3 marca w Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej w Katowicach odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Dydaktyczna pt. „Języki specjalistyczne: definicja, dydaktyka, dylematy”

Doświadczenia, konteksty, wyzwania

Celem konferencji była wszechstronna analiza problematyki języka specjalistycznego w różnorodnych kontekstach jego funkcjonowania, a w szczególności w procesie dydaktycznym. Ważnym tematem obrad były problemy kształcenia specjalistów w zakresie języków specjalistycznych oraz relacje pomiędzy językiem specjalistycznym a wiedzą fachową z perspektywy nauczyciela, tłumacza, studenta i absolwenta. Organizatorem konferencji było Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych Uniwersytetu Śląskiego.

Od lewej: kierownik SPNJO UŚ mgr Ryszard Kalamarz, pełnomocnik rektora ds. nauczania języków obcych na Uniwersytecie
Śląskim prof. dr hab. Danuta Gabryś-Barker i dr hab. prof. AJD Piotr Mamet z Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
Od lewej: kierownik SPNJO UŚ mgr Ryszard Kalamarz, pełnomocnik rektora ds. nauczania języków obcych na Uniwersytecie Śląskim prof. dr hab. Danuta Gabryś-Barker i dr hab. prof. AJD Piotr Mamet z Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie

Uczestników konferencji, licznie przybyłych wykładowców i nauczycieli języków obcych z wielu ośrodków akademickich i szkół w Polsce, powitali prorektor ds. kształcenia i studentów prof. dr hab. Ryszard Koziołek, pełnomocnik rektora ds. nauczania języków obcych na Uniwersytecie Śląskim prof. dr hab. Danuta Gabryś-Barker oraz kierownik SPNJO UŚ mgr Ryszard Kalamarz. Podkreślając trafność wyboru tematu konferencji, prof. Ryszard Koziołek w wystąpieniu inauguracyjnym wyraził przekonanie, iż kompetencje językowe winny być elementem kompleksowej wiedzy i umiejętności, jakie daje uniwersytet.

Pierwszy wykład plenarny wygłosił dr hab. prof. AJD Piotr Mamet z Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, przedstawiając różne sposoby definiowania języka biznesu, co wiąże się z przyjęciem stosownych metod badawczych. Prelegent poświęcił sporo uwagi roli nauczyciela języka biznesu znajdującego się w sytuacjach, które nie mają miejsca w nauczaniu tzw. języka ogólnego – ze szczególnym uwzględnieniem specyficznych potrzeb zawodowych i komunikacyjnych osób uczących się.

Z kolei dr hab. prof. UR Marcin Grygiel z Uniwersytetu Rzeszowskiego zwrócił uwagę na uwarunkowania rynku pracy i wynikającą z nich konieczność kształcenia studentów uwzględniającego wymogi pracodawców. Język jest tu rozumiany jako model mocno zakorzeniony w konkretnym kontekście, najczęściej instytucjonalnym czy profesjonalnym, którego integralną częścią poza komponentem czysto językowym jest także wiedza specjalistyczna i praktyki typowe dla danej instytucji czy profesji. Znajomość języka zdaniem prelegenta powinna więc być modelowana w taki sposób, by obejmowała konkretne uwarunkowania, typowe sytuacje i zachowania, z którymi absolwent kierunku filologicznego będzie mieć styczność w swoim przyszłym miejscu pracy.

W ramach sesji specjalnej prof. dr hab. Maria Wysocka z Uniwersytetu Śląskiego przedstawiła problematykę nauczania treści i formy językowej oraz nauczania języków specjalistycznych na przykładzie języka angielskiego. Koncentrując się na osobie nauczyciela, prelegentka wskazała na problemy związane z praktyką dydaktyczną, takie jak m.in. organizacja poszczególnych jednostek lekcyjnych, prezentacja i ćwiczenie materiału językowego, ocena przyrostu umiejętności językowych, a także przygotowanie się nauczyciela do zajęć. Kwestie te w sposób nierozerwalny łączą się z przygotowaniem zawodowym nauczycieli.

