganizowany przez 4 per 1000 Initiative: Soils for Food Security and Climate we współpracy z Uniwersytetem Śląskim. Program wydarzenia obejmował sesję otwierającą, trzecie forum partnerów Inicjatywy połączone z sesjami plenarnymi i pracą w grupach roboczych, a także czwarte posiedzenie konsorcjum Inicjatywy. Spotkanie było okazją do podzielenia się doświadczeniami oraz określenia strategii na nadchodzące lata. Międzynarodowa inicjatywa „4 per 1000” została zapoczątkowana w 2015 roku podczas COP21. Zrzesza podmioty z sektora publicznego oraz prywatnego i zachęca do wspierania działań lub programów badawczych mających na celu ochronę gleb. Umożliwia także członkom dzielenie się najlepszymi praktykami. Organizacja angażuje się w wielostronne działania na rzecz lepszego zarządzania węglem w glebie w celu zwalczania ubóstwa i braku bezpieczeństwa żywnościowego, przyczyniając się jednocześnie do adaptacji i dostosowania do zmian klimatu poprzez łagodzenie emisji, a także międzynarodowy program współpracy badawczej i naukowej. 4 promile na 1000 odpowiada rocznej stopie wzrostu zasobów węgla w glebie, co umożliwia zatrzymanie wzrostu stężenia CO2 wynikającego z działalności człowieka w atmosferze. Spotkanie z udziałem przedstawicieli rządów, międzynarodowych organizacji i stowarzyszeń odbyło się 13 grudnia na Wydziale Prawa i Administracji UŚ.

Inicjatywą towarzyszącą COP24 była akcja „Uniwersytet Śląski dla klimatu”, której partnerem były Koleje Śląskie. Jej celem było zaprezentowanie społeczności regionu projektów badawczych naukowców z Uniwersytetu Śląskiego podejmujących w swej pracy zagadnienia związane ze zmianami klimatu. W ramach akcji przygotowano specjalną publikację Uniwersytet Śląski dla klimatu, w której znalazły się abstrakty kilkudziesięciu wybranych projektów. Przygotowano również szereg ciekawostek związanych z tematem klimatu (opracowanych przez naukowców z UŚ), które w postaci kolorowych plansz wyświetlane były na ekranach w pociągach Kolei Śląskich.

Uniwersytet Śląski Dzieci we współpracy z Katowicami Miastem Ogrodów Instytucją Kultury im. Krystyny Bochenek oraz Theater Bonn i organizacją Save The World opracowały projekt pt. „Chrońmy Świat! Kształtowanie postaw poznawczych, proekologicznych i prospołecznych wśród uczniów”, na który złożyły się m.in. wykłady popularnonaukowe i spektakl teatralno-taneczny. Przedsięwzięcie adresowane było przede wszystkim do dzieci i młodzieży szkół podstawowych, klas gimnazjalnych oraz szkół ponadgimnazjalnych województwa śląskiego. Wydarzenie odbyło się 14 grudnia w Sali Koncertowej Katowic Miasta Ogrodów, a wśród wykładowców znaleźli się naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego oraz Nick Nuttall, były korespondent ds. środowiska „The Times of London”, rzecznik prasowy i dyrektor ds. komunikacji Ramowej Konwencji ONZ Zmian Klimatu w latach 2014– –2015, oraz muzyk i reżyser teatralny Bernadette La Hengst, wystąpił również Chór Uniwersytetu Śląskiego Dzieci Gioia i Laboratorium Ekspresji Dziecięcej oraz Mała Akademia Teatru i Tańca Flooreski Uniwersytetu Śląskiego Dzieci. Wydarzeniem towarzyszącym szczytowi klimatycznemu w Katowicach była międzynarodowa wystawa plakatu ekologicznego „Ekoplakat”, która można było oglądać na Wydziale Prawa i Administracji oraz w rektoracie Uniwersytetu Śląskiego. „Ekoplakat” to projekt, którego celem jest aktywizowanie środowisk odbiorców i twórców do propagowania ekologii, zasad zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska poprzez komunikat wizualny, jakim jest plakat. W przedsięwzięcie, które zainicjowane zostało w 2006 roku, zaangażowany jest Instytut Sztuki Uniwersytetu Śląskiego. Autorami plakatów prezentowanych podczas pierwszej wystawy byli wyłącznie pracownicy naukowo-dydaktyczni, profesorowie i wykładowcy Instytutu Sztuki UŚ. W kolejnych edycjach do projektu dołączyli studenci – najpierw z Uniwersytetu Śląskiego, następnie z innych szkół wyższych. Obecnie wystawa ma zasięg międzynarodowy. Cztery lata temu wystawa przybrała formę konkursu, od tego czasu autor najlepszej pracy studenckiej otrzymuje Statuetkę im. Profesora Artura Starczewskiego – nieżyjącego profesora, artysty, projektanta i pedagoga związanego z Wydziałem Artystycznym UŚ w Cieszynie. Każda edycja wystawy porusza inne zagadnienia z zakresu ekologii. Ostatnia dotyczyła zmian klimatycznych, poprzednie poświęcone były problemom związanym z odnawialnymi źródłami energii, zjawiskiem niskiej emisji czy chorobami cywilizacyjnymi – stresem i depresją. Kuratorem wystawy był dr hab. Tomasz Kipka z Zakładu Projektowania Graficznego UŚ.

Warto wspomnieć także o innowacyjnym kontenerze CUBE365 stworzonym przez Stowarzyszenie UTOPIA, którego misją jest wspieranie przedsiębiorczości opartej na zrównoważonym rozwoju poprzez prowadzenie badań i promowanie innowacyjnych projektów. Jednym z pierwszych celów stowarzyszenia jest stworzenie Utopia World, czyli wielofunkcyjnych wiosek zbudowanych ze specjalnie zaprojektowanych kontenerów. Podczas COP24 na terenie kampusu Uniwersytetu Śląskiego znajdowały kontenery CUBE365 przywiezione z Valais (region w Szwajcarii).

Autorzy: Agnieszka Sikora
Fotografie: Tomasz Kawka, Agnieszka Szymala