Książnica powstała w 1968 roku z połączenia Biblioteki Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Biblioteki Filii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Katowicach, a jej pierwsza siedziba mieściła się w budynku przy ul. Szkolnej 9. Ówczesna sieć biblioteczna składała się z książnicy głównej oraz pięciu bibliotek zakładowych. Obecnie łączy zasoby Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej (wspólnej jednostki dwóch katowickich uczelni: Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego), Biblioteki Niemieckiej, American Corner oraz Biblioteki w Cieszynie.

Wanda Dziadkiewicz, dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w latach 1981–2003

Uroczystość rozpoczęło wystąpienie rektora Uniwersytetu Śląskiego prof. dr. hab. Andrzeja Kowalczyka. Powiedział on, że 50 lat pracy pozwala mówić teraz o Uniwersytecie kompletnym, którego ważnym elementem, sercem, jest właśnie Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka otwarta 27 września 2012 roku.

Historię powstawania Biblioteki przedstawiła Wanda Dziadkiewicz, dyrektor BUŚ w latach 1981–2003. Początki były trudne ze względu na brak określenia statutowego i miejsca Biblioteki w strukturze Uczelni. Również brak odpowiednich warunków lokalowych negatywnie wpływał na kształtowanie się tak ważnego przecież miejsca. Ten problem widział już pierwszy rektor UŚ, prof. Kazimierz Popiołek, który w wystąpieniu opublikowanym w „Trybunie Robotniczej” (1968, nr 279) zwrócił się ze znaczącym pytaniem: Czy uniwersytet może być bez biblioteki? Początkowo podejmowano próby przekształcenia Biblioteki Śląskiej w uniwersytecką, jednak, co pokazał czas, nie doszło to do skutku. Ostatecznie 1 sierpnia 1968 roku powstała Biblioteka Główna i 5 bibliotek zakładowych (Wydziału Humanistycznego, Wydziału Prawa, Wydziału Wychowania Technicznego, Instytutu Fizyki i Instytutu Chemii). Stworzenie księgozbioru również stanowiło poważny problem i wyzwanie dla dyrekcji i pracowników. Biblioteka dysponowała książkami dwóch uczelni – Filii Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Katowicach oraz Wyższej Szkoły Pedagogicznej, które przez połączenie stworzyły Uniwersytet Śląski. Zbiór ten nie do końca odpowiadał potrzebom tworzących się wtedy kierunków. W kolejnych latach podejmowano liczne działania, by dostosować go do potrzeb studentów i pracowników. Ważną rolę odegrał Witold Smolarkiewicz, wieloletni kustosz Biblioteki Głównej, w której pracę rozpoczął w 1978 roku. Dzięki jego długo wypracowywanym kontaktom z polskimi antykwariuszami Biblioteka mogła się pochwalić unikatowymi egzemplarzami. Zasoby Biblioteki przez kolejne lata poszerzały się dzięki księgozbiorom przekazywanym m.in. przez prof. Bogdana Suchodolskiego, prof. Jana Gwiazdomorskiego czy arcybiskupa Damiana Zimonia. Wanda Dziadkiewicz wspominała także o kłopotliwych darach w postaci np. poradników rolniczych czy konstytucji Szwecji po szwedzku w żaden sposób nieodpowiadających potrzebom Biblioteki. Zasoby Biblioteki były powiększane także przez współpracę z polskimi i zagranicznymi uniwersytetami i wydawnictwami.

Medal przyznany Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego odebrał dyrektor prof. dr hab. Dariusz Pawelec

Najważniejszym problemem czasu tworzenia się książnicy był jednak brak jednej siedziby, która pozwoliłaby odpowiednio rozwijać się i funkcjonować bibliotece uniwersyteckiej. Do maja 1973 roku Biblioteka mieściła się w budynku przy ul. Szkolnej 9. Następnie otrzymała możliwość, również na pewien czas, zajęcia kilku pomieszczeń przy ul. Bankowej 14. Dyrektor Dziadkiewicz wspomniała, że taki stan przejściowy trwał dekady, a Biblioteka kojarzyła się z labiryntem schodów, korytarzy i błądzeniem po piętrach. Co jakiś czas podejmowano rozmowy na temat stworzenia jednego miejsca dla zbiorów uniwersyteckiej książnicy, przez długie lata nie przynosiło to jednak skutku w postaci konkretnej decyzji. Ważnym etapem zapoczątkowującym wchodzenie BUŚ w nową erę była komputeryzacja rozpoczęta w 1992 roku i trwająca przez kolejne lata. Wanda Dziadkiewicz na koniec swojego wystąpienia podkreśliła rolę wszystkich pracowników BUŚ, którzy w trudnych warunkach stworzyli wyjątkowe miejsce z bogatym zbiorem, a sami przez ten czas uczyli się, doszkalali, by jak najlepiej służyć idei biblioteki. Efektem ich rzetelnej pracy jest stworzenie drugiej po Bibliotece Śląskiej i równie ważnej biblioteki w Katowicach.