Liczne sesje indywidualne odbywały się w kilku blokach tematycznych. Jeden z nich dotyczył praktycznych aspektów nauczania języka specjalistycznego. Mgr Agata Cienciała z SPNJO UŚ omówiła podstawowe problemy związane z dydaktyką języka specjalistycznego z zakresu pedagogiki. Wyzwania stojące przed nauczycielami Business English były przedmiotem wystąpień dr Jolanty Łąckiej-Badury i mgr Magdaleny Łęskiej z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, a także dr. Pawła Sobkowiaka z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dr Aleksandra Szymańska- -Tworek z Uniwersytetu Śląskiego i dr Julia Makowska-Songin ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach podsumowały doświadczenia w zakresie nauczania Medical English. Znaczenie nowych technologii w dydaktyce języka specjalistycznego podkreśliła mgr Aleksandra Krawczyk z Instytutu Filologii Germańskiej UŚ, a o zastosowaniu tablicy interaktywnej podczas zajęć z praktycznej nauki języka akademickiego mówiły dr Agnieszka Gadomska i mgr Joanna Tarnowska z Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS.

Mgr Katarzyna Kiszka z SPNJO UŚ na przykładzie kilkuletniej praktyki akademickiej omówiła funkcjonowanie studenckich kół naukowych języków specjalistycznych UŚ wraz z przykładami studenckich inicjatyw. Kontynuując temat studenckich kół naukowych, mgr Iwona Wojtala z SPNJO UŚ oraz Aleksander Hetmański i Aleksandra Ptok, studenci Uniwersytetu Śląskiego, zaprezentowali z perspektywy opiekuna koła i studenta kolejne etapy rozwoju koła naukowego, którego działalność wzbogaca program studiów o umiejętności praktyczne oraz daje możliwość rozwijania kompetencji miękkich, ułatwiając tym samym start zawodowy.

Sporo uwagi poświęcono roli języka specjalistycznego w warsztacie tłumacza i nauczyciela. Dr Małgorzata Kodura z Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie (UP) przedstawiła wyzwania stojące przed tłumaczami języka specjalistycznego, natomiast mgr Milena Yablonsky (UP) wykazała użyteczność ćwiczeń translacyjnych w nauczaniu języka akademickiego. Próbę zestawienia i wyjaśnienia elementów łączących i różniących język specjalistyczny i język ogólny podjęła dr Ewelina Mitera (UP). Wyzwania i problemy dydaktyki języka hiszpańskiego jako języka specjalistycznego przedstawiły mgr Anna Cisowska i mgr Magdalena Pabisiak z Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Z kolei mgr Karolina Ociepa z Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach omówiła różnice i podobieństwa w niemieckim i polskim specjalistycznym języku matematyki, a dr Anna Dolata-Zaród z Uniwersytetu Śląskiego wykazała, jak językoznawcze badanie języka prawa w jego różnych aspektach i przejawach pozwala określić techniki właściwe do poprawy jego jakości, na przykład dla celów przekładu.

W dyskusjach nie zapomniano o kwestiach nauczania zintegrowanego CLIL i CLIT. Mgr Grażyna Duda ze Studium Języków Obcych Politechniki Śląskiej zrelacjonowała przebieg projektu, w którym studenci naukę języka specjalistycznego łączyli z kolejnymi etapami pracy nad zadaniem praktycznym, korzystając z wsparcia dwóch koordynatorów – wykładowcy przedmiotu kierunkowego i lektora języka angielskiego. Dr Agata Borek z Instytutu Filologii Germańskiej UŚ skupiła się natomiast na zagadnieniach teoretycznych dotyczących nauczania zintegrowanego, aby móc przedstawić optymalne rozwiązania praktyczne zmierzające do możliwie jak najlepszego opanowania niemieckiego języka biznesowego. Wykorzystując rysunki i inne pomoce wizualne w nauczaniu dzieci w wieku wczesnoszkolnym, mgr Sylvie Doláková z Uniwersytetu im. Masaryka w Brnie (Masaryk University Brno) pokazała, jak w praktyce można korzystać z technik zintegrowanego nauczania, odwołując się do bajek i zabawnych historyjek, które pobudzają wyobraźnię dzieci.

Konferencję zakończył koncert wykładowców i studentów z Wydziału Artystycznego UŚ w Cieszynie zatytułowany „Sing, Sang, Sung”. W anglojęzycznym repertuarze przy akompaniamencie dr. Karola Pyki wystąpił mgr Bartosz Jaśkowski z utalentowanymi solistkami, studentkami UŚ.

Autorzy: Tomasz Jarczyk