Zmiany dokonujące się na rynku pracy są związane z przemianami w wielu dziedzinach życia społecznego, rozwojem nauki, nowymi technologiami, co skłania ludzi do ciągłego doskonalenia się. Zmiany zaszły także w sferze stosunków społecznych. Nie ruszając się z miejsca, często bez własnego nawet udziału, zostaliśmy wchłonięci przez wielki świat zróżnicowany kulturowo, świat nowych technologii, a on wymaga od nas innych umiejętności, innych kompetencji. Aby odpowiedzieć na te potrzeby, Uniwersytet Śląski otwiera nowe kierunki lub modyfikuje programy kształcenia kierunków wcześniej istniejących.

Jedną z możliwości poprawy sytuacji absolwentów na rynku pracy jest udział studentów w Programie Rozwoju Kompetencji. W pierwszej edycji konkursu PO WER na Uniwersytecie Śląskim (22 czerwca 2015 roku) do realizacji zostały skierowane dwa projekty z Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii oraz Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska. W drugiej edycji konkursu uznanie ekspertów zyskały cztery projekty z: Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska, Wydziału Filologicznego, Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii, Wydziału Nauk o Ziemi oraz Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji.

Na cieszyńskim Wydziale od września 2017 roku studenci z wszystkich kierunków będą mieli możliwość rozwijania kompetencji w ramach projektu: „Kierunek Cieszyn! – podnieś swoje kompetencje na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji UŚ” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój, Oś priorytetowa: III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. Działanie: 3.1 Kompetencje w szkolnictwie wyższym. Głównym celem projektu jest podniesienie i wzmocnienie kompetencji zawodowych, komunikacyjnych, w zakresie przedsiębiorczości, informatycznych oraz analitycznych. Są to kompetencje wymagane przez pracodawców od kandydatów do pracy, a tym samym odpowiadające potrzebom gospodarki, rynku pracy i społeczeństwa. Projekt będzie realizowany do czerwca 2020 roku. W każdym semestrze swoje kompetencje będzie podnosiło 30 studentów, ogółem przewidujemy udział 180 studentów i studentek z czterech ostatnich semestrów studiów pierwszego i drugiego stopnia.

W ramach projektu przewidujemy wielopoziomową ścieżkę rozwoju, bogatą w zróżnicowane formy dydaktyczne. Zaproponujemy studentom udział w certyfikowanych szkoleniach i zajęciach warsztatowych rozwijających kompetencje, których oczekują pracodawcy od absolwentów uczelni wyższych. Wypracowane doświadczenia posłużą do modyfikacji programów kształcenia, a także metod pracy ze studentami. Doświadczenie nabyte podczas warsztatów, szkoleń i pracy nad projektami zwiększą szanse studentów na znalezienie zatrudnienia po ukończeniu studiów.

Współczesny rynek pracy wymaga od pracowników – oprócz wiedzy i doświadczenia – umiejętności miękkich, czyli kompetencji analitycznych, interpersonalnych i komunikacyjnych. Ich rozwojowi i wzmocnieniu będą służyły warsztaty rozwoju osobistego oraz warsztaty kompetencji komunikacyjnych. Szkolenia będą obejmowały kwestie związane między innymi z planowaniem kariery, zarządzaniem czasem. Będą służyły podniesieniu umiejętności: pracy w grupie, rozwiązywania problemów, odmawiania wykonania zadania z odpowiednim uzasadnieniem, radzenia sobie z tremą, stresem i trudnymi sytuacjami. Będą wykorzystane formy pracy grupowej i indywidualnej.

Kolejne zadanie to udział w certyfikowanych szkoleniach w zakresie przedsiębiorczości. Ich celem będzie rozwijanie u studentów umiejętności i gotowości do przekształcania kreatywnych pomysłów w przedsiębiorcze działania, a zwłaszcza kształtowanie przedsiębiorczego sposobu myślenia, zespołu umiejętności niezbędnych do rozpoczęcia oraz prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Studenci poznają zasady finansowania działalności gospodarczej, pisania biznesplanu, pozyskiwania funduszy z grantów.

Czwarte zadanie obejmuje certyfikowane szkolenia rozwijające kompetencje informatyczne, w tym umiejętność wyszukiwania i przetwarzania informacji, gotowość do uczenia się, logicznego myślenia oraz kreatywność, znajomość programów specjalistycznych, wykorzystanie internetu, organizację prac biurowych oraz umiejętności matematycznych obliczeń w programie Excel. Studenci będą skierowani do grup zgodnie z poziomem umiejętności wynikającym z bilansu kompetencji początkowych.

Kolejna propozycja to udział w szkoleniach rozwijających kompetencje zawodowe. Studenci będą także mogli wybrać – zgodnie z własnymi zainteresowaniami i kierunkiem studiów – trzy spośród czterech certyfikowanych szkoleń: 1) metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne; 2) KORP – standaryzowane narzędzie do diagnozy funkcjonalnej dziecka w wieku od 1. miesiąca do 9. roku życia; 3) szkolenie z zakresu dokumentacji wizualnej 3D; 4) szkolenie animatorów. Wymienione szkolenia i warsztaty dopełnią zajęcia realizowane wspólnie z pracodawcami. Będą to warsztaty dotyczące łagodzenia sytuacji konfliktowych, warsztaty radzenia sobie z trudnym uczniem lub wychowankiem, warsztaty personal branding (budowania wizerunku) oraz warsztaty profilaktyki wypalenia zawodowego. Zajęcia będą realizowane w małych, dziesięcioosobowych grupach.

Ostatnim zadaniem będzie zespołowa realizacja projektów w ramach sześcioosobowych Studenckich Zespołów Projektowych prowadzonych przez pracodawców i nauczycieli akademickich z Wydziału. Zajęcia będą rozwijały współpracę i aktywność zespołową, a od studentów będziemy oczekiwać kreatywności i twórczego zaangażowania. Projekty przygotowane przez SZP będą zrealizowane w środowisku lokalnym. W przygotowanym programie rozwoju kompetencji będą dominować metody aktywizujące, nauka przez działanie, metoda projektowa.

Pracodawcy* wskazują na niewystarczające doświadczenie zawodowe absolwentów uczelni wyższych. Udział w projekcie – będącym odpowiedzią na wymagania rynku pracy – podniesie kompetencje studentów, dzięki czemu staną się bardziej atrakcyjni dla pracodawców. Zakładamy, że studenci po zrealizowaniu zadań przewidzianych w projekcie zostaną wyposażeni w kompetencje i umiejętności pozwalające na szybką adaptację do zmian warunków rynku pracy, a tym samym zwiększą się ich szanse na zatrudnienie. Udział studentów WEiNoE w programie rozwijającym kompetencje jest bezpłatny.

* K. Anuszkiewicz: Oczekiwania pracodawców wobec absolwentów uczelni – raport z badania. Biuro Karier, Uniwersytet Śląski, Katowice 2014; C. Przybył: Analiza kwalifikacji i kompetencji kluczowych dla zwiększenia szans absolwentów na rynku pracy. Raport końcowy. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Warszawa 2014.