Droga, która prowadziła do otwarcia CINiB-y w 2012 roku, była trudna, a to, że zakończyła się sukcesem, należy zawdzięczać determinacji władz uczelni i pracowników Biblioteki. Jej obecny dyrektor prof. dr hab. Dariusz Pawelec został powołany na to stanowisko 1 stycznia 2004 roku. Głównym celem postawionym przez władze Uczelni było wybudowanie i zorganizowanie pracy Biblioteki w nowym miejscu, a jej dyrektor został powołany na kierownika projektu CINiBA. Pierwszy koncept tworzony wraz z pracownikami biblioteki oraz pracownikami innych jednostek nie otrzymał dofinansowania z funduszy europejskich. Należy dodać, że w tym samym czasie Akademia Ekonomiczna w Katowicach (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny) starała się o wybudowanie siedziby swojej biblioteki, ale i ten projekt nie mógł zostać zrealizowany ze względu na brak dotacji. To doprowadziło w 2005 roku do porozumienia władz dwu uczelni, by wspólnymi siłami stworzyć jedną bibliotekę. Był to eksperyment wyjątkowy, ponieważ do tamtej pory nie było podobnego przypadku, na którym można było się wzorować. Po trzech latach intensywnych prac nad projektem, jego aktualizacjami, a także prób przekonywania środowisk uczelnianych do zasadności projektu, doszło do podpisania umowy konsorcjum. W trakcie prac odbywały się wyjazdy na konferencje, targi książki i architektoniczne, by jak najlepiej przygotować bibliotekę na potrzeby i standardy XXI wieku. Jedną z inspiracji przywiezionych z takich wyjazdów była wrzutnia całodobowa. Ostatecznie zostało przyznane dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej na lata 2007–2013 i tym samym docenione starania, a także idea łącząca dwie uczelnie. Budowa odbywała się stopniowo od 2009 do 2011 roku. Jednocześnie trwały prace nad procesem przeprowadzki, realizowano dodatkowe działania wsparte z funduszy unijnych w obszarze bibliotecznym i informatyczno-informatologicznym oraz wszelkie działania promocyjne ze szczególnym uwzględnieniem idei tworzenia biblioteki otwartej. Ogrom pracy, której efektem jest doskonale działająca biblioteka i centrum informacji naukowej w wyjątkowym budynku, został doceniony w wielu konkursach międzynarodowych ogólnopolskich i regionalnych w dziedzinie architektury.

Wręczenie Marii Kycler dyplomu Śląskiego Bibliotekarza Roku 2017

Joanna Pasztaleniec-Jarzyńska, prezes Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, zaznaczyła, że sukces biblioteki zależy od dobrze wykształconych ludzi i ich pracy. Na przykładzie Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej upewnia się, że jest świadomość niezbędności biblioteki. Na koniec wystąpienia na ręce dyrektora CINiBA prof. dr. hab. Dariusza Pawelca złożyła medal w dowód uznania przyznany Bibliotece UŚ przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Stowarzyszenie postanowiło wyróżnić także za długoletnią pracę na rzecz tej instytucji Marię Kycler, starszego kustosza dyplomowanego, która dodatkowo odebrała dyplom Śląskiego Bibliotekarza Roku. Medale będące podziękowaniem za zaangażowanie w pracę wręczył pracownikom Biblioteki rektor Andrzej Kowalczyk.

Uroczystość była także okazją do zaprezentowania tzw. trylogii Biblioteki, czyli trzech książek wydanych w serii Biblioteka Otwarta z okazji Jubileuszu: Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w pięćdziesięciolecie istnienia, Biblioteki specjalistyczne Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Kolekcje w zbiorach bibliotek Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, wszystkie pod redakcją Marii Kycler, Dariusza Pawelca i Bogumiły Warząchowskiej. Stanowią one kompendium wiedzy na temat Biblioteki, czyli jej historii, funkcjonowania, sposobu pracy.