Od 18 do 21 września ubiegłego roku w ośrodku wczasowo-szkoleniowym w Ustroniu odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa zorganizowana przez Zakład Literatur Anglojęzycznych i Studiów Postkolonialnych, działający pod kierownictwem prof. dr. hab. Zbigniewa Białasa w Instytucie Kultur i Literatur Anglojęzycznych UŚ. Współorganizatorem wydarzenia była Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej. Tytuł konferencji brzmiał: Interiors (wnętrza) i ze względu na swą wieloznaczność stanowił niewątpliwie bogaty przedmiot eksploracji. Zamysłem debaty było zgłębienie szeroko rozumianej problematyki wnętrza, toteż spektrum tematyczne zaprezentowanych referatów okazało się wyjątkowo rozległe.

Gośćmi specjalnymi konferencji byli: prof. Geoffrey V. Davis - przewodniczący Europejskiego Towarzystwa Badań nad Językiem i Literaturą Brytyjskiej Wspólnoty Narodów na Uniwersytecie w Aachen, prof. David Punter z Uniwersytetu w Bristolu - przewodniczący komitetu wykonawczego Międzynarodowego Towarzystwa Gotyckiego oraz prof. Erhard Reckwitz - dziekan Wydziału Nauk Humanistycznych oraz założyciel i kierownik Centrum Studiów Południowoafrykańskich na Uniwersytecie Duisburg-Essen, redaktor serii Anglojęzyczna Literatura Afrykańska.

Profesor Davis wygłosił inauguracyjny wykład, podejmujący problem migracji mieszkańców Europy Wschodniej do Afryki Południowej oraz związanych z nią kwestii wielokulturowości, alienacji i asymilacji. W oparciu o powieść Dana Jacobsona zatytułowaną Heshel's Kingdom, profesor Davis przedstawił umiejętność adaptacji imigranta do nowej sytuacji ekonomicznej i społecznej, przy jednoczesnej utracie możliwości nawiązania więzi emocjonalnej z kulturą swego pochodzenia, podkreślając znaczenie otoczenia i środowiska zewnętrznego w formowaniu się tożsamości jednostki.

Profesor Punter zaprezentował słuchaczom rozważania na temat mrocznych wnętrz, wyłaniających się z przestrzeni literatury gotyckiej. Podkreślił, iż motyw snu, który odgrywa znaczącą rolę w gotyckich powieściach, jest nieodzownym elementem umożliwiającym jednostce konfrontację ze światem wewnętrznym. Poddając eksploracji przedstawione w powieściach wnętrza architektoniczne, jak również najdalsze zakamarki ludzkiego umysłu, profesor wyraźnie zaznaczył wzajemną przenikalność pozornie przeciwstawnych rzeczywistości.

Profesor Erhard Reckwitz w swoim wykładzie plenarnym mówił o współzależności czasu i przestrzeni w dziele literackim oraz braku możliwości wykroczenia poza przestrzenne ramy indywidualnego postrzegania świata zewnętrznego. Wykorzystując fragmenty powieści Marlene van Niekerk Triomf, zwrócił uwagę słuchaczy na relacje zachodzące pomiędzy środowiskiem zewnętrznym a budowaniem własnej podmiotowości, gdzie ludzkie ciało stanowi element łączący te dwie przestrzenie. Podkreślił skłonność, zarówno jednostki jak i społeczeństwa, do internalizacji sfery zewnętrznej. Jednocześnie zaznaczył, iż skrajny ekskluzywizm, oparty na tworzeniu homogenicznych struktur w próbie uporządkowania własnej rzeczywistości, nierzadko prowadzi do patologii, czego liczne przykłady można zaobserwować w powieści van Niekerk.

Obok mówców plenarnych, konferencję zaszczycili również swoją obecnością uczeni z ośrodków uniwersyteckich z Polski, Szkocji, Irlandii, Rosji, Portugalii, Szwajcarii, Jordanii oraz Tajwanu. W kilkunastu sekcjach tematycznych referenci prezentowali rozważania, obejmujące swym zakresem wiele dziedzin - począwszy od kwestii literaturoznawczych oraz badań z obszaru psychoanalizy, poprzez studia poruszające problemy tożsamości i podmiotowości w kontekście nieustannie ewoluujących i współegzystujących ze sobą światów: zewnętrznego i wewnętrznego, aż po analizy koncentrujące się wokół relacji przestrzennych w kinematografii oraz innych współczesnych formach kultury.

Wielokrotnie poruszane były kwestie rasowe, etniczne oraz genderowe, dotykające problemu wyobcowania jednostki w wielokulturowym społeczeństwie. Wiele uwagi poświęcono również zagadnieniu binarności oraz przekraczania granic zarówno w sferze fizycznej - w tym nurcie mieściły się dyskusje na temat cielesności, a także te związane z wysiedleniem i destabilizacją - jak również w sferze psychologicznej ludzkiej egzystencji. Hermeneutycznej analizie poddano literackie przestrzenie poezji i prozy, rozpatrując jednocześnie kwestie dialektyczne w kontekście roli, jaką język odgrywa w kształtowaniu codziennej rzeczywistości.

Konferencję uświetnił wyjątkowy koncert szantowego kwintetu wokalnego Banana Boat, zapewniając temu intelektualnemu wydarzeniu oprawę artystyczną oraz tworząc niepowtarzalną atmosferę. Na zakończenie, prof. dr hab. Wojciech Kalaga - dyrektor Instytutu Kultur i Literatur Anglojęzycznych, zaprosił wszystkich do uczestnictwa w przyszłorocznej edycji konferencji Instytutu. Spotkanie przedstawicieli licznych ośrodków akademickich z różnych części świata otworzyło przed naukowcami nowe obszary poszukiwań. Wymiana zdań i wzajemnych inspiracji zaowocuje wkrótce kilkoma publikacjami.