Z inicjatywy dr. Petra Jenyški, dyrektora Czeskiego Centrum w Warszawie od lat współpracującego z Instytutem Filologii Słowiańskiej UŚ i Instytutem Historii UŚ oraz lektorki języka czeskiego w IFS UŚ mgr Karoliny Dohnalovej, w CINiBA prezentowana była wystawa pt. „Karol IV: cesarz i król czeski” z okazji 700-lecia narodzin tego wybitnego europejskiego władcy. Scenariusz wystawy opracowali historycy oraz artyści plastycy z Galerii Narodowej w Pradze, gdzie eksponowano ją przez cały 2016 rok; wystawa odwiedziła także większe czeskie miasta. Obecnie jej nieco okrojone tematycznie obcojęzyczne wersje prezentują Czeskie Centra w całym świecie.

Plakat towarzyszący wystawie

Katowice gościły wystawę jako trzecie miasto w Polsce (po Warszawie i Gdańsku), w dalszej kolejności ekspozycja odwiedzi Opole, Wrocław i Kraków. Wystawa składa się z 16 paneli tematycznych opisujących m.in. życie i rodzinę władcy, panowanie i zasługi Karola IV jako cesarza niemieckiego i króla czeskiego na tle historii ówczesnej Europy, króla jako budowniczego państwa czeskiego oraz wizjonera i sponsora gotyckiej Pragi, mecenasa kultury i nauki, założyciela Uniwersytetu Karola w Pradze itp. Interesującymi eksponatami wystawy w CINiBA były repliki popiersi Karola IV i jego czterech żon (Blanki de Valois, Anny z Palatynatu, Anny Świdnickiej i Elżbiety Pomorzanki) oraz okolicznościowe wydawnictwa i gry planszowe poświęcone wielkiemu władcy.

Karol IV Luksemburski (1316–1378) to władca wybitny i niezwykły w historii średniowiecznej Europy, starannie i wszechstronnie wykształcony na dworach królów francuskich i papieża Klemensa VI, erudyta i poliglota, mecenas kultury i nauki, przygotowywany od wczesnej młodości do roli mądrego i wielkiego władcy. Był synem i następcą Jana Luksemburskiego, jego matką była Elżbieta z dynastii Przemyślidów (córka króla Wacława II i siostra króla Wacława III). Na chrzcie otrzymał imię Wacław (zwyczajowe u Przemyślidów), ale przy bierzmowaniu przyjął imię Karol. Od 1334 roku był margrabią Moraw, w latach 1346–1353 hrabią Luksemburga, od 1346 roku królem Rzymian (Niemiec), od 1346 roku królem czeskim jako Karol I, od 1355 roku Świętym Cesarzem Rzymskim, w latach 1373–1378 elektorem Brandenburgii. Przez całe życie był emocjonalnie związany z Czechami oraz Pragą (tu urodził się i zmarł), którą uwielbiał i darzył sentymentem, gdzie ufundował wiele wspaniałych gotyckich zabytków (Stare Miasto Praskie, Zamek Praski, Most Karola). Karol IV jest także założycielem i fundatorem (1348) dostojnego uniwersytetu praskiego, historycznie nazwanego od jego imienia Uniwersytetem Karola w Pradze (łac. Universitas Carolina Pragensis, czes. Univerzita Karlova v Praze). Był to trzydziesty czwarty uniwersytet w Europie, lecz pierwszy położony na północ od Alp. Jego tytuły naukowe i godności akademickie były uznawane we wszystkich europejskich krajach chrześcijańskich. Wzorem organizacyjnym dla postępowego władcy były uniwersytety w Paryżu, Bolonii i Neapolu.

18 stycznia 2017 roku w CINiBA odbył się wernisaż wystawy, który uroczyście otworzyli Anna Radwan-Żbikowska z Czeskiego Centrum i prorektor UŚ prof. dr hab. Ryszard Koziołek. Następnie odbyła się okolicznościowa sesja naukowa, na której wystąpili historycy mediewiści i bohemiści z Polski i Czech, a słuchaczami byli głównie studenci slawistyki i historii z Uniwersytetu Śląskiego. Konferencję otworzył i moderował prof. dr hab. Jerzy Sperka (IH UŚ), następnie uczestnicy wysłuchali zaproszonych prelegentów. Prof. dr hab. Anna Paner z Uniwersytetu Gdańskiego w wystąpieniu pt. „Karol IV Luksemburski i jego rodzina” pokazała władcę jako młodego i dojrzałego człowieka oraz syna, brata i ojca. Interesujący referat pt. „Kazimierz Wielki wobec Luksemburgów i Andegawenów” wygłosił dr Andrzej Marzec z Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaś doc. dr hab. Robert Antonin z Uniwersytetu Ostrawskiego omówił zagadnienie zatytułowane „Karol IV i późnośredniowieczny ideał panującego”, ciekawie rysując fenomen czeskiego władcy. Prof. zw. dr hab. Idzi Panic (IH UŚ) przybliżył słuchaczom sylwetkę i dzieje Bolesława cieszyńskiego w wyprawie Karola IV po koronę cesarską, natomiast dr hab. Dariusz Tkaczewski (IFS UŚ) omówił zasługi wielkiego europejskiego władcy dla czeskiej kultury i nauki w referacie-prezentacji pt. „700 lat nauki w Pradze – Uniwersytet Karola”. Obrady konferencji zakończyła dyskusja naukowców i publiczności.

Ostatnim punktem programu była projekcja popularnego czechosłowackiego minimusicalu z 1973 roku pt. Noc na Karlsztejnie. Akcja filmu rozgrywa się na majestatycznym zamku Karlštejn pod Pragą, w którym obowiązuje rozkaz cesarza Karola IV zabraniający przebywania na zamku kobiet rozpraszających jego rycerzy. Cesarski zakaz mają zamiar złamać dwie niewiasty bardzo zakochane w swych wybrankach – cesarzowa i córka kasztelana zamku… W fabułę filmu kręconego w pięknych okolicach i wnętrzach zamku wpleciono łatwo wpadające w ucho, kultowe dla Czechów piosenki, które wraz z muzyką skomponował Karel Svoboda, jeden z najsłynniejszych i cenionych czeskich twórców muzyki popularnej i filmowej